“Küresel Tehdit, Zoonozlar”
15
mıştır. Şu anda 59 ilden 57’si kamu hastanesi, 45’i üniversite hastanesi ve üçü özel has-
tane olmak üzere toplam 105 merkez sürveyansa dahildir. Sürveyans kapsamında kan
ve beyin omurilik sıvısı (BOS) klinik örneklerinden etken olarak izole edilen Escherichia
coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Strep-
tococcus pneumoniae, Enterococcus faecium/faecalis, Acinetobacter baumannii izolat-
ları ve bu izolatların antibiyotik duyarlılık test sonuçları izlenmektedir. Veriler, UAMDSS
Birimi tarafından elektronik ortamda toplanarak, veri kontrolü sonrasında DSÖ’nün
WHONET programına aktarılmakta ve analiz edilmektedir. Veriler analiz edilirken her
hastanın ilk izolatı dahil edilmekte, hasta başına mükerrer kayıtlar hariç tutulmaktadır.
UAMDS Ağı, DSÖ Avrupa Ofisi tarafından yürütülmekte olan Uluslararası CAESAR (Orta
Asya ve Doğu Avrupa Antimikrobiyal Direnç Sürveyansı) Ağına da dahildir.
2011 -2015 yıllarında sürveyans kapsamında değerlendirmeye alınan toplam izolat
sayıları sırasıyla, 7493, 10195, 11309, 10173 ve 16423 olup, bunların dağılımı E.coli
(%25-32), K.pneumoniae (%15-18), P.aeruginosa (%8-18), S.aureus (%10-22), E.faeca-
lis (%8-11), E.faecium (%8-12), S.pneumoniae (%1-2) ve A.baumannii (%14-15) olarak
saptanmıştır.
Aşağıda bazı etkenlerde ülkemizin direnç durumunu gösteren haritalar yer almaktadır.
Şekil 1: İnvaziv E.coli izolatlarında 3. kuşak sefalosporin direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye (2014)*
VI. ZOONOTİK
HASTALIKLAR SEMPOZYUMU
16
Şekil 2: İnvaziv Klebsiella pneumoniae izolatlarında karbapenem direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve
Türkiye, 2014*
Şekil 3: İnvaziv Staphylococcus aureus izolatlarında MRSA yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye, 2014*
“Küresel Tehdit, Zoonozlar”
17
Şekil 4: İnvaziv Enterococcus faecium izolatlarında Vankomisin direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve
Türkiye, 2014*
Şekil 5:
İnvaziv Pseudomonas aeruginosa izolatlarında karbapenem direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri
ve Türkiye, 2014*
*Bu haritalar 2014 EARSS-Net Raporundaki haritalar üzerine Türkiye yüzdeleri eklene-
rek hazırlanmıştır.
VI. ZOONOTİK HASTALIKLAR SEMPOZYUMU
18
OTURUM-2: KOnfERAnS
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Hürrem Bodur
ZOOnOTiK HASTALıKLARın TOPLUMSAL VE EKOnOMiK YüKü:
BRUSELLOZ ÖRnEği
Prof. Dr. Simten MALHAN
Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümü, Ankara
Amaç: Bruselloz ülkemizdeki zoonotik enfeksiyonlar içinde önemli bir sağlık sorunu
olarak yerini korumaktadır. Gelişmiş batı ülkelerinin çoğunda eradikasyonu
sağlayabilmiş olmasına rağmen ülkemizde henüz endemik düzeyde hastalık devam
etmektedir. Ciddi sağlık sorunları yanı sıra önemli ölçüde ekonomik kayıplara neden
olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın amacı Bruselloz’un ülkemize ekonomik yükünü
göstermektir.
Yöntem: Çalışmada, Bruselloz ekonomik yükü belirlenmesi için hastalık maliyeti me-
todolojisi kullanılmıştır. Hastalık maliyeti metodolojisinde değerlendirilmesi gereken
üç önemli parametre bulunmaktadır: direkt maliyetler, indirekt maliyetler ve manevi
maliyetler. Direkt maliyetler hastanın ya da devletin yaptığı tıbbi harcamaların hepsi-
dir. İndirekt maliyetler hastalığın sebep olduğu üretim kayıpları, erken ölüm ve erken
emekliliğin maliyetidir. Manevi maliyetler ise hastanın hastalığından dolayı çektiği acı,
ağrı, ızdırabın maliyetidir. Çalışmalarda nicelleştirilemedikleri için dikkate alınmazlar.
Bu araştırmada sadece direkt maliyetlere odaklanılmıştır. İndirekt maliyetlerle ilgili ça-
lışamama gün sayısı ve bu kayıpların ekonomik karşılığına dair ülkemizde veri olmaması
sebebiyle araştırma dışında bırakılmıştır. Türkiye’nin farklı bölgelerinden seçilen altı
farklı hastaneden gelen klinik deneyimin ortalaması alınarak hasta başı maliyetler Sos-
yal Güvenlik Kurumu perspektifinden hesaplanmıştır. Hesaplamalara hastaların başvur-
duğu poliklinikler, konsültasyonlar, gerekli görülen laboratuvar ve görüntüleme testleri,
yatışlar ve ilaç tedavileri ile komplikasyonlar dahil edilmiştir. Tüm maliyetlendirmeler
Sağlık Uygulama Tebliği dikkate alınarak yapılmıştır. Elde edilen hizmet sıklıkları, hiz-
metin türü, hizmetin kullanım oranı ve hizmetin maliyeti bir araya getirilerek herbir
maliyet kalemi için ayrı ayrı hesaplandıktan sonra toplanarak ana maliyete ulaşılmıştır.
Bulgular: Bruselloz tanı ve tedavisi aşamasında ziyaret edilmesi gereken poliklinikler,
ve istenen konsültasyonlar hasta başı 96 TL, laboratuvar testleri 89,4 TL, görüntüleme
testleri 86,9 TL, yatış ve yatışta ortaya çıkan komplikasyonlar ve yapılan müdahaleler
“Küresel Tehdit, Zoonozlar”
19
1689,20 TL, ilaç maliyeti 544,5 TL olarak belirlenmiştir. Toplam hasta başı epizod mali-
yeti 2506,5 TL olarak tespit edilmiştir. Ülkemizde çok net bilinmemekle beraber Brusel-
loz insidansı 14/100000 olarak kabul edilmektedir. TUİK verilerine göre 2015 yılı nüfusu
78.741.053 olarak saptanmıştır. Bu durumda Bruselloz vakası 11024 olarak tahmin edil-
miştir. Bruselloz hastalığının ortalama toplam direkt maliyeti ülkemize 27.632.511,40
TL olarak hesaplanmıştır. Maliyetin %67,4’ü yatış ve müdahaleler, %21,7’si ilaç ve labo-
ratuvar, görüntüleme ve poliklinik ise %10,8’ini oluşturmaktadır.
Tartışma: Dünya Bankası tarafından yapılan bir çalışmada geçtiğimiz 10 yılda direkt
zoonotik hastalıklara harcanan direkt 20 milyar dolar ve 200 milyar dolar indirekt eko-
nomik kayıp olarak tespit edilmiştir. Zoonozlar ülkemizde de halen görülmekte olup
ciddi bir halk sağlığı problemi aynı zamanda ciddi bir ekonomik kayıp olarak güncelliğini
korumaktadır.