Vii. Uluslararasi

 

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 

20

 

 

Bölgede  kolayca  temin  edilebilen  sedir  ve  katran  ağcından  yapılan 

dırbızanlar geleneksel el sanatı şeklinde yerel ustalar tarafından üretilmişlerdir. Az 

da olsa bazı örneklerde mobilya üretimi yuvarlak formlu çıtalar kullanılmıştır. 

 

 Bölge  evlerinde  görülen  dırbızanlarda  oldukça  zengin  kompozisyonların 

yanında basit şekillerde tasarlanmış ince çıtaların dizilmesiyle yapılmış örnekler de 

vardır.  

Ahşap  oyma  ve  çatma-çakma  tekniğinde  yapılan  dırbızanlar  dikeyde  ve 

yatayda  farklı  dizilişler  ile  zengin  geometrik  kompozisyonlar  elde  edilmiştir. 

Genellikle,  yatayda  en  az  iki  bölüme  ayrılan  parmaklıklar  dikeyde  daha  fazla 

bölümlere ayrılmışlardır.  

Yatay  da  ortada  kalan  bölümler  kompozisyonun  merkezi  durumunda  olup 

diğer  bölümler  merkez  motifin  etrafında  simetrik  olarak  tekrarlanmaktadır.  Benzer 

durum dikeyde kalan motifler için de geçerlidir.  

 

Daha  çok  yonca  yaprağı  şeklindeki  dört  kollu  yıldız  veya  sekizgen 

motiflerin  tercih  edildiği  parmaklıklar  bölge  evlerinin  dışında  Anadolu  Türk  evinde 

sıkça  gördüğümüz  bir  uygulamadır.  Bu  elemanlar  öncelikle  güvenlik  amacıyla 

yapılmış olsalar da evlerin cephelerinde ve oda içine yansıyan ışıklar vasıtasıyla ev 

içinde yaşayanların dünyasına estetik değerler katmaktadır.  

Bu  nedenle  Yatağan  ve  çevresindeki  dırbızanlı  pencerelere  sahip  bu 

yapılar  Türk  ev  kültürü  ve  geç  dönem  ahşap  sanatları  bakımından  da 

değerlendirilmesi gereken önemli mimari elemanlardır.  

 

KAYNAKÇA 

Ertuğrul, Aladağ, Muğla Evi, Muğla, 1991. 

K. Ahmet, Gören, “Muğla Evleri”, İlgi, Sayı:82, İstanbul, 1995, s. 4-9. 

Oktay, Ekinci, Yaşayan Muğla, İstanbul, 1985. 

Osman,  Kademoğlu,  “Güneybatı  Anadolu’da  Açık  Sofalı  Evler”,  Mimarlık,  Sayı:5, 

İstanbul, 1974, s. 30-33. 

Osman  Kunduracı,  “Muğla-Yatağan  Çevresindeki  Ahşap  Süslemeli  Kapılar”, 

2000’li  Yıllarda  Türkiye’de  Geleneksel  Türk  El  Sanatlarının  Sanatsal, 

Toplumsal ve Ekonomik Boyutu Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 1999 s.183–

189.   

Osman  Kunduracı,  Muğla-Yatağan  Çevresindeki  Türk  Devri  Mimarisi  ve  El 

Sanatları, Muğla, 2007. 

Osman, Kunduracı, “Muğla-Yatağan İlçesi Turgut (Leyne) Kasabasının Eski Evleri”, 

Stratonikeia’dan  Lagina’ya  Ahmet  Adil  Tırpan  Armağanı,  (Editör;  Bilal  Söğüt), 

Ege Yayınları, İstanbul, 2012, s. 399-421.  

Osman,  Kunduracı,  “Muğla-Yatağan  İlçesi  Bozüyük  Kasabası  Hanyeri  Camii 

Hakkında Düşünceler”, VII. Uluslararası Türk Kültürü, Sanatı ve Kültürel Mirası 

Koruma Sempozyumu / Sanat Etkinlikleri, (Editörler; Doç.Dr. Osman Kunduracı, 

Ahmet Aytaç),  Konya,2013,s.717-726.  

Osman,  Kunduracı,    “  Muğla  -Yatağan  Yeşilbağcılar’daki  Türk  Dönemi  Mimarisi”, 

III. Uluslararası Türk Sanatları, Tarihi ve Folkloru Kongresi/ Sanat Etkinlikleri, 

, 2014 Delhi-Hindistan, (Editörler; Doç.Dr. Osman Kunduracı, Ahmet Aytaç),Konya, 

s.25–36. 

Osman, Kunduracı, “Yeşilbağcılar (Gibye)’da Bulunan Türk Dönemine Ait Eserler”, 

Stratonikeia  Çalışmaları  I,  Stratonikeia  ve  Çevresi  Araştırmaları,  (Editör;  Bilal 

Söğüt), İstanbul, 2015, s.233–247. 

---

 

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 

21

 

 

Çizimler: 

 

 

 

Çizim:1-Turgut-Molla Tahir Evindeki Dırbızan 

Çizim:2-Turgut-Molla Tahir Evindeki Parmaklık 

 

 

 

Çizim:3-Yeşilbağcılar-Ali Çamur Evindeki Dırbızan 

Çizim:4-Katracı-Hüseyin Karoğlu Evindeki Dırbızan 

   

 

Çizim:5-Çamlıbel-Süleyman Gölcük Evindeki Dırbızan 

Çizim:6-Katrancı-Hasan Yav uz Evindeki Dırbızan 

---

 

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 

22

 

 

 

 

 

Çizim:7-Katrancı-Muhammet Bayar Evindeki Dırbızan 

Çizim:8-Katrancı-Memiş Kocagöz Evindeki Dırbızan 

 

 

 

Çizim:9-Katrancı-Hüseyin Kocagöz Evindeki Dırbızan 

Çizim:10-Katrancı-Hüseyin Kocagöz Evindeki Dırbızan 

 

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

1. OTURUM (A Salonu)

Oturum Başkanları: 

Prof. Dr. Kübra ALİYEVA-Yrd. Doç. Dr. Murat ÇALIŞOĞLU 

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

25

 

KORUMA ANLAYIŞI AÇISINDAN GELENEKSEL DOKUMALAR



(TRADITIONAL WEAVING WITHIN THE PERSPECTIVE OF PROTECTIVE 

APPROACH) 

Ayşegül KOYUNCU OKCA



 

ABSTRACT 

When the journey that traditional weaving has made from past to present is 

reviewed,  it  is  observed  that,  apart  from  being  merely  an  everyday  object  or  a 

dowry  item,  each  woven  item  is  in  fact,  a  significant  carrier  of  Turkish  cultural 

identity, having various cultural accumulations. Weaving  which is a product of the 

traditional lifestyle comes into prominence with its various aspects such as the raw 

materials, motives, patterns, colours, quality, weaving features and area of usage. 

Up until very recently, hand woven carpets, rugs and  fabrics for various purposes 

were being woven on traditional weaving looms in almost every part of Turkey.  

Developments,  changes  and  transformations  in  science,  industry  and 

communicational  technologies  have  influenced  the  cultures  of  societies  from 

various aspects. This situation also effected the production processes of traditional 

weaving  negatively.  Due  to  such  reasons,  weaving  practices  at  some  weaving 

centres  either  decreased  their  production  or  are  no  longer  active  having  ceased 

their functions or are trying to survive providing services for different purposes. The 

problem of transferring traditional weaves, which has been one of the milestones of 

the Turkish culture and which used to be commonly produced for the palaces or for 

the people’s own needs in the past to the generations of the future is among those 

problems which need to be solved urgently. The threat for traditional weaves which 

incorporate important data from the economic and social life and that witnessed the 

lifestyle of a period, that are now facing extinction, will continue to increase day by 

day unless cultural sustainability is provided.  

The  purpose  of  this  study  is  to  review  traditional  weaving  within  the 

perspective  of  protective  approach  and  point  out  the  ways  in  which  traditional 

weaving can maintain its existence. In order to acquire the data required to achieve 

the  goal  within  our methodological  approach, field  study  was  conducted,  required 

information  was  attained  using  observation  and  interview  techniques.  In  addition, 

the literature scanning  was made in order to ensure that this study is based on a 

scientific ground and traditional weaves have been documented with photographs 

within the scope of protective approach.   

Key  words:  Culture,  Cultural  Heritage,  Conservation,  Traditional 

Weavings, Carpet-Rug. 

GİRİŞ 

Kültür  varlıkları  çok  farklı  açılardan  ele  alınmış  ve  çeşitli  şekillerde 

sınıflandırılarak  değerlendirilmiştir.  İlk  akla  gelenler  arsında  kuşkusuz  arkeolojik 



  Bu  çalışma  Pamukkale  Üniversitesi  Bilimsel  Araştırma  Projeleri  Koordinasyonu  Birimi 

(BAP) tarafından desteklenen 2013 SOBE 021 numaralı “Geleneksel Dokumalarda Koruma 

ve Onarım Prensipleri” isimli proje kapsamında ortaya çıkmıştır.    



Yrd. Doç., Pamukkale Üniversitesi Denizli Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu El Sanatları 

Bölümü. 

---