B
ütün invaziv işlemler, tıbbi cihaz veya cerrahi araçla hastanın steril dokusu
veya mukoza zarının temas etmesine dayanır. Bütün bu süreçlerle ilgili en
ciddi risk, infeksiyona yol açabilen patojen mikropların ortama girmesidir. Tekrar
kullanılan tıbbi malzemelerin doğru şekilde dezenfekte veya sterilize edilmemesi
konakçı bariyerlerinin ihlali ile bağlantılı bir risk taşır. Dezenfeksiyon veya steri-
lizasyonun seviyesi cismin kullanım amacına bağlıdır: Kritik malzemeler (steril
dokuya temas eden cerrahi araçlar), yarı-kritik malzemeler (mukoza zarına temas
eden endoskoplar vb.) ve kritik olmayan malzemeler (yalnızca sağlam cilde temas
eden steteskoplar vb.) sırasıyla sterilizasyon, yüksek ve düşük seviyede dezenfek-
siyon gerektirir. Yüksek seviyede dezenfeksiyon ve sterilizasyondan önce her za-
man temizlik yapılmalıdır.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde yarı-kritik tıbbi cihazlar için önerilen
yüksek seviyede dezenfektanlar: Glutaraldehid, ortofitalaldehid, hidrojen perok-
sitli perasetik asit, hidrojen peroksit ve klordur (650-675 ppm).
ABD’de kullanılan sterilizasyon yöntemleri: Buhar sterilizasyonu, etilen oksit,
hidrojen peroksit gaz plazması ve perasetik asit daldırma işlemidir.
Kullanıcılar bir dezenfeksiyon veya sterilizasyon işlemini seçerken özel ürün-
lerin ve işlemlerin avantaj ve dezavantajlarını düşünmelidir.
Yeni ortaya çıkan patojenler, halk sağlığı ve infeksiyon kontrol uzmanları için
gittikçe artan endişe kaynağıdır. Hasta bakım ekipmanı için standart dezenfeksi-
3
Sağlık Kurumlarında
Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon
William A. RUTALA
University of North Carolina (UNC) Health Care System and
UNC School of Medicine, Chapel Hill, NC, AMERİKA
5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2007
yon ve sterilizasyon prosesleri; prionlar dışındaki
kanla bulaşan patojenler, biyo-
terör etkenleriyle infekte kişilerin kan ve diğer vücut sıvılarının bulaştığı cihaz
veya aletlerin dezenfeksiyon ve sterilizasyonu için yeterlidir. Creutzfeldt-Jakob
(CJB) gibi prion hastalıkları geleneksel kimyasal ve fiziksel temizleme yöntemle-
rine karşı alışılmadık direnç sergilediklerinden, çok önemli bir infeksiyon kontrol
problemidirler. Mevcut bilimsel verilere dayanarak yalnızca yüksek riskli hasta-
lardan (bilinen veya kuşkulanılan CJD) alınan yüksek riskli doku (örneğin; beyin,
omurilik, göz) bulaşan kritik (örneğin; cerrahi cihazlar) ve semikritik cihazlarda
özel prion işlemine ihtiyaç duyulur (örneğin; ön vakumlu sterilizatör içerisinde
134˚C’de 18 dakika bekletmek).
Bu tavsiyeleri titizlikle uygulamak, sağlık tesislerinde dezenfeksiyon ve steri-
lizasyon uygulamalarının iyileşmesini ve bu da kontamine hasta malzemeleriyle
ilişkili infeksiyonların azalmasını sağlayacaktır.
4
Sağlık Kurumlarında Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon
5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2007
Disinfection and Sterilization in Health Care
Facilities
A
ll invasive procedures involve contact between a medical device or surgical
instrument and a patient’s sterile tissue or mucous membranes. A major risk
of all such procedures is the introduction of pathogenic microbes that could lead
to infection. Failure to properly disinfect or sterilize reusable medical equipment
carriers a risk associated with breach of the host barriers. The level of disinfecti-
on or sterilization is dependent on the intended use of the object: critical items
(such as surgical instruments, which contact sterile tissue), semicritical items
(such as endoscopes, which contact mucous membranes), and noncritical items
(such as stethoscopes, which contact only intact skin) require sterilization, high-
level disinfection, and low-level disinfection, respectively. Cleaning must always
precede high-level disinfection and sterilization. The high-level disinfectants re-
commended for semicritical medical devices in the US include: glutaraldehyde,
ortho-phthalaldehyde, peracetic acid with hydrogen peroxide, hydrogen peroxide,
and chlorine (650-675 ppm). The sterilization methods used in the US include:
steam sterilization, ethylene oxide, hydrogen peroxide gas plasma, and a perace-
tic acid immersion process. Users must consider the advantages and disadvanta-
ges of specific products and processes when choosing a disinfection or sterilizati-
on process.
Emerging pathogens are a growing concern to the general public and infection
control professionals. Standard disinfection and sterilization procedures for pati-
ent care equipment are adequate for disinfection and sterilization of instruments
or devices contaminated with blood or other body fluids from persons infected
with bloodborne pathogens, emerging pathogens, or bioterrorism agents, with the
exception of prions. Prion diseases such as Creutzfeldt-Jakob disease (CJD) rep-
resent a unique infection control problem as prions exhibit an unusual resistance
to conventional chemical and physical decontamination methods. Based on cur-
rent scientific data, only critical (e.g., surgical instruments) and semicritical devi-
ces contaminated with high-risk tissue (i.e., brain, spinal cord, eye) from high-risk
patients (e.g., known or suspected CJD) require special prion reprocessing
(e.g.,134°C for 18 min in a prevacuum sterilizer).
Adherence to these recommendations should improve disinfection and sterili-
zation practices in health care facilities, thereby reducing infections associated
with contaminated patient-care items.
5
William A. RUTALA
5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2007