61
2014-c
ü
il ə rzində Mə rkə zi Bankı n qiymə t stabilliyinin tə min
olunması funksiyası
ç
ə r
ç
ivə sində hə yata ke
ç
irdiyi sterilizasiya
ə mə liyyatları notlar və onlarla aparı lan repo ə mə liyyatları nı n
dinamikası nda
ö
z
ü
n
ü
qabarı q ş ə kildə b
ü
ruzə vermiş dir. Belə ki,
hesabat d
ö
vr
ü
ə rzində Mə rkə zi Bankı n notları nı n yerlə ş dirilmə sinin
ö
tə n il ilə m
ü
qayisə də 47 faiz azalaraq 158,1 milyon manat tə ş kil
etmə sinə baxmayaraq, bu n
ö
v alə tlə rin tə krar bazar ticarə ti 8,0 də fə
artaraq 349,8 milyon manat tə ş kil etmiş , b
ü
t
ö
vl
ü
kdə not bazarı 48 faiz
artaraq 507,9 milyon manata
ç
atmı ş dı r.Hesabat d
ö
vr
ü
ə rzində Mə rkə zi
Bankı n notları
ü
zrə orta gə lirlilik 1,01 faiz tə ş kil etmiş dir ki, bu da
ö
tə n
il ilə m
ü
qayisə də 0,20 faiz bə ndi aş ağ ı dı r.
21
[27]
Dövlət qiymətli kağızları üzrə orta gəlirlilik
2014-cü il
2013-ci il
Qısamüddətli dövlət istiqrazları
1,63%
1,87%
Uzunmüddətli dövlət istiqrazları
4,50%
4,55%
Mərkəzi Bankın notları
1,01%
1,21%
2014-c
ü
il ə rzində 3,5 milyard manat hə cmində repo/ə ks-repo
ə mə liyyatları baş tutmuş dur ki, bu da
ö
tə n il ilə m
ü
qayisə də 46 faiz
azdı r. Hesabat ilinin birinci r
ü
b
ü
ndə n etibarə n qiymə tli kağ ı zlar
bazarı nda ilk də fə olaraq korporativ istiqrazlarla repo/ə ks-repo
ə mə liyyatları hə yata ke
ç
irilmə sinə start verilmiş dir.
22
[40]
21-
“Ġqtisadi elmləri:Nəzəriyyə və Praktika”
22-
www.cbar.az
62
TÖRƏMƏ QĠYMƏTLĠ KAĞIZLAR BAZARI
QĠYMƏTLĠ KAĞIZLARIN
NÖVLƏRĠ
2014-cü il
2013-cü il
Məbləğ
üzrə
fərq
(%)
Əqdlərin
sayı
Məbləğ
(AZN)
Əqdlərin
sayı
Məbləğ
(AZN)
TÖRƏMƏ QĠYMƏTLĠ KAĞIZLARI
29 779
4
299420507
-
-
-
Əmtəə əsaslı törəmə qiymətli kağızlar
2 992
204686236
-
-
-
Valyuta əsaslı törəmə qiymətli kağızlar
26 787
4 094 734
271
-
-
-
2014-cü il ərzində ilk dəfə olaraq qiymətli kağızlar bazarının mütəĢəkkil ticarət
təĢkilatçısı olan Bakı Fond Birjasında fərdi və institusionalinvestorlar üçün likvidliyi
müvafiq marketmeykerlər tərəfindən təmin olunmaq Ģərti ilə valyuta və əmtəə əsaslı
törəmə maliyyə alətlərinin ticarəti məqsədilə yeni ticarət platforması istifadəyə
verilmiĢdir. Hesabat dövrü ərzində sözügedən platforma üzərindən ümumi məbləği
204,7 milyon manat olan əmtəə əsaslı və ümumi dəyəri 4,1 milyard manat olan
valyuta əsaslı törəmə qiymətli kağızlarla ticarət əməliyyatları həyata keçirilmiĢdir ki,
nəticə də törəmə qiymətli kağızlar bazarının həcmi 4,3 milyard manat təĢkil etmiĢdir.
2014-cü il ərzində qeyri-investisiya alətləri olan ipoteka kağızları və
veksellərin buraxılıĢı və qiymətli kağızlarla girovun qeydiyyatı fəaliyyəti davam
etmiĢdir.Belə ki, Azərbaycan Ġpoteka Fondunun vəsaitləri hesabına ipoteka
kreditlərinin verilməsi ilə əlaqədarhesabat dövrü ərzində 2 709 ədəd ipoteka kağızı
dövlət qeydiyyatına alınmıĢ, 2 833 ədəd ipoteka kağızının əlavə qeydiyyatı baĢ
tutmuĢdur.Eyni zamanda hesabat dövründə 39 milyon manat məbləğində 72 veksel
63
buraxılıĢı dövlət qeydiyyatına alınmıĢdır ki, bu da ötən ilin müvafiq göstəricisindən
məbləğ üzrə 60 faiz çoxdur.
Bazar infrastrukturu üzrə göstəricilər
Fəaliyyət növü üzrə qüvvədə olan lisenziyalar
2014-cü il
2013-cü il
Broker fəaliyyəti
14
15
Diler fəaliyyəti
14
14
Aktivlərin idarə olunması fəaliyyəti
3
1
Klirinq fəaliyyəti
2
2
Depozitar fəaliyyəti
3
3
Reyestrsaxlayıcı fəaliyyəti
2
2
Fond birjası fəaliyyəti
1
1
Cəmi
39
38
64
3.2 Kommersiya banklarının Bakı fond birjasında həyata keçirdiyi
əməliyyatlarının təkmilləşdirilməsi.
Fond birjası - qapalı səhmdar cəmiyyəti formasında yaradılan, öz üzvləri arasında
qiymətli kağızlarla ticarəti təĢkil edən və bağlanmıĢ əqdlərin icrasını təmin edən
qiymətli kağızlar bazarının peĢəkar iĢtirakçısıdır.Fond birjası qiymətli kağzlar
bazarında ticarətin təĢkilatçısı kimi, depozitari fəaliyyəti və qarĢılıqlı öhdəliklərin
müəyyən edilməsi (klirinq) fəaliyyəti, istisna olmaqla digər fəaliyyət növləri ilə
məĢğul ola bilməz.
Fond birjasının funksiyaları aĢağıdakılardır:
23
[44]
•
Birja Ģəxsi yığımları səfərbər etməyə və onları qiymətli kağızlarla əməliyyatlar
vasitəsilə uzun müddətli kapital qoyuluĢlarına çevirməyə imkan yaradır.
•
Birjada tədavül edən qiymətli kağızların qiymətləndirilməsi, qeydiyyatdan
keçirilməsi və məzənnə bülletenlərində dərc edilməsi.
24
[40]
•
Yenidən bölüĢdürmə.
•
Ən nəhayət, birja nəzarət səhm paketlərinin formalaĢdırılması yolu ilə kapitalın
mərkəzləĢdirilməsinin sürətləndirilməsində mühüm rol oynayır.
Fond birjasının hüquq və vəzifələri bunlardır:
–
Fond birjası ticarət salonunda əqdlərin bağlanmasının, əqdlər üzrə
hesablaĢmaların və uçotun qaydasını iĢləyib hazırlayır və təsdiq edir.
23-
bfb.az
24-
www.cbar.az
Dostları ilə paylaş: |