Water : meer dan zo maar een vloeistof

Water : meer dan zo maar een vloeistof

Water is niet alleen en bron van leven, maar is ook de motor van economische en sociale ontwikkeling. Waar een gebrek (1) is aan veilig drinkwater, amper sprake is van riolering, het afvalwater niet gezuiverd wordt (2) of machtige belangengroepen het beschikbare water enkel en alleen voor zich opeisen, daar wordt de toekomst van een gemeenschap gehypothekeerd.

De voorbije 25 jaar is de vraag naar water verdubbeld. Er wordt meer geproduceerd, geoogst en gereisd dan 10 jaar geleden. Op zich is daar niks op tegen. Maar er zijn grenzen. Het oppompen van grondwaterreservoirs gaat in zo'n snel tempo dat de natuur ze niet tijdig kan aanvullen. Nu al eigent de mens zich 54% van het zoetwater toe. Men verwacht dat het de komende twee decennia zal oplopen tot 70%. Maar wat houden we dan nog over voor fauna en flora?

Wereldwijd worden twee derden van het stedelijk afvalwater niet gezuiverd, laat staan hergebruikt. De druk op de nog beschikbare niet vervuilde zoetwatervoorraden neemt toe. (3)

De globale waterschets is niet direct positief. Doen alsof er niks aan de hand is, is ook geen oplossing. Maar feit is, dat op de internationale fora verschillende groepen en organisaties elkaar ontmoeten. Ervaringen met duurzaam, rechtvaardig en participatief waterbeheer, worden uitgewisseld. Aan de basis groeit het bewustzijn dat we duurzamer met de wereld en met water moeten.

Waterdata

(1)

• 
  De toegang tot zuiver water is vandaag de dag niet verzekerd voor 1,5 miljard mensen.
  
• 
  Miljoenen vrouwen en kinderen zeulen dagelijks met emmers waters uit rivieren, meren of een afgelegen bron.
  
• 
  Een op zes mensen verdient slecht 1 euro per dag! Die hebben bovendien geen toegang tot drinkwater.
  

(2)

• 
  2,2 miljard mensen beschikken niet over een hygiënische infrastructuur en over een adequate afvoer van afvalwater.
  
• 
  80% van de ziektegevallen heeft te maken met een slechte hygiëne.
  
• 
  Elke minuut sterven er 5 kinderen aan watergebonden ziektes. Moet het nog gezegd dat de mensen waarover wij het hier hebben, hoofdzakelijk in de Derde Wereld leven?
  
• 
  De eindverklaring van de VN-Top over Duurzame Ontwikkeling in Johannesburg (Zuid-Afrika) in 2002 - de millenniumdoelstellingen - stelt onder meer dat het aantal mensen zonder rechtstreekse toegang tot drinkbaar water tegen 2015 moest gehalveerd worden.
  
• 
  Om dat doel te bereiken zou dat betekenen dat jaarlijks 100 miljoen mensen toegang moeten krijgen tot drinkbaar water, anders gezegd: voor de komende dertien jaar moeten er elke dag opnieuw 274.000 mensen van drinkbaar water voorzien worden!
  
• 
  Ook het aantal mensen dat geen aanspraak kan maken op een degelijke sanitatie (hygiënische infrastructuur + afvoer van afvalwater) moet tegen 2015 met de helft verminderen (millenniumdoelstellingen)
  

(3) Wereldkaart met waterstressgebieden



Mens en water :
Rechtstreeks


In Vlaanderen kan je één derde van alle waterverbruik op rekening van de gezinnen plaatsen. 'Huishoudelijk watergebruik' heet dat dan. Per dag gebruikt een lid van een gemiddeld Belgisch gezin zo'n 120 liter water. Hier beschikken wij over de luxe van aan huis geleverd water. Meer nog: het is zowaar drinkwater dat uit meer dan één kraantje in huis getapt kan worden. Het meeste van dit water komt na gebruik in de riolering terecht. Water gebruiken is dus meestal ook water vervuilen. Kan ook niet anders!
Hoeveel water gebruikt jouw gezin per dag? En heb je voor elke toepassing wel 'drinkwater' nodig?

Onrechtstreeks


Alle goederen die je gebruikt of nuttigt hebben een 'waterkost'. Het is de hoeveelheid water nodig voor de productie van de goederen. Water is niet alleen noodzakelijk voor de groei van landbouwgewassen, het wordt ook gebruikt in productieprocessen voor verdunnen, wassen, afkoelen, enz… Een auto, een brood, papier,… daar staat dus water tegenover, er kwam immers water aan te pas. In dat verband spreekt men van 'virtueel' water. De hoeveelheid virtueel water verschilt naargelang het product en de plaats van productie.
Zuiver water. Veilig water. Bij jou thuis komt het uit de kraan. En daar stellen we ons geen vragen meer bij: we vinden het doodnormaal. Voor 1,5 miljard mensen is dat niet het geval: dat is 25 % van de wereldbevolking of één op vier mensen in de wereld.

Zij moeten water gaan halen aan een bron of het opscheppen uit een put. Wat dat betekent ?

Uren stappen. Vaak onder een felle zon. Geen kraantje in de buurt als je dorst hebt. Je minder kunnen wassen Geen tijd om naar school te gaan. De aansluiting met de toekomst missen. Geen water : een rem op de ontwikkeling.

Water is heel belangrijk. Zonder water geen leven. Als je een waterprogramma wilt uitwerken in een buurt zonder water dan krijg je heel vlug aandacht. Water brengt mensen samen; water zet mensen in beweging. Water mobiliseert.

Kunnen beschikken over een waterkraantje in de buurt is mooi meegenomen. Maar nog belangrijker is dat de lokale bevolking zich als groep verantwoordelijk voelt voor dat kraantje. Als het hun eigen kraantje is, dan gaan ze er ook meer voor doen.
Als je waterprogramma's zo opzet en zo uitbouwt dat de bevolking inspraak krijgt en zich echt betrokken voelt, dan gaan ze meer doen voor dat waterprogramma. Ze zullen zich bijvoorbeeld organiseren zoals ze dat vroeger ook deden, afspraken maken over het gebruik van water, iemand aanstellen die het kraantje kan herstellen, een geldreserve aanleggen voor het geval er een nieuwe kraan nodig is, … Zo leert de lokale bevolking uit het waterprogramma en voelen ze zich sterker om zelf nieuwe initiatieven te nemen.
Zo wordt water een motor voor ontwikkeling.

Geen water, geen ontwikkeling : lees de getuigenissen van Isha, Desta, Ambika, Hasina, boer, Osayaba

• 
  Per minuut sterven er 21 mensen waaronder 7 kinderen aan watergebonden ziektes (cholera - diarree - legionella - malaria -….).
  
  
  
• 
  Miljoenen vrouwen en kinderen zeulen dagelijks urenlang met emmers water uit een afgelegen bron.
  

• 
  Op wereldvlak gaan meer dan 2,3 miljoen werkdagen op aan het halen van water.
  

• 
  Wie niet aangesloten is op een waterleidingnet betaalt veel meer voor water. Zo geven de mensen uit de sloppenwijken van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince tussen 12 tot 20% van hun inkomen uit aan water.
  

WaterWater in Noord - Zuid perspectief

• 
  In de wereld is het water ongelijk verdeeld. Zo zijn er plaatsen waar er heel veel neerslag valt zoals in de regenwouden. In woestijnen valt er geen water uit de lucht.
  
• 
  De grootste beschikbare watervolumes bevinden zich in Azïe (13.500 km3 / jaar). In Oceanië is het beschikbare watervolume het kleinst (2.400 km3 / jaar).
  
• 
  Waarom leven er in droge of regenarme streken mensen? Zoeken ze dan geen moeilijkheden? Het leven in drogere gebieden is niet eenvoudig. Maar misschien regende het daar ooit wel meer? Mensen trokken vroeger rond en nestelden zich op plaatsen waar het fijn en goed was om te leven. Tijden veranderen. Zo is de vraag naar water overal gestegen. Water wordt vanuit ondergrondse rivieren naar boven gehaald. Maar zo trek je water weg uit een ander gebied.
  
• 
  Als wij hier zuiniger met water omspringen, betekent dat niet noodzakelijk dat er meer water zal vallen in drogere streken. Was het maar waar! Er zijn echter wel indirecte verbanden. Zo zullen het toenemend auto- en motorverkeer, de aanhoudende ontbossing, het ingrijpen in de watercyclus door bvb. de aanleg van gigantische dammen,…. wel een impact hebben op de globale opwarming van de aarde, zodat op sommige plaatsen de zon feller schijnt en het regenwater er vlugger verdampt.
  
• 
  Zowel in Noord als in Zuid wordt er kwistig met water omgesprongen. Het komt er op aan anders om te springen met water : minder vervuilend maar ook spaarzamer… We moeten elkaar daar in steunen en samen opkomen voor een rechtvaardig, duurzaam en participatief waterbeheer.
  
• 
  We moeten er voor zorgen dat watercomités of andere bestaande traditionele vormen van organisaties rond water in het Zuiden gesteund worden.
  
• 
  Wat te denken van :
  
  • 
    invoer van producten waar veel water aan te pas kwam dat bovendien ontrokken werd aan de lokale boeren; nu hebben de lokale boeren minder water??
    
  • 
    op reis gaan naar drogere streken en de opkomende hotelindustrie daar verplichten tot waterinfrastructuurwerken waardoor de plaatselijke bevolking over minder water beschikt