1
Azə
rbaycan Respublikası Tə
hsil Nazirliyi
Azə
rbaycan Dövlə
t qtisad Universiteti
MAG STRATURA MƏ
RKƏ
Z
Ə
lyazması hüququnda
Mə
mmə
dli Aynurə
Möhlə
txan qızı
" Kompaniyalarda nformasiya Kommunikasiya Texnologiyalarının ( KT)
istifadə
sinin biznes sahə
sində
ki modellə
ri " mövzusunda
MAG STR D SSERTAS YASI
xtisasın ş
ifri və
adı: 060509 “Kompüter Elmlə
ri”
xtisaslaş
ma : “ qtisadi informasiya sistemlə
ri”
Elmi rə
hbə
r: i.e.n., dos. E.H.Hüseynov
Magistr proqramının rə
hbə
ri: dos. Bayramov H.M.
Kafedra müdiri: t.e.n,dos. Bayramov H.M.
Bakı 2016
2
M Ü N D Ə
R C A T
Giriş
................................................................................................................3
Fə
sil 1. Müasir informasiya sistemlə
rinin baza texnologiyaları..............5
1.1.
nformasiya sistemlərinin baza verilənləri.....................................................5
1.2.
nformasiya sistemlərinin funksiyaları...........................................................18
1.3.
Müasir informasiya sistemlərinin təsnifatı.....................................................28
Fə
sil 2. Elektron biznes və
informasiya sistemlə
ri....................................37
2.1.
Elektron biznesin əsas məsələləri..................................................................37
2.2.
Elektron biznesin əsas modelləri...................................................................40
2.3.
Elektron biznesin həlli texnologiyaları.........................................................47
Fə
sil 3. qtisadiyyatda KT-nin rolu və
yeri.............................................65
3.1. Milli iqtisadiyyatların inkişafında və qloballaşmada KT-nin yeri..................65
3.2. Rəqəmsal uçurum probleminin həllində regional əməkdaşlıq.........................69
Nəticələr........................................................................................................75
Ə
dəbiyyat......................................................................................................78
3
G R Ş
Müasir dünyanın görünüş mənzərəsinin məxsusiyyətini müəyyən edən
nformasiya Kommunikasiya Texnologiyalarıdır ( KT) . Nə iqtisadiyyatı, nə də
cəmiyyəti KT-siz təsəvvür etmək mümkün deyildir. Rəqabət qabiliyyətli olmaq
istəyən ixtiyari kompaniya və ya şirket KT-dən istifadə etmədən məqsədinə nail
ola bilməz. Qlobal iqtisadiyyatın ən kiçik müəssisəsindən tutmuş böyük transmilli
korporasiyalara qədər bütün şirkətlər mal və xidmətlərinin daha çox biznes
gətirməsi üçün fəaliyyət göstərirlər. qtisadi fəaliyyət isə qərar qəbul etməzdən
əvvəl alternativlərin işlənib hazırlanmasını tələb edir. Bu alternativlərin əldə
edilməsi üçün şirkət rəhbərliyi çoxsaylı daxili resurslarını, partnyorlarını və
rəqiblərini dərindən öyrənməlidir. Bu tədqiqatın aparılması isə çoxsaylı
informasiya massivləri üzərində işləmək və səviyyəli texnologiyaları, daha yaxşı
bazarı və daha yaxşı xammalı tədqiq etmək deməkdir.
Bu məsələlərin həlli üçün müasir idarəetmədə T əvəzedilməz yerə və rola
malikdir. ndi T məhsulları təkcə vasitə deyildir, həm də strateji əhəmiyyətə malik
olan əmtəə funksiyasını yerinə yetirir. Onu da qeyd etmək olar ki, müasir dünyanın
ən mütərəqqi texnologiyalı transmilli korporasiyaları öz fəaliyyətlərində KT-dən
istifadə etməklə məhsul və xidmətlərin maya dəyərini aşağı salmaq, həcmi
(miqdarı) artırmaq yolu ilə öz bizneslərini 30 faizə qədər artıra bilmişlər.
Ölkəmizdə də iqtisadiyyatın optimal idarəedilməsində KT sektorunun
kifayət qədər böyük çəkisi vardır. Belə ki, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində
fəaliyyət göstərən və dünya bazarına rəqabət qabiliyyətli məhsul çıxaran
şirkətlərimiz və kompaniyalarımız yaradılmış və səmərəli fəaliyyət göstərmək
əzmindədirlər.
Mövzunun aktuallğ
ı. KT sektoru sürətlə
inkişaf edərək iqtisadiyyatın
bütün sahələrinə daxil olmuş, hətta yeni iqtisadi sahələrin yaranmasına səbəb
olmuşdur. KT sektorunun iqtisadiyyata verdiyi tövhələr hələ qabaqdadır və bu