BöLÜM 4 b ö L ü m d ö r t

bağlantı 

derecesi

  denir.  Çünkü  genler,  ebeveyndeki  kombinasyonlar  olarak  gametlere  ayrılmıştır.  Bu 

gametler parça değiş tokuşu olmaksızın meydana gelen gametlerdir. Burada bağlantı derecesi: 

(83+85)/210= 0.80 olarak hesaplanır. 

 

Misal:  IV.3

-  Tavuklarda  dik  tüylü  oluş  normal  tüylü  oluşa,  beyaz  oluş  da  renkli  oluşa 

dominanttır. Tüyleri dik ve beyaz bir ırkın tavukları, normal ve renkli tüylü ırktan bir horozla 

çiftleştiriliyor. Elde edilen F

1

 tavukları kontrol çiftleştirmesine tabi tutuluyor. Tüy şekli ile rengi 

lokusları  bağlı  olup  aralarında  18  harita  birimi  uzaklık  olduğuna  göre  çıkacak  civcivlerin 

fenotipleri ve oranları ne olur? 

 

Verilen bilgilere göre çiftleştirmeleri şematik olarak AB/AB * ab/ab şeklinde gösterebiliriz. 

F

1

’ler  AB/ab  genotipinde  olacaktır.  Bunlar  kontrol  melezlemesine  tabi  tutulduğunda  çıkacak 

döllerin %18’i yeni kombinasyon olacaktır. Çünkü iki lokus arasındaki mesafe 18 harita birimi 

olarak verilmiştir. Bunlar da %9 normal ve beyaz tüylü (aB/ab), %9 dik ve renkli tüylü (Ab/ab) 

olacak  demektir.  Ebeveyn  kombinasyonların  oranı,  yani  bağlantı  derecesi  ise,  1-0.18=0.82 

olduğundan  %41  dik  ve  beyaz  tüylü  (AB/ab),  %41  normal  ve  renkli  tüylü  (ab/ab)  civcivler 

beklenir.  

 

Buraya kadar verilen bilgiler özetlenecek olursa bağlı genler için kullanılan semboller ve 

bunları kullanırken dikkat edilecek hususlar şöyle özetlenebilir:

 

1.

 

Diploid bir bireyin aynı kromozomunun homologları üzerindeki bir gen çiftinin allelleri, 

aralarına herhangi bir işaret konulmaksızın peş peşe yazılır (AA, Aa veya aa gibi). 

2.

 

İki gen çifti için / şeklinde veya yatay bir veya iki kesir işareti homologları ayırmak için 

kullanılır: AB/ab, Ab//aB, 

AB

ab

 

veya

  

Ab

aB 

gibi.

 

3.

 

Bağlantı durumunda her bir homolog üzerindeki alleller aynı sırada yazılmalıdır; alleller 

karşı  karşıya  olmalıdır.  Meselâ  bitişik  fazda  bağlı  bir  diheterozigot  bir  genotipte  bir 

homologda sıra AB ise diğerinde de ab olmalıdır: AB/ab. 

4.

 

Ayrı  kromozomlarda  veya  aynı  kromozomda  birbirinden  uzakta  olduğu,  yani  bağlı 

olmadığı bilinen diheterozigot bir birey AaBb veya B/b;D/d (veya B/b D/d) şeklinde 

gösterilebilir. 

5.

 

Bağlı olup olmadığını bilmediğimiz diheterozigotları AaDd şeklinde bağlı değillermiş 

gibi  de  yazabiliriz.  Daha  iyisi  A/a.D/d  şeklinde  araya  bir  nokta  koymak  olabilir. 

Kromozomları  göstermek  üzere  çizdiğimiz  çizgiyi  kaldırarak  da  Aa.Dd  şeklinde  bir 

gösterim  bağlı  olup  olmadığını  bilmediğimiz  anlamında  kullanılabilir.  Gametler  için 

A.D ve a.d gibi gösterimler de geçerlidir. 

---

ZZT204 GENETİK DERSİ 

4. Hafta Ders Notları 

Kaynak: Prof. Dr. Orhan KAVUNCU (2020). Genetik Ders Notları 

 

4/6