_________________________________________________________ Xaric oxu
dət etməyən insanlarm "La ilahə illəllah"a imanı hansı məkana
daxU olur? Əlbəttə ki, zehin aləminə. Çünki xarici aləmdə özünü
göstərməyən bu hökmə ünan, yalnız bir "söz"dən ibarətdir ki, bu da
insanlarm zehni olaraq bu hökmü qəbul etmələrinə dəlalət edir.
Deməli, ibadət etməyib və "La ilahə illəl- lah"ı təsdiqləyənin təsdiqi,
yalnız bu hökmün zehin aləmindəki varlığmı təsdiqləməsidir və bu
da bir növ, sofizm (səfsətə) hesab edilir. Çünki tam təsdiq üçün
xarici aləmdəki varlığı lazımdır və zehin aləmində olduğu halda,
xarici aləmə nisbət vermək sofizmdir.
Ddrsin əlavssi - 8 (Birinci növ zati predikasiya): Hökmlərin
birinci növ zati və məşhur olan iki qismə ayrılması bir çox
məsələləri həll edə bilir. Burada da tam məntiqi məsələ olmasa da,
bir məsələnin həllini vermək istəyirik.
Birinci növ zati və məşhur predikasiyada deyilirdi: əgər
predikatm məfhumu subyektin məfhumuna bərabər olarsa, bu
zaman predikasiya birinci növ zati, əks halda isə məşhur pre-
dikasiyadır. Həmçinin dedik ki, birinci növ predikasiyada xarici
aləmdə predmetin olması zəruri deyil, amma məşhur predikasiya
isə, ümumiyyətlə, xarici predmet haqqmdakı predi- kasiyadan
ibarətdir və xarici aləmdə olması zəruridir. Əgər biz hökmlərin bu
cəhətdən hansı növ olduğunu aydmiaşdıra bilməsək, bu hökmlər
əsasmda qurulan arqumentləşdirməmiz səhv olacaq. Yəni hökmün
zehin aləmində, yoxsa xarici aləmdə olduğuna diqqət etməliyik.
Bunu nəzərə alaraq, insan zehni ilə bağlı olan, insarun özünə
kənardan baxmasma da baxmaq olar. Belə ki, insan öz var- lığma
hüzuri idrakla agahdır. Bu dərkdə heç bir səhv yoxdur. Yəni insan
hüzuri idrakla öz varlığma qəti şəkildə əmindir; insan deyə bilməz
ki, bəlkə də, mən belə düşünürəm, bəlkə də, bu mənim
zehnimdədir, bəlkə də, mən yoxam. Amma insan onun öz
varlığmdan fərqlənən bəzi əqli proseslər haqqmda
455
Məntiq ____________________________________________________________
şübhə edə bilər. Məsələn, filan məlumat haqqmda deyə bilər ki,
bəlkə də, belə deyü. Bu zaman sual oltmur ki, bəs nə üçün bu ikisi
arasmda bu cür fərq qoymaq olur? Yəni necə olur ki, insan öz
varlığım, həmçinin öz batini xüsusiyyətlərini də hü- zuri dərk
etdiyi halda, bunlardan birincisində xəta etmir, amma ikincisində
xəta edə bilər? Çünki birincidə öz varhğınm xarici aləmlə uyğunluq
anlayışı məna daşımır. Elə ki, öz varlığmı hüzuri dərk etdi, deməli,
vardır, gerçəkdir. Amma hansısa bir məlumatm əqli proses olub,
onun xarici aləmlə uyğunluq anlayışı məna daşıdığmdan, bvmda
xəta edə bilər. Məsələn: insan, doğrudan da. Yerin Günəş ətrafma
fırlandığım düşünürsə, bəlkə də, belə deyü? Bu zaman şübhə
etməyin mənası vardu. De- məH, daxili xüsusiyyətlərdən hansımn
xarici aləmlə uyğunluq anlayışı məna daşıyırsa, onun haqqmda
şübhə etməyə dəyər.
Bu müqəddimə ilə demək istədiyimiz məsələ budur: insan
bəzən öz daxilində bir xüsusiyyətin olduğuna inamr. Amma diqqət
etdikdə görür ki, əslində, bu onun zehni bir inancı imiş. Yəni
həqiqətdə belə deyilmiş, zehində məfhum olaraq təsəvvür edirmiş
ki, məsələn, filan cürdür. Bu xüsusiyyətlərdən biri də ixlasdır. Belə
ki, insan bəzən uzun müddət elə güman edir ki, əməlləri Allaha
görədir, xalisdir, amma bir vaxtdan sonra məlum olur ki, onun filan
əməli riya imiş. Bu da birinci növ zati predikasiyaya uyğundur.
Belə ki, birinci növ predikasiya- nm xarici aləmdə predmetirdn
olması zəruri deyildi. Bu əsasla ola bilər ki, insan məşhur növ
predikasiya ilə hökm etsin ki, onun filan əməli ixlaslıdır, yəni,
həqiqətən, gerçəkdə də belədir, xarici aləmdə predmeti vardır,
amma, əslində, isə bu hökm birinci növ zati predikasiya ola büər.
Yəni insan riyakar olduğu halda ixlaslı olduğunu güman edə büər.
Yəni "Mən ix- lashyam, riyakar deyiləm" hökmü, ola büər ki,
"mən" və "ixlas" məfhumlarma aid olsun. Yəni öz mənliyinin
hüzuri dərk olunması ilə, mənliyi haqqmda hökm arasmda fərq
qoymasm və mənliyi haqqmda hökm verən zaman ola bilsin ki,
mənliyini
456
_________________________________________________________ Xaric oxu
məfhum kimi dərk etsin. Bu da ixlaslı olmağı güman etməkdən
başqa bir şey deyil.
Nəhayət, demək istəyirik ki, insan özü haqqmda hökm
verməmişdən öncə dəqiq fikirləşməli, bəlkə də. Qiyamətə qədər öz
əməllərinə müəyyən çərçivədə şübhə ilə yanaşmalıdır. Çünki
mənliyin varlığmm hüzuri dərki mənliyin ohnasma dəlildir, amma
mən haqqmda hökm də hüzuri dərk olunsa da, mənin hüzuri
dərkindən fərqlənir. Buna görə də insan öz mənliyi haqqmdakı
hökmlərində diqqətli olmalıdır.
Dərsin əlavəsi - 9 (Analoji əqli nəticə): Bu dəfə də analogiyadan
istifadə etməklə, əksəriyyətin tutulduğu "hissin ötürülməsi" ruhi
xəstəliyin müalicəsinə çalışacağıq. Hissin ötürülməsi dedikdə,
qəzəb, nifrət, kin-küdurətin birinin üzərindən başqasma tərəf
yönəldilməsi başa düşülür. Belə ki, bu yönəldilmə bəzən qəsdən,
bəzən də şüuraltı olaraq bilmədən baş verir. Aşağıdakı misala
baxaq:
Vaqif Samirlə dalaşdığı üçün ona qarşı kinlidir. Kamü də
onlarla bir sinifdə oxuyur. O, Samirlə eyni parta arxasmda əyləşir,
onunla yoldaşlıq edir. Kamilin Vaqiflə hələ ki, heç bir münaqişəsi
olmayıb. Amma Vaqifin Samirə olan kini. Kamilə qarşı da özünü
göstərir. Bunun səbəbi nədir? Məlumdur ki, səbəb, Samirlə Kamilin
bir parta arxasmda əyləşməsi və ordarm yoldaşhğıdır. Burada Vaqif
onlarm eyni parta arxasmda əyləşməsindən, yoldaşlıqlarmdan
təsirlənərək kinini yersiz olaraq Samirin üzərindən Kamilə tərəf
yönəltmişdir. Yönəltmənin nə üçün yersiz olduğunu isə "analoji"
əqli nəticə açıqlayır. Analoji əqli nəticənin verdiyi hökmün riyazi
şəklindən istifadə edək. Amma hələlik bərabərliyi "?" işarəsi ilə
əvəzləyək və analogi- yanm "tam", yaxud "naqis" olduğunu
müəyyən etdikdən sonra uyğun bərabərlik işarəsini qoyaq.
A c l > + B c ? Bc>'
457
Məntiq ____________________________________________________________
"A=Samir=S", "B=Kamil=K", "c=Samirlə Kamilin yoldaş- lığı=y",
"b=Vaqifin Samirə kirıi=k" əvəzləməsi aparaq. Onda alarıq:
Sy'^ +
Ky ? Kyk
Məlumdur ki "k" ilə "y" arasmda heç bir əlaqə yoxdur. Yəni
"Vaqifin Samirə qarşı kini" ilə "Samirlə Kamil arasmdakı yoldaşlıq"
arasmda heç bir əlaqə yoxdur. Başqa sözlə. Vaqifin Samirə qarşı
kininin səbəbi tamamilə başqa şeydir. Deməli, burada naqis analoji
əqli nəticə baş vermişdir. Elə isə "?" işarəsinin yerinə "«" bərabərliyi
qoyulmalıdır.
Syi^ + Ky « Ky“
Bu da Vaqifin öz kirdrıi Samirlə Kamil arasmdakı yoldaşlığa
görə Samirin üzərindən Kamilə yönəltməyidir və bu naqis analoji
əqli nəticəni xatırladır. Naqis analoji əqli nəticə də ehti- mali
olduğundan. Vaqifin Kamilə qarşı kini, məntiqsizlikdən əmələ
gəlmiş olur.
Beləliklə, bir şəxsə qarşı olan kinin, qəzəbin, nifrətin və s. həmin
şəxslə aralarmda müəyyən müsbət münasibət olan başqa birisinə
yönəldilməsi naqis analogiyadır və belə hallar məntiqsizlik sayılır.
Dərsin əlavəsi -
10
(Sübut, bürhan): Sübutla, artıq müəyyən
qədər tamşsmız. Həmçinin məntiqin mənəvi məsələlərə necə tətbiq
olunmasma aid misallardan da bu bəhsin nə qədər önəmli olduğu
aydmdır. Belə ki, insan qəlbin qəbul etmədiyi halları məntiqin
vasitəsilə özünə aşılaya bilər. Amma buna zaman lazımdn. Yəni
əvvəldə də dediyimiz kimi, bu yoldan istifadə etmək böyük
məharət tələb edir.
Bu dəfə hansısa bir mənəvi problemin həllini yox,
ümumiyyətlə, sübutun insana nə qədər təsir etməsindən və
sübutdan istifadə etməklə imam necə qorumaqdan damşacağıq.
458
. Xaric oxu
Məlumdur ki, iman elmdən fərqlidir. Çünki insan, elmi olduğu
halda, bir çox şeyləri qəbul etmir. Məsələn, cansız cəsədin zərər
verə bilməyəcəyini bildiyi halda, insan cəsədlə bir otaqda qala
bilmir. Yaxud hər şeyin Allahm əlində olduğunu əqli cəhətdən
yəqin edən bizlər, həyatm çətin anlarmda narahat olur, Allahm
hikmətini qəbul etmirik. Belə olan halda, sual olimur ki, insanm
yəqininə qarşı zidd qəlbi hərəkətləri nədən irəli gəlir? Əgər elm
imandırsa, onda insanm əqü ilə qəlbi nə üçün bir-birini inkar edir?
Nə üçün insan, daxili aləmində zahiri, ya da batini təlatümdədir?
Nə qədər ki, bir-birini inkar edən bu iki - elm və iman cəbhəsi
birləşməyib, onlar arasmdakı mübarizə davam edəcək.
Şeytan mələklərin arasmda 6-7 min il ibadətdən sonra Allahm
əmrinə tabe olmadı. Allah ona "Adəmə (ə) səcdə et!" dedikdə,
əmrdən boyun qaçudi. Nə üçün? Məgər Şeytan Allahm Rəbb və
aləmlərin Yaradam olduğunu bilmirdimi? Əlbəttə ki, bilirdi. Amma
bu bilgi ilə, bu elm ilə yenə də Allaha qarşı çıxdı, imansızlıq etdi.
Əgər Allaha lazımmca imam olsaydı, yəqin ki. Onun əmrinə itaət
edəcəkdi. Deməli, elm imandan fərqlidir. Amma bu, elmin imandan
tamamilə fərqli olduğu mənası- m vermir. Adətən, insanm elmi
imamndan fərqli olur, amma bəzi msanlarda belə deyil. Məsələn,
peyğəmbərlərdə (ə) və Allah övliyalarmm bəzi məqamlarmda ebn
ilə iman bərabər olur.
Buradan aydm olur ki, həqiqətən də, insan bəzi vaxtlar əqli ilə
yəqin etdiyi elminə inana və qəlbini əqlinə tabe edə bilmir. Hətta
bəzi vaxtlar üzücü hadisələrlə, sarsıdıcı anlarla qarşılaşdıqda
Allaha qarşı bədgüman olur, Allahı inkar edir. Məsələn, övladmı
itirən ana, həyatda müvəffəqiyyətsizliklə üzləşən insan və ya dərin
suallara cavab tapa bilməyən bir şəxs Allahm varlığma şəkk etməyə
başlayır. Bu sözləri oxuduğunuz zaman "Bu nə sözlərdir?", "Belə də
şey olar?", "Məgər Allahm da varlığma şəkk etmək olar?" və ya
"Mən heç vaxt belə fikirləş
459
Məntiq ____________________________________________________________
mərəm!" - deyə etiraz etməyin. Çünki insan, hələ sözün əsl
mənasmda çətinliklə üzləşməyib və bu çətinliklərdən almaçıq
çıxaraq kamillik mərhələlərinə yetişməyib. Necə ki, bizim kimi belə
düşünən o qədər insan olmuşdur ki, bu hallarla üzləşdikdə Allahı
inkar etmiş və hətta küfrlə dünyadan getmişlər. Buna təsdiq olaraq
bir rəvayəti xatırlamaq yerinə düşər.
Əyalətlərdən birində alim, həkim bir şəxs camaatm dərdinə
şərik olur, onlarm xəstələrinə şəfa verirmiş. Bir dəfə Şeytan,
fürsətdən istifadə edərək, həkimi yoldan çıxarır. Müəyyən
zamandan sonra aydm olur ki, həkün günahkardır və omm qətlinə
hökm verilir. Həkimin dar ağacma çəkildiyini gözləyən Şeytan,
onun önünü yenə də kəsir. Bu dəfə istədiyinə müəyyən qədər nail
olan Şeytanla, həkün arasmda aşağıdakı dialoq baş verir:
Şeytan: - İstəyirsənmi səni xilas edim?
Həkim: - Allah sənə lənət eləsin, rədd ol burdan!
Şeytan isə üısanla harada necə davranacağım bildiyi üçün bu
dəfə də həkimi yoldan çıxara bilir. Həkimin dəhşətli anmda (dar
ağacmda ölüm zamam) ona deyir.
- Məgər sən bilmirsən ki, əgər səni assalar, hara gedəcəksən? Nə
baş verəcək? Sənə Allah dərgahmda möhlət verüəcəkmi?
Həkim bu sözlərdən təsirlənir və əgər ölsə, Allahm sorğu- sual
dərgahmda daha ona heç kimin kömək edə bilməyəcəyini fikirləşir.
Allaha ümidsizhk həkimin bütün vücudunu bürü- }dir. Boğazı
ölüm ipində darıxan həkim, artıq dözə bilməyib qurtulmaq istəyir.
Həkim: - Ey Şeytan qurtar məni!
Şeytan: - Ey həkim, elə isə de ki, sən Allahsan!
Allahm ona kömək etmədiyi və Şeytarun verdiyi qurtuluş vədi
həkimi, Allahı inkar etməyə məcbur edir. Həkimin dilindən "Sən
Allahsan! Səndən başqa mənə heç kim kömək edə bilməz!" sözləri
çıxan kimi Şeytan rahatlamr və dar ağacınm
460
_________________________________________________________ Xaric oxu
altmdakı stul həkimin ayağı altmdan çəkilir. Beləcə, həkim dünyam
küfrlə tərk edir.
Bu rəvayəti xatırlatmaqda məqsədimiz, bəzi nəticələrin
məntiqsizliyini açıqlamaq idi. Yuxarıdakı rəvayətə diqqətlə nəzər
salsaq, görürük ki. Şeytanla dialoq zamanı həkim məntiqsizliyə yol
vermişdir.
Bəzən insan heç bir aidiyyatı olmadığı halda hansısa bir
hadisədən təsirlənərək Allahm yoxluğu və ya Allahm, Onun Zatı ilə
zidd olan yersiz sifətlərə malik ohnası nəticəsinə gəlir. Məsələn,
sarsıdıcı hadisə ilə üzləşir və "Hardadır Allah?" deyir. Diqqət etmir
ki, bir hadisənin baş verib-verməməsinin Allahm varlığı ilə heç bir
əlaqəsi yoxdur. Sözümüzün əsl məqsədi budur ki, əgər insan, elmi
olaraq məntiqi şəkildə, sübutla (bürhanla) özü üçün Allahm
varlığmı isbat etsə, bu zaman Şeytan vəsvəsə etsə də, imanma zərər
yetişsə də, sübut sayəsində yəqin etdiyi elmindən istifadə edərək
imanım geriyə qaytara bilər. Məsələn, əgər "nizam-intizam" sübutu
ilə Allahm varlığma yəqini olsa, hansısa bir günah etdiyi zaman,
dözülməz hadisələrlə üzləşdiyi zaman onun halı dəyişsə də, elminə
müraciət edərək "Axı bu günahm, mənim bu halımm, bu hadisənin
Allahm yoxluğuna nə aidiyyatı var?" deyə bilər. Bununla da
yenidən tövbə mərhələsinə yetişə bilər. Peyğəmbərlərin (ə) bir çoxu
"Allahm bəlaları, smaqları" Uə üzləşərkən bu yoldan istifadə
etmişlər.
Bəli, həzrət Peyğəmbərin (s)
"Günah etdikdən dərhal sonra
tövbə edin!"
buyurmasmm fəlsəfəsi də bu əsasa görədir. Aydmdır
ki, həzrət Peyğəmbər (s) demək istəyir ki, siz günah etsəniz də,
Allah vardır, sizi gözləyir, qapıları açıqdır, əziz Peyğəmbərimizin
(s) bu sözünün altmda insan psixologiyasım izah edən böyük
mənalar yatmışdır ki, burada bunlardan birini ümumi olaraq
məntiqi şəkildə göstərdik.
461
ISTIFADƏ EDILƏN ƏDƏBIYYAT
•
Qurani-kərim
•
Qurani-kərimin tərcüməsi (Z. Bünyadov, V. Məmmədəliyev)
•
Nəhcül-Bəlağə, həzrət Əli (ə)
1.
Əllamə Müzəffər,
"əl-Məntiq",
Qum-2007
2.
Ə. M. Xorasani,
"Müzəffər məntiqinin şərhi, 1-2",
Qum-2006
3.
M. Nişapuri və M. Mötəmidi,
"Müzəffər məntiqinin şərhi",
Qum-2008
4.
M. Nişapuri,
"Müzəffər məntiqinin misalları",
Qum-1986.
5.
Əli İbn Sina,
"Şəfa məntiqi",
Qum-1984
6.
Əli İbn Sina,
"İşarat",
Qum
7.
Nəsirəddrn Tusi,
"Əsas-əl-İqtibas",
Tehran-1996
8.
Nəsirəddin Tusi,
"İşaratm
(İbn Sina)
şərhi",
Qum-2008
9.
Seyid A. Ənvar,
"Əsas-əl-İqtibasın şərhi",
Tehran-1996
10.
Həkim Səbzivari,
"Mənzumə",
Qum-2004
11.
M. Mütəhhəri,
"Məcməül-asar-5
(Şərhi Mənzumə)", Qum-1992
12.
Seyid Əli Xəndan,
"Praktiki məntiq",
Qum-2000
13.
Seyid Əli Xəndan,
"Sofizmlər",
Qum-2001
14.
Dr. M. Xansari,
"Formal məntiq",
Qum-2007
15.
Dr. M. Əjeyi,
"Məntiqin binası",
Tehran-2006
16.
Dr. L. Nəbəvi,
"Yeni məntiq",
Tehran-2005
17.
M. Qulamhüseyn,
"Riyazi məntiq",
Tehran-2006
18.
M. M. Xorasani,
"Əqlin rəhbəri",
Qum-1985
19.
Əllamə Təbatəbai Təbrizi,
"Fəlsəfənin əsasları və realizmin metodu",
Tehran-2009
20.
Ə. Təbatəbai,
"Fəlsəfənin əvvəli".
Qum
21.
Ə. Təbatəbai və Şeyx Əli Səadətpərvər,
"Gülşəni-Razın şərhi",
Tehran-2005
22.
M. Təhriri,
"Ünvan hədisinin şərhi",
Qum-2008
23.
Şəhid Sədr,
"Üsul elmi
(Hələqeyi-Əvvəl)", Qum
24.
Suzan Hak,
"Məntiqin fəlsəfəsi",
M. Ə. Höccətinin tərcüməsi, Qum- 2003
25.
M. İsrafilov,
"Məntiq",
Bakı-1987
26.
M. İsrafilov,
"Məntiq",
Bakı-2005
27.
M. İsrafilov,
"Məntiq terminlərinin izahlı lüğəti",
Bakı-2007
462
TERMİNLƏRİN QARŞILIQLI LÜĞƏTİ
Bürhan - Sübut
Kulliyyati Xəms - Beş ümumi məfhum
Cəhəti Qəziyyə - Modallıq
Cədəl - Topika, mübahisə nəzəriyyəsi
Cüzi İzafi - Nisbi fərdi
Cəmi Misdaq - Həcm
Elm - İdrak, bilik
Ərəzi - Qeyri-mühüm
Ərəzi Am - Ümumi qeyri-mühüm
Ərəzi Xas - Xas qeyri-mühüm
Əks (məbaşir) - Dəyişmə
Hüzuri - Fitri
Hüsuli - Təcrübi
Həml - Predikasiya
Həmli Zati Əvvəli - Birinci növ
aksiomatik zati predikasiya
Həmli Məşhur - Məşhur predikasiya
Hədd - Bioloji
Xitabə - Ritorika, nitq
Iltizami - Əlaqəli
İshdlal - Əqli nəticə
Istiqra - İnduksiya
Kulli-Cuzi (məfhum) - Fərdi-ümumi
Kulli-Cuzi (qəziyyə) - Ümumi-xüsusi
Qəziyyə - Hökm
Qismət - Bölgü
Qiyas - Deduksiya, silloqizm
Qiyasi İstisnayi - İqrar və İnkar edən
Qeyri Məbaşir-Vasitəli
Ləfz - Söz
Maneətul Cəm - Dəfi Maneətul Xuluv -
Cəmi Muttəsileyi Lüzumiyyə - Zəruri
Muttəsileyi İttifaqiyyə - Təsadüfi
Munfəsileyi İnadiyyə - Zəruri Munfəsileyi
İttifaqiyyə - Təsadüfi Mucibeyi cuziyyə -
Xüsusi iqrari Mucibeyi kulliyyə - Ümumi
iqrari Mutabiq- Tam uyğun Muxtəss -
Birmənalı Müştərək - Omonim Mənqul -
Daşman
Murtəcel - Daşınmaz
Mutəradif - Sinonim
Mutəbayin - Müxtəlif, müxalif
Misdaq - Predmet
Mutəvati - Dərəcəsiz
Muşəkkək - Dərəcəli
Müqabil - Məntiqi kvadrat
Mövzu - Subyekt
Məhmul - Predikat
Məbaşir - Vasitəsiz
Maddə - Məzmun
Məntiqi Maddi (sənaati xəms) -
Məzmunlu məntiq
Məntiqi Suri - Formal məntiq
Muğalitə - Sofizm
Muqəddəm - Məntiqi əsas termin
Muttəsilə - Tam şərti hökm
Munfəsilə - Təqsimi hökm Nisbəti Ərbəə
- Dörd nisbət
Nəqiz (ləfz) - Zidd
Nəqiz (istidlal) - Çevrilmə
Rəsm - Qeyri-bioloji
Salibeyi Cuziyyə - Xüsusi inkari
Salibeyi kulliyyə - Ümumi inkari
Şəkkak - Səfsətəçi
Tali - Məntiqi nəticə termini
Təzayuf-Nisbi
Təzəmmuni - Məna daxili
Təmsil - Analoji əqli nəticə
Tənaquz (istidlal) - Zidd
Təzad (istidlal) - Əks
Təhti Təzad (istidlal) - Qismən-əks
Tədaxul (istidlal) - Tabeli
Təsavi - Tam çarpazlaşan
Tərifi Ləfzi - Nominal
Tərifi Həqiqi - Real
Təbayun - Çarpazlaşmayan
Təbi (dəlalət) - Təbii
Umum və Xusus min Vəch - Çarpazlaşan
Umum və Xusus Mütləq - Tabeli Zidd (ləfz)
- Əks Zati-Mühüm
463
«Nurlar» Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzində
çap olunmuşdur.
Çapa imzalanmışdır: 24,09,2011
Nəşrin ölçüsü: 60x90 1/16
Fiziki çap vərəqi: 29,0
Sifariş: 188/11. Sayı: 500 ədəd.
Dostları ilə paylaş: |