37
iqtisadiyyatın digər sahələri kimi nəqliyyat sektorunda da ciddi böhran özünü
göstərmişdir. Belə ki, 1990-1994 cü illər ərzində nəqliyyat sektorunda ümumi yük
dövriyyəsi 6 dəfə azalmışdır. Milli nəqliyyat sistemində vəziyyət yalnız 1995-ci
ildən sabitləşməyə başlamışdır. 2000-ci ildən etibarən isə bu sektorda canlanma və
inkişaf özünü göstərir. Bununla belə, nəqliyyat sektorunda 1995-ci ildən başlayan
sabitləşmə əsasən neft sektorunun inkişafı ilə bağlı olmuşdur.
Cədvəl 2.4
Nəqliyyatda yükdaşımanın həcmi
(min ton)
1990
1995
2000
2005
2006
2007
2009
2010
2011
2013
2014
Cəmi
565611 115282 105005 160976 178283 192298 217657 222638 227710 241635 244837
Nəqliyyat
sektoru
277721 42020 80180 128328 145596 167533 190372 196452 203586 217926 221991
Dəmir yolu
80285 9 038 15 876 26 522 30 205 28 276 20 799 22 349 22 203 23127 21 795
Dəniz
17842 5 713 8 779 13 680 13 506 10 173 13 190 11 714 12 499 11 510 9 934
Hava
21
29
37
74
75
52
32
40
51
126
125
Boru kəməri 26462 13 238 15 054 18 534 27 426 47 409 62 115 62 458 59 053 57941 61 534
neft kəməri 15680 9 010 11 774 11 692 19 947 39 999 50 480 49 982 45 602 43 549 45 784
qaz kəməri
10782 4 228 3 280 6 842 7 479 7 410 11 635 12 476 13 451 14 392 15 750
Avtomobil
153111 14 002 40 434 69 518 74 384 81 623 94 236 99 891 109780 125222 128603
Qeyri-
nə
qliyyat
sektoru
287890 73 262 24 825 32 648 32 687 24 765 27 285 26 186 24 124 23 709 22 846
Dəmir yolu
60241 11 420 7 343 7 965 8 175 7 751 7 118 6 079 5 812 5 306
4 867
Neft kəməri
-
-
5 382 11 063 10 211 1 998 4 235 3 984 3 817 4 270
4 298
Avtomobil
227649 61 842 12 100 13 620 14 301 15 016 15 932 16 123 14 495 14 133 13 681
Qeyd. Cədvəl Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları əsasında tərtib edilmişdir.
Cədvəl məlumatlarından göründüyü kimi, 2014-cü ildə nəqliyyatda
yükdaşımanın həcmi 1990-cı ilə nisbətən 2,3 dəfə azalmışdır. Qeyd edilən dövrdə
bu sahədə əhəmiyyətli azalma dəmiryolu nəqliyyatı və dəniz nəqliyyatında baş
vermişdir. Bununla yanaşı, nəqliyyat sahəsində 2000-ci ildə başlayaraq artım
meyilləri baş vermişdir. Belə ki, 2014-cü ildə nəqliyyatda yükdaşımanın həcmi
2000-ci ilə nisbətən 2,3 dəfə artmışdır. Bu artım əsasən neftin ixracı hesabına
təmin edilmişdir. Belə ki, magistral boru kəmərləri nəqliyyatın növlərindən
biridir. Boru nəqliyyatının yükdaşımalarda payı 1990-cı ildə 4,7 faiz təşkil
edirdisə, bu göstərici 2000-ci ildə 19,5 faizə, 2014-cü ildə isə 28,9 faizə qədər
38
artmışdır.
stehsal infrastrukturuna aid mühüm sahələrdən biri də rabitədir. Respub-
likada rabitənin inkişafı ötən əsrin sonuna təsadüf edir. Bu infrastruktur sahəsi
son illərdə də ardıcıllıqla inkişaf edir. Xüsusi qeyd olunmalıdır ki, daxili
investisiyaların həcmi ildən ilə artmaqdadır. Nəticədə müxtəlif sahələrdə
fəaliyyət göstərən yeni birgə müəssisələr yaradılmışdır.
Cədvəl 2.5
Rabitə sektoru üzrə əsas makro göstəricilər
2000
2003
2010
2011
2012
2013
2014
Ə
lavə dəyər (cari qiymətlərlə),
milyon manat
113,8 163,7 791,6 828,9 945,1 1011,9 1067,6
Ümumi mənfəət (cari
qiymətlərlə),milyon manat
81,0
93,2
595,2 625,5 707,6 753,0 794,4
Xalis mənfəət (cari qiymətlərlə),
milyon manat
68,3
84
476,4 494,5 573,1 618,0 652,0
ş
çilərin orta illik sayı, nəfər
20693 17095 24756 25 087 26 139 26 920 27 745
Orta aylıq nominal əmək haqqı,
manat
84,6
123,8 531,3 576,6 621,9 675,4 735,0
Ə
sas fondlar (ilin sonuna), milyon
manat
415
758,4 1 696 1858,7 2 099 2 394 2 542
Ə
sas kapitala investisiyalar,milyon
manat
45,4
56,8
212,0 310,8 319,0 200,7 157,5
daxili investisiyalar
42,6
...
212,0 268,8 269,6 200,7 157,5
xarici investisiyalar
2,8
...
-
42,0
22,4
-
-
nformasiya və rabitə xidmətlərinin
həcmi (müqayisəli qiymətlərlə)
ə
vvəlki ilə nisbətən, faizlə
125,7 123,0 129,7 113,3 115,9 110,7 115,1
Azərbaycanın informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının dinamik inkişafı
ə
nənəvi rabitə sahələrinin daha intensiv şəkildə istismarı, habelə yeni xidmət növlərinin
yaranması ilə səciyyələndirilir. 2014-cü ildə rabitə sahəsində əlavə dəyərin həcmi 2000-
ci ilin səviyyəsini təqribən 9 dəfə ötərək, 1067,6 milyon manat təşkil etmişdir. 2004-
2013-cü illər ərzində plkədə 1400-dək ATS, 1000-ə yaxın poçt binası tikilmiş və ya
ə
saslı təmir edilmişdir. Hər 100 ailəyə düşən telefon aparatlarının sayı 1,6 dəfə, mobil
telefon abunəçilərinin sayı 9,6 dəfə artmış, hər 100 nəfərdən 70-i internet istifadəçisi
olmuşdur.
Ölkənin informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sisteminin müasir dünya