Bddk bankac›l›k ve Finansal Piyasalar Cilt: 2, Say›: 1, 2008
Yüklə 253,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
Piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n etkisi, H(m,t) de¤iflkeninin büyüklü¤üne göre de¤erlendirilmektedir. H(m,t)’nin yüksek olmas›, düzeltilmifl betalar›n piyasa betas› etraf›ndaki da¤›l›m›n›n varyans›n›n yüksek oldu¤u, dolay›s›yla sürü davran›fl›n›n görül- medi¤i, H(m,t)’nin düflük olmas› ise düzeltilmifl beta katsay›lar›n›n pazar betas› etra- f›ndaki da¤›l›m›n az oldu¤u ve sürü davran›fl›n›n görüldü¤ü fleklinde yorumlanmak- tad›r. H(m,t)’nin yüksek ya da düflük oldu¤u konusunda bir karar verebilmek için kul- lan›labilecek bir ölçüt olarak ise, tüm dönem için hesaplanan H(m,t)’nin ortalamas› [E(H(m,t)] kullan›lmaktad›r. fiekil 4 incelendi¤inde 2000 y›l›n›n bafl›ndaki en düflük de¤erinden itibaren H(m,t) de¤iflkeninin sürekli olarak artt›¤›, di¤er bir deyiflle düzel- tilmifl beta katsay›lar›n›n varyans›n›n artt›¤› görülmektedir. Ancak sürü de¤iflkeninin de¤erinin, A¤ustos 2002’ye kadar örnek dönem ortalamas› olan 3,79’dan daha dü- flük oldu¤u, dolay›s›yla Kas›m 2000 ve fiubat 2001 tarihlerinde Türkiye’de yaflanan ekonomik kriz dönemlerinde ‹MKB’de sürü davran›fl›n›n geçerli oldu¤u söylenebilir. Bu bulgu, elde edilen sonuçlar›n teori ile uyumlu oldu¤u yönünde de¤erlendirilebilir. Di¤er yandan düzeltilmifl beta katsay›lar›n›n varyanslar› için hesaplanan %95 güven aral›¤› alt s›n›r dikkate al›nd›¤›nda, Eylül-Ekim 2003, Aral›k 2003-Nisan 2004, Aral›k 2004-Ocak 2005, Mart-Nisan 2005, Haziran-Temmuz 2005, Eylül 2005-Ocak 2006 ve May›s-Ekim 2006 dönemleri aras›nda sürü ölçüsünün ortalamaya göre anlaml› bir flekilde yüksek seyretti¤i, bu toplam 24 ayda sürü davran›fl›n›n görülmedi¤i söylene- bilir. Bu dönemler içinde özellikle Aral›k 2003-Nisan 2004 ve May›s-Ekim 2006 dö- nemlerindeki yüksek H(m,t) de¤erleri, bu dönemlerde sürü davran›fl›n›n oldu¤unun söylenemeyece¤i konusunda bir bulgu olarak de¤erlendirilebilir. May›s 2004’te gö- rülen keskin düflüfl ve H(m,t) de¤iflkeninin tekrar ortalamaya yak›n düzeylere inmesi, piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n yeniden görülmeye baflland›¤› fleklinde yorumlana- bilir. May›s-Ekim 2006 döneminde görülen ikinci büyük yükselifl ise bu dönemde sü- rü davran›fl›ndan yine uzaklafl›ld›¤›n› göstermektedir. Bu yükseliflin ard›ndan Kas›m 2006’dan itibaren de¤iflkeninde büyük bir düflüfl gerçekleflmekte ve bu tarihten iti- baren sürü göstergesi ortalamaya yak›n seyretmekte, dolay›s›yla sürü etkisi örnek dö- nem sonuna kadar devam etmektedir. ‹MKB’de sürü davran›fl›na ait sektörel bulgular ise fiekil 5’te yer alan 4 farkl› gra- fikte yer almaktad›r. Hizmetler sektörü incelendi¤inde, bu sektördeki hisse senetleri- ne ait düzeltilmifl beta katsay›lar›n›n endeks etraf›ndaki de¤iflkenli¤inin zaman baz›n- da çok de¤iflmedi¤i ve May›s 2002 dönemine kadar olan süre içinde en düflük sevi- yelerinde oldu¤u söylenebilir. Sözkonusu bulgular Türkiye’de yaflanan Kas›m 2000 ve fiubat 2001 ekonomik krizleri ile birlikte de¤erlendirildi¤inde, elde edilen sonuçla-
Sermaye Piyasas›nda Sürü Davran›fl›: ‹MKB’de Piyasa Yönünde Sürü Davran›fl›n›n Analizi
r›n teori ile uyumlu oldu¤u söylenebilir. Di¤er yandan H(m,t) ölçüsünün, A¤ustos 2003 – Nisan 2004 dönemindeki yükselifli hariç, genel olarak yatay bir flekilde sey- retti¤i görülmektedir. Her ne kadar sürü ölçüsü May›s 2004’ten sonra ortalaman›n biraz üzerinde seyretse de %95 güven aral›¤› alt s›n›r göz önüne al›nd›¤›nda, H(m,t) ölçüsünün istatistiksel olarak anlaml› bir flekilde ortalaman›n üzerinde oldu¤unun söylenemeyece¤i görülmektedir. Bu aç›dan hizmetler sektörü için A¤ustos 2003-Ni- san 2004 aras›ndaki 9 ayl›k dönemde sürü davran›fl›n›n görüldü¤ü söylenememekte- dir. Di¤er yandan toplam 98 ayl›k örnek dönemin 89 ay›nda ise sürü davran›fl›n›n var- l›¤›na dair bulgular›n elde edilmifltir. S›nai endeks incelendi¤inde ise sürü ölçüsünün zaman boyunca daha çok de¤ifl- kenlik gösterdi¤i, %95 güven aral›¤› alt s›n›r göz önüne al›nd›¤›nda ise yaln›zca fiu- bat-Nisan 2004 aras›nda anlaml› bir flekilde ortalamadan yüksek seyretti¤i ve dolay›- s›yla yaln›zca 3 ay bu sektöre ait hisse senetlerinde piyasa yönünde sürü etkisinin gö- rülmedi¤i söylenebilir. Grafik incelendi¤inde, inceleme dönemindeki en düflük seviye- lerin yine kriz dönemleri oldu¤u ve art›fl›n Mart 2002’den itibaren bafllad›¤›, önce May›s 2004, sonra Kas›m 2006 ve daha sonra Aral›k 2007 tarihlerindeki düflüfllerden sonra sektörde piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n artt›¤› söylenebilir.
Erdinç Altay 51 Sermaye Piyasas›nda Sürü Davran›fl›: ‹MKB’de Piyasa Yönünde Sürü Davran›fl›n›n Analizi
Mali sektör incelendi¤inde ise yine Mart 2004 öncesi dönemde H(m,t) ölçüsünün ortalaman›n alt›nda oldu¤u, dolay›s›yla kriz ve sonras› dönemde beklenildi¤i gibi pi- yasa yönünde sürü davran›fl›n›n görüldü¤ü, ancak özellikle Ekim 2004’ten itibaren ortalamadan daha yüksek seviyelere ç›kmas›na ra¤men yinede %95 güven aral›¤› alt s›n›ra bak›ld›¤›nda bu seviyenin yaln›zca Haziran-Kas›m 2006 döneminde ortalama- dan anlaml› bir flekilde yüksek oldu¤unu söylenebilir. Dolay›s›yla Mali sektör hisse se- netlerinde de piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n güçlü oldu¤u de¤erlendirmesi yap›- labilir. Di¤er yandan yat›r›m ortakl›klar› endeksine dahil hisse senetleri incelendi¤in- de de
H(m,t) ölçüsünün fiubat 2003-Kas›m 2006 döneminde ortalamadan daha yük- sek seyretti¤i ancak yaln›zca Ekim 2005 tarihinde %95 güven aral›¤›nda sürü ölçüsü- nün E[ H(m,t)]’den yüksek oldu¤u görülmektedir. Bir di¤er deyiflle yat›r›m ortakl›kla- r› sektöründe de piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n güçlü oldu¤u, her ne kadar fiu- bat 2003’te sürü etkisinden ç›kmaya dönük bir yap› geliflse de istatistiksel olarak bu konuda güçlü bulgulara ulafl›lamad›¤› ve özellikle Aral›k 2006’dan sonra piyasa yö- nünde sürü davran›fl›n›n artt›¤› söylenebilir. Elde edilen sonuçlar›n, ilk metodolojide elde edilen sonuçlarla uyum içerisinde ol- du¤u söylenebilir. Her iki analiz sonucunda da sürü davran›fl›n›n gerek tüm piyasa- da, gerekse tüm sektörlerde geçerli bir davran›fl flekli oldu¤una dair bulgular elde edilmifltir. Bu nedenle her iki analizin de birbirini destekleyen sonuçlar sundu¤u ve incelenen tüm sektörler için yat›r›mc›lar›n piyasa yönünde sürü davran›fl› içine girme e¤ilimlerinin güçlü oldu¤u söylenebilir. 4. Sonuç Bu çal›flmada ‹MKB’de piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n varl›¤› hisse senedi geti- ri oranlar›n›n ve beta katsay›lar›n›n yatay kesit de¤iflkenliklerinin incelendi¤i iki meto- doloji uygulanarak incelenmifltir. Piyasan›n afl›r› stres alt›nda oldu¤u dönemlerde ya- t›r›mc›lar›n kiflisel kararlar›n› gözard› edip piyasan›n genel gidiflat›n› taklit ederek sü- rü davran›fl› içine girece¤ine iliflkin hipotezin test edilmesi için öncelikle Christie ve Huang (1995) ve Chang, Cheng ve Khorana (2000) taraf›ndan gelifltirilen metodolo- ji uygulanm›flt›r. Elde edilen bulgular, ‹MKB’de piyasa yönünde sürü davran›fl›n›n var oldu¤una dair deliller sunmaktad›r. ‹MKB’deki stresli günler, ‹MKB Ulusal-Tüm en- deksi getiri oranlar›n›n s›kl›k da¤›l›m›ndaki %1 ve %5’lik uç de¤erlerinin gerçekleflti- ¤i günlerde 1, di¤er günlerde 0 olan kukla de¤iflkenlerle temsil edilmifl, 02.01.1997- 29.02.2008 döneminde ‹MKB’de ifllem gören hisse senetlerinin getiri oranlar›n›n ya- tay kesit mutlak sapmalar› ile söz konusu kukla de¤iflkenler aras›ndaki iliflki, regresy- on modellerinin tahmin edilmesiyle incelenmifltir. En küçük kareler yöntemine göre 52 Erdinç Altay Yüklə 253,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|