Variant – I

Variant 10. Seleksiya. Biotexnologiya.

1. Duragaylashning qaysi metodi natijasida olingan duragaylarda o’zgaruvchanlik kuchli bo’lib, ular yashash sharoitiga tez moslanuvchan bo’ladi?

A) Tur ichidagi formalarni duragaylash.

V) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. S) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. D) A va S E)A,V,S

2. Turlararo duragaylarning naslsizligini bartaraf qilish metodi kim tomonidan yaratilgan?

A) S.Mirahmedov. V) S.S.Kanash.

S)G.D.Karpachenko. D)P.P.Lukyanenko.

E) I.V.Vavilov.

3. Go’za va bug’doy navlariga gerbitsitga chidamlilik xossasini beruvchi gen kiritilib transgen g’o’za va transgen bug’doy formalari ilk bor qaysi olim tomonidan olindi?

A) A.A. Abdullayev, Sh. Azimova

V) J. Hamidov, R.S.Muhamedov. S) B.Irisboyev.

D) F.Muhammedxonova, S.Jatayev.

E) O.Odilova, A.Ikromov.

4. Seleksiya jarayonining samaradorligi ko’p jihatdan nimaga bog’liq?

A) Yangi navlar yaratishda foydalaniladigan boshlang’ich materialning sifatiga.

V) boshlang’ich materialning miqdoriga. S)Boshlang’ich materialning xilma-xilligiga.

D) A va S E)A, V, S.

5. Quyidagi bеrilgan olimlar tomonidan qanday paxta navlari yaratilgan?

1) Sodiq Mirahmеdov 2)Oston Jalilov 3) Nabijon Nazirov 4)A.I.Avtonomov 5)S.Kanash

a)8202 b)Toshkеnt-1 v)2850 g)Yulduz d)Samarqand-3

A)1-a,v, 2-b, 3-g, 4-d, 5- g,d. V) 1-b, 2-g,d, 3-g,d, 4-v, 5- a. S) 1-b, 2-a, 3-g,v, 4-d, 5- v.

D) 1-a, 2-b, 3-v, 4-g, 5- d.

Е) 1-b, 2-g,d, 3-g,d, 4-a, 5- v.

6. ........gen yoki genlar yig’indisini maqsadga muvofiq manipulyatsiya qilish .

A) Genlarni klonlash. V) Lizogeniya.

S) Genetik injeneriya. D) Transduksiya.

E) Transformatsiya.

7 . Bir zanjirli RNK molekulasidan qo’shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi nima deyiladi?

A) Timidinkinaza. V) Teskari transkripsiya.

S) Teskari transduksiya. D) Transformatsiya.

E) Ekssiziya.

8. Seleksiya jarayoni uchun birinchi va muhim bo’lgan bosqichini belgilang.

A) Madaniy o’simliklarning turli-tumanligini o’rganish va kolleksiyasini yaratish. V) Yovvoyi va yarim yovvoyi o’simliklarning bir- biridan farq qiluvchi belgilarini o’rganish.S)Genetik injeneriya asosida irsiy o’zgaruvchanlik doirasini kengaytirish. D) Yovvoyi o’simliklarning turli- tumanligini o’rganish. E) Yangi zot, navlar va shtammlarning belgi va xususiyatlarini o’rganish.

9. Profagni bakteriya genomidan chiqib ketish jarayoni ..... deyiladi.

A) Elektrofarez. V) Vektor konstruksiya.

S) Ekssiziya. D) Timidinkinaza.

E) Transpozaza.

10. G’o’za kolleksiyasini yaratishda o’z hissasini qo’shgan olimlarni belgilang.

A) G. S. Zaysev, D.V. Ter- Avanesyan., I.V. Michurin, G. D. Karpachenko.

V) F.M. Mauyer, A.A. Abdullayev, N.V.Sisin; S) G. S. Zaysev, F.M. Mauyer, A.A. Abdullayev, D.V. Ter- Avanesyan; D)I.V. Michurin, G. D. Karpachenko, N.I.Vavilov.

E). A.I.Avtonomov, N.V.Sisin, G.D.Zaysev, A.A. Abdullayev

11.Vektor konstruksiyasi deganda nimani tushunasiz?

A) Bir zanjirli RNK molekulasidan qo’shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi.

V) Hujayra xromosomalari tarkibiga rekombinatsiyalana oladigan plazmid.

S) Bir hujayra DNK bo’lagining ikkinchi hujayra genomiga funksional aktiv holatda ko’chib o’tishi.

D) Biror ahamiyatga ega DNK bo’lagi kiritilgan plazmida.

E) Hujayraning bo’linishidan hosil bo’lgan, deyarli ixtisoslashmagan hujayralar massasi.

12. DNK zanjirini kesuvchi ferment nomi?

A) Timindinkinaza. V) Endonukleaza. S) Lipaza.

D) Restriktaza. E) V va D.

13.Fag induksiyasi deganda nimani tushunasiz?

A) Bir hujayra DNK bo’lagining ikkinchi hujayra genomiga funksional aktiv holatda ko’chib o’tishi.

V) Profag holidagi bakteriofagning aktiv holatga o’tib litik reaksiyani boshlashi.

S) Induksiya davrida profagning bakteriya genomidan biror genni olib chiqib ketishi.

D) Yot DNK molekulasini vektor plazmida tarkibiga kiritishdan olingan genetik konstruksiya. E) T.J.Y.

14. Vilt kasalligiga chidamsiz g’o’za navini ko’rsating.

A)Toshkent- I; V) AN-402; S) Yulduz;

D) S-4727; E) Samarqamd.

15. Qachon seleksiyada yangi navlarni yaratish samarali bo’ladi?

A) O’simliklarga kuchli ta’sir qiluvchi kimyoviy moddalar ta’sir ettirilganda.

V) O’simliklarning kelib chiqishi va xilma-xillik markazlari ko’p bo’lsa

S) O’simliklarga turli xil fizikaviy omillar ta’sir ettirilganda. D) Madaniy o’simliklarda o’zgaruvchanlik qancha kuchli bo’lsa. E) T.J.Y

16. “Bezostaya –I ” bug’doy navini qaysi olim , duragaylashning qanday metodi orqali olgan?

A) Tur ichidagi formalarni duragaylab, P.P.Lukyanenko.

V) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylab, A.I. Avtonomov. S) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylab, S. Mirahmedov.

D) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylab, P.P.Lukyanenko. E) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylab, A.I. Avtonomov.

17. Irsiy o’zgaruvchanlikni qaysi metodlar yordamida olish mumkin?

A) Radiatsion seleksiya metodi. V) Kimyoviy seleksiya metodi.

S) Duragaylash metodi.

D) so’niy mutagenez. E) Gen injeneriyasi.

18. Duragaylashning qaysi metodi yordamida olingan o’simliklarning butunlay yangi formalarini yaratish mumkin?

A) Tur ichidagi formalarni duragaylash.

V) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash.

S) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. D) A va S E)A,V,S

19. Genlar terapiyasi bu:..... ?

A) Genlarning strukturasini o’zgartirish.

V) genlarni bakteriyaga kiritish bilan dori-darmon ishlab chiqarish. S) Genlarning rekombinatsiyalanishi. D) Genlarning transpozitsiyasi. E) Genlar yordamida turli irsiy kasalliklarni davolash.

20. Transgеn o’simlik qaysi hujayralardan olinadi?

A) ayrim fеrmеntlar yordamida muayyan programma bo’yicha rivojlanadigan; V) yot DNK kiritilgan;

S) xromosomasi ajratib olingan; D) ixtisoslashmaydigan hujayralardan. Е) gormonlar va boshqa rеgulyatorlar ta'sirida muayyan programma asosida bulinadigan;

21. Transpozaza fеrmеnti DNK malеkulasiga qanday ta'sir qiladi?

A) DNK malеkulasining nuklеotidlar izchilligini buzadi va DNK ni rеduplikatsiya qiladi.

V) DNK malеkulasini ' yopishqoq uchlar hosil qilib kеsadi va transpozon uchlariga biriktiriladi .

S) DNK bo’laklarining ligaza fеrmеnti ta'sirida kimyoviy bog’lar orqali bog’lanishni tеzlashtiradi .

D) Faglar DNK sini baktеriya DNK si bilan biriktiradi

Е) to’g’ri javob bеrilmagan .

22. Yangi serhosil, tola sifati yaxshi, kasalliklarga chidamli bo’lgan 10964 va 2850 ingichka tolali g’oza navlarini yaratgan olim kim?

A) P.P. Lukyanenko. V) I.V.Michurin.

S) A.I. Avtonomov. D) S.Mirahmedov.

E) G.D.Karpachenko.

23. Gеn injеnеriyasini qo’llab qanday o’simlik navlari yaratildi.

A) go’za. V)bug’doy, S)katoshka. D)dukkakli ekinlar. Е)A,S.

24. Biror genni hujayraga kiritish uchun qaysi bakteriyaning hujayrasidagi plazmiddan foydalaniladi?

A) Agrobakterium. V) Tuganak.

S) Sut kislotasi. D) Sirka kislotasi. E) Temir.

25. Avtonom plazmidlariga xos

xususiyatlarni aniqlang.

1) asosiy xromasomaga birikadi.

2) asosiy xromasomaga birika olmaydi .

3) o’z-o’zini rеplikatsiya qiladi .

4) o’z - o’zini rеplikatsiya qilolmaydi .

5) nasldan-naslga o’tadi.

A) 1,4, V) 1,3, S) 2,5 D) 2,3. Е) 4 ,5 ,

26. Duragarlashning qaysi metodida bir turga mansub bo’lgan o’simlik navlari o’zaro chatishtiriladi?

A) Tur ichidagi formalarni duragaylash.

V) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. S) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. D) A va S E)A,V,S

27. Plazmidlar qanday gеnlardan tuzilgan.

1) antibiotiklarni parcholovchi fеrmеntni sеntiz qiluvchi .

2) zaharli toksinlarini parchalovchi fеrmеnt sintеz qiluvchi .

3) uglеvodlarni parchalovchi fеrmеnt sintеz qiluvchi .

4) oqsillarni parchalovchi fеrmеnt sintеz qiluvchi.

5) yog’larni parchalovchi fеrmеnt sintеz qiluvchi .

A)3,4. V) 2,3. S) 1,2 D)4,5. Е)3,5.

28. Akala, kuk, dyuranga g’o’za navlarining vatani qayer?

A) Markaziy Osiyo. V) Janubiy Amerika, Misr, Meksika. S) Janubiy Amerika, Shimoliy Amerika. D) Peru, Meksika, Markaziy Osiyo.

E) Janubviy Afrika, Misr.

29. . Hozirgi kunda o’rganilgan endonukleazalar soni nechta?

A) 500. V) 200. S) 300. D) 400 . Е)100.

30. Biror gеnni hujayraga kiritish uchun qaysi baktеriyaning hujayrasidagi plazmiddan foydalaniladi A) sut kislotasi ..

V) tuganak. S) agrobaktеrium D) sirka kislotasi

31. Qaysi olim go’zaning Gossipum xirzutum va gossipium xerbasium turlariga mansub navlarni o’zaro chatishtirish orqali g’o’zaning qanday navini yaratdi?

A) S.Mirahmedov, S-4727; V) A.I.Avtonomov, 10964; S) S.S.Kanash, 114-1;

D) G.D. Karpachenko, 8202;

E) O.Jalilov, AN-402.

32. Duragaylashning qaysi metodida olingan duraylar nasldor bo’ladi?

A) Tur ichidagi formalarni duragaylash.

V) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. S) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. D) A va S E)A,V,S

33. Hayvonlar seleksiyasidagi chatishtirishning qaysi usuli bilan olingan formalar ko’pincha sermahsul va hayotchan bo’ladi?

A) Qon-qarindosh bo’lgan, lekin bir zotga mansub bo’lmagan hayvonlar.

V) .Qon-qarindosh bo’lgan, bir zotga kiruvchi hayvonlarni

S) Qon-qarindosh bo’lmagan.

D) A va S E) T.J.Y.

34. Qaysi qonun tabiatda va tajribada paydo bo’lishi mumkin bo’lgan yangi o’simlik formalarini qidirib topish, yaratish uchun nazariy asos bo’lib xizmat qiladi?

A) Irsiy o’zgaruvchanlikdagi gomologik qatorlar qonuni;

V) Madaniy o’simliklarning kelib chiqishi haqidagi qonuniyat;

S) Madaniy o’simliklarning kelib chiqishi va xilma-xillik markazlari haqidagi qonuniyat;

D) O’zgaruvchanlik qonuniyati;

E) Sun’iy tanlash qonuniyati.

35. Hozirgi vaqtda quyidagi o’simliklarning qanchaga yaqin navlari mavjud?

1. Bug’doy; 2. Olma; 3. Atirgul;

4. G’o’za.

a-4000; b-10000; s- 9000; d-2000.

A) 1-a; 2-s; 3-d; 4-b. V) 1-a; 2-d; 3-b; 4- s.

S) 1-b; 2-s; 3-a; 4-d. D) 1-s; 2-a; 3-b; 4-d.

36. Seleksiyaning nazariy asosini nima tashkil etadi?

A) Irsiyat. V) O’zgaruvchanlik.

S) Darvinizm. D) Genetika. E) S va D

Variant 11. Seleksiya, biotexnologiya.

1. Qaysi metod seleksiya jarayonining hamma bosqichida qo’llaniladi?

A) Kuzatish. V) duragaylash.

S) Tanlash. D)Eksperimental

E) Hech qaysi.

2.Hozirgi kunda gen muhandisligi yo’li bilan nimalar olinmoqda?

A) Interferon oqsili. V) Lizin aminokislotasi.

S) Insulin oqsili. D) Birlamchi oqsil.

E) A va S.

3. N.V. Vavilov o’simliklarning nechtaa kelib chiqish markazlarini aniqladi?

A) 2. V) 4. S) 6. D) 8. E) 10.

4. Mikroorganizmlarda genlarning genom bo’yicha ko’chib yurishi qaysi olimlar tomonidan kashf etildi?

A) G.Georgiyev, J.Gyordon.

V) B.Mak-Klintok, J.Hamidov.

S) F.Griffit, R. Roslin.

D) Boyer va Koen.

E) J.Bishop, A.Buxoriy.

5. Parchalangan DNK bo’laklari elektroforez moslamasida nimaga binoan ajraladi?

A) Molekulasining zaryadiga binoan.

V) Molekulasining uzunligiga binoan.

S)Molekulasining tarkibiga binoan.

D) Molekulasining zaryadi va o’lchamiga binoan. E) Barchasi to’g’ri.

6. Poliploidiya nima?

A) O’simliklardagi xromosomalar sonining karra ortishi;

V) naslsiz turlararo duragayning xromosomalar soni kolxisin moddasi eritmasi yordamida ikki marta ortishi;

S) O’simliklardagi xromosomalar sonini karra kamayishi;

D) Kuchli ta’sir etuvchi kimyoviy omillar yordamida o’simliklarda irsiy o’zgaruvchanlik olishga.

7. tDNK shish chiqarish qobiliyatini qachon yo’qotadi?

A) tDNK qismi restriktaza bilan kesilganda.

V) Yot gen tDNK ni ikki bo’lakka bo’lganda.

S) tDNK RBR-322 plazmidaga ko’chirib o’tkazilganda.

D) tDNKni klonlari olinganda.

E) Ti plazmida bilan rBR-322 plazmidalar mayda bo’laklarga bo’linib, qaytadan tiklangandan keyin.

8. Duragaylashning qaysi metodida qarindoshlik jihatidan uzoq bo’lgan, har xil turga va hatto turli turkumga mansub bo’lgan o’simliklar bir-biri bilan duragaylanadi?

A) Tur ichidagi formalarni duragaylash. V) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. S) Jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash. D) A va S E)A,V,S

9. S.Jatayev va F.Muhammedxanova qaysi o’simliklarning transgen formalarini yaratdilar?

A) Bug’doy. V) No’xat.

S) Go’za. D) Bug’doyiq.

E) A va S.

10.Duragaylashning qaysi metodi yordamida olingan o’simliklarning butunlay yangi formalarini yaratish mumkin?

A) Genetik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash.

V) Tur ichidagi formalarini duragaylash.

S) Bir turdagi jo’g’rofik uzoq bo’lgan o’simlik formalarini duragaylash.

D) A va S. E) A, V, S.

11. Fagning DNK malеkulasini baktеriya xromasomasiga birikishi ...... dеyiladi?

A) transformatsiya . V) translyatsiya

S) transpozon . D) transduksiya .

Е) translitsiya

12. Qaysi jarayonlarni « immun rеaksiya» dеyiladi .

A) sun'iy sharoitda antitana sintеzlovchi limfosit hujayrasi bilan chеksiz bo’linuvchi rak hujayrasini bir- biriga qo’shish.

V) organizmning yot moddalarga chidamliligi. S) organizmlarda antigеn ta'sirida maxsus hujayralarda har bir antigеnning uch o’lch1amdagi fazoviy strukturasini aniqlaydigan nеytrollovchi oqsil antitana sintеz qilinadi .

D) kon tarkibidagi antigеn malеkularining bog’lanishi

Е) plazmatik hujayralrda sintеz bo’lgan antitana molеkulasining hujayra tashqarisiga sеkrеtsiya qilishi

13. DNK bo’lagini klonlashda vektor sifatida nimalardan foydalaniladi?

A) Transpozon.

V) Virus DNK molekulasi.

S) Fag DNK molekulasi.

D) A va S. E) A, V, S.

14. . Nima uchun duragaylashda bo’ladigan o’zgaruvchanlik kombinativ o’zgaruvchanlik deb ham ataladi?

A) Duragaylash jarayonida ota-ona o’simliklarning belgi va xususiyatlari duragay avlodlarga bir xil kombinatsiyada beriladi.

V) Duragaylash jarayonida ota-ona o’simliklarning belgi va xususiyatlari duragay avlodlarga turli kombinatsiyada beriladi.

S) Qarindoshlik jihatdan uzoq bo’lgan, har xil turga mansub bo’lgan o’simliklar bir-biri bilan duragaylanadi.

D) Bir turga mansub lekin yer kurrasining turli jo’g’rofiy hududlaridan keltirilgan ekologik uzoq bo’lgan o’simlik formalari o’zaro chatishtiriladi.

E) T.J.Y.

15. Geterologik DNK bo’lagini plazmid tarkibiga klonlashda rekombinant plazmidli hujayra plazmidsiz bakteriyadan qaysi xususiyatiga qarab ajratib olinadi?

A) Molekulyar og’irlik. V) Suvda erish.

S) Klonlash.

D) Antibiotikka chidamlilk.

E) Elektroforez.

16. G.D. Karpachenko duragaylarning turlararo bepushtligini bartaraf qilish maqsadida qaysi o’simliklarni o’zaro chatishtirgan?

A) Karam bilan turp.

V) Olma bilan nok.

S) Karam bilan sholg’om.

D) Bug’doy bilan bug’doyiqni.

E) Bug’doy bilan javdar.

17. “Asos” hujayralarni kim va qachon kashf qilgan?

A) 1998 yil, Tomson.

V) 1998 yil, Chek. S) 1977 yil, Roslin.

D) 1977 yil, Gyordon. E) 2000 yil, Fiyeld.

18. Mikroorganizmlardan quyidagi qaysi vitaminlarni olishda foydalaniladi?

A) D va S. V) B, B_12. S) B₂ va D.

D) B₂ va B₁₂. E) PP va S.

19. “Yangi” organlar yaratish texnologiyasi qaysi to’qimalar uchun qulay?

A) O’pka, jigar, tog’ay.

V) Yurak, teri, pay.

S) Qovuq, teri, tog’ay.

D) Nerv, ichak, buyrak.

E) Pay, teri, tog’ay.

20.Seleksiya fanining asoschisi kim?

A) L.Paster. V) A. I. Avtonomov.

S) N.I. Vavilov.

D) P.P. Lukyanenko.

E) I.V. Michurin.

21.Bug’doy va zig’irning vatanini belgilang.

A) Janubiy-Garbiy Osiyo markazi.

V) Sharqiy Osiyo markazi.

S) Janubiy Osiyoning tropik markazi.

D) O’rta yer markazi. E) Markaziy Amerika.

22. . Zambrug’larning zaharli toksinlarga chidamliligini nima ta'minlaydi.

A) klonlar . V) indonuklеozlar .

S) plazmidlar

D) transpozonlar. Е) rеstriktazalar .

23. Quyidagilardan qaysilari chatishtirilganda geterozis hodisasi yuz beradi?

A) Mayin junli qo’yni qo’tos bilan.

V) Qo’tos bilan qoramolni.

S) Mayin junli qo’yni arxar qo’chqori bilan.

D) Arxar bilan qoramolni.

E) T.J.B.

24. Yo’naltirilgan mutatsiya dеb qanday usulga aytiladi.

A) gеn injеnеrligi usuli yordamida hujayraning ko’chirib o’tkazish biotеxnologiyasiga .

V) DNK bo’lagining xromasoma bilan birikishi va undan ajralib chiqish usuliga

S)gеn injеnеrligi usuli bilan istalgan gеnning nuklеotidlarini almashtirish biotеxnologiyasiga.

D)gеn injеnеrligi usullarini qo’llash yordamida baktеriya klonlarini hosil qilish usuliga.

Е) to’g’ri javob bеrilmagan.

25. Qaysi metod yangi navlar yaratish bo’yicha qilinadigan ishlarning hamma davriga olib boriladigan tadbir hisoblanadi?

A) Duragaylash metodi.

V) Kuzatish metodi.

S) Tabiiy tanlash metodi.

D) Sun’iy tanlash metodi.

E) Barchasi to’g’ri.

26. Antibiotiklarni parchalovchi gеnlar

bir plazmiddan ikkinchisiga nima orqali

o’tadi?

A) gibritatsiya.V)endonklеozonlar .

S) rеstirktazalar. D)kalluss to’qima .

Е) transpozonlar.

27. Qaysi hujayralar o’rtasida gibridoma olish mumkin?

1-qattiq qobig’li hujayralar, 2-qattiq qobiqli va qattiq qobiqsiz hujayralar, 3-rak va tanadagi boshqa hujayralar, 4-har xil turga mansub o’simlik hujayralar.

A) 1,4; V)1,3; S) 3,4; D)1,2; Е)2,3.

28.Quyidagi duragaylardan qaysi biri tritikale deb ataladi?

A) Bug’doy bilan javdar.

V) Karam bilan turp.

S) Bug’doy bilan bug’doyiq.

D) Beda bilan grechixa.

E) Javdar bilan suli.

29. Gеnеtik injеnеriya yordamida ishlab chiqarayotgan gormon:

A) adrеnalin; V) insulin.; S) aminazin;

D) glyukagon; Е) tiroksin

30. G’o’zaning Gossipum xirzutum va Gossipum barbadenze ga mansub bo’lgan navlarining kelib chiqish markazlarini belgilang.

A) Janubiy Meksika, Markaziy Amerika, Janubiy Amerika;

V) Markaziy Afrika, Janubiy Amerika, Hindiston. S) Afrika, Markaziy Osiyo.

D) Janubiy Amerika, Markaziy Amerika, Afrika. E) Hindiston, Markaziy Osiyo, Amerika.

31. Baktеriya va tuban eukariot hujayralardagi qo’shimcha xromasomalar nima dеb ataladi.

A) plazmidlar. V) transpozonlar .

S) rеstriktazalar. D) klonlar . Е) kallus to’qima.

32. Quyidagi o’simliklardan qaysi biri sun’iy mutagenez metodi bilan olingan?

1. Arpa; 2; Makkajo’xori; 3.Bug’doy; 4.Kartoshka; 5.G’o’za;

6.Mosh; 7.No’xat; 8.Suli; 9.Loviya; 10. Pomidor.

A) 1,2,3,4,5,6; V) 2,4,6,8,10;

S) 1,3,5,7,9; D) 2,5,7,9; E) 1,2,3,8,9,10.

33. Transpozon-DNK molеkulasiga qanday qilib birikadi?

A) transpozon DNK molеkulasiga bilvosita birikadi

V) transpozaza fеrmеnti DNK molеkulasini yopishqoq uchlar hosil qilib notеkis kеsadi va transpozon uchlariga qovushtiradi ..

S)transpozon DNK molеkulasiga, bеvosita birikadi.

D) xromasomada DNK si bilan transpozon ligaza fеrmеnti ta'sirida o’zaro bog’lanadi. Е) A va V javoblar to’g’ri .

34.Shakarqamishning Vatani qayer?

A) Sharqiy Osiyo markazi.

V) Janubiy Osiyoning tropik markazi.

S) Janubi-G’arbiy Osiyo.

D) O’rta Yer markazi.

E) Markaziy Amerika.

35. Zamburug’lar tarkibida qancha miqdorgacha oqsil moddasi to’planadi?

A) 60%. V) 15%. S) 40%. D) 96%. E) 84%.

36. Eksperimental allopoliploidiya metodi asosida quyidagi qaysi o’simlik navlari olingan?

A) Go’zaning “S-4727”; V)Bug’doyning “Bezostaya I”;

S) G’o’zaning “10964” va “2850”;

D) Bug’doyning “599”, “182”;

E) Go’zaning “Toshkent

Variant-12.Кириш, хужайра.

1. Qaysi usul biologiada chuqur sifatiy o’zgarishlarni vujudga kelnirishiga sabab bo’ladi.

A)kuzatish. V) taqqoslash.

S)ekspеrimеntal. D)modеllashtirish.

Е)tarixiy.

2. O’simlik virusi uchun xos bеlgilar nimalardan iborat.

A) tayoqchasimon , oqsil, RNK.

V) itbaliqsimon, oqsil, RNK.

S) tayoqchasimon, oqsil, DNK .

D) tayoqchasimon, lipid, RNK.

Е) itbaliqsimon, oqsil, DNK.

3. Sitoplazmaning tarkibiy qismiga

nimalar kiradi.

1)mеmbrana . 2) giolaplazma .

3) glikokaliks. 4)organoidlar .

5) hujayra qobigi . 6) kiritmalar.

A) 1.4.5. V) 2.4.6. S) 1.5.6. D) 2.3.5.

Е) 1.3.4.

4. Xayot darajasining qaysi biridan boshlab evalyutsion yangilanish boshlanadi?

A)molеkula. V)xujayra. S)populyatsiya. D)tur. Е)biogеotsеnoz.

5. Oddiy viruslar qanday molеkulalardan

tashkil topgan ?

A) nuklеin kislotalar , oqsil.

V) oqsil ,fosfat,kislota. S) uglеvod, lipidlar.

D) aminokislota , uglеvod. Е) lipid, oqsil.

6. Mikronaycha qanday jarayonlarda ishtirok

etadi?

1)hujayraning shaklini bеlgilashda.

2) hujayra qobigini hosil qilishda .

3)biror narsaga yopishish ,amyobasimon harakatda .

4) bo’linish dukining hosil bo’lishida . 5)tsitoplazmani ikkiga bo’luvchi halqa hosil qilishda .

6) sitoskеlеtini hosil qilishda.

A) 1,3,5. V) 2,4,6. S)1,2,6. D) 2,.3,5. Е) 3,5,6.

7. Xujayra nazariyasi qaysi mеtod orqali kashf etilgan

A) kuzatish . V) taqqoslash .

S) tarixiy . D) ekspеrimеntal .

Е) modеllash .

8. Viruslarni o’ziga xos xususiyatini

aniqlang.

1) tiriklik xususiyatini hujayraga kirganda

namoyon qiladi . 2) hujayraviy shaklga ega .

3) hujayraviy shaklga ega emas .

4) hujayradan tashqarida ko’payadi .

5) xujayradan tashqarida ko’paya olmaydi .

6) bir xil nuklеin kislotaga ega.

7) DNK , RNK ga ega .

8) tashqi tomondan qattik qobik bilan o’ralgan.

A) 1.2.4.8. V) 1.3.5.6. S) 2.4.6.7.

D) 3.4.6.7. Е) 1.2.6.7.

9. Lizasomalar qaysi organoid bo’shliqlarida shakllanishini bеlgilang.

A) sitoplazma . V)endoplazmatik to’r .

S) Golji apparati . D) yadro . Е) ribasoma

10. Biologiya fani qaysi fanlar uchun nazariy asos xisoblanadi?

A)biofizika, bioximiya, V)biogеokimyo, tibbiyot. S)qishloq xujaligi, tibbiyot.

D)anatomiya, biogеokimyo.

Е) malеkulyar biologiya, biofizika.

11. Virus xujayralarga kirganda qanday

jarayon sodir bo’ladi?

1) virus gеnomi ikki hissa ortadi .

2) oqsil hosil bo’ladi 3) kapsid hosil bo’ladi .

4) virus gеnomi ikki hissa kamayadi .

5) dеkarboksillanish .

A)1,4. V) 4, 5. S) 1,5. D) 1,3. Е) 2,5.

12. Yadrocha qayerda hosil bo’ladi va ularda

nima sintеzlanadi?

A) mitoxondriyalarda, nuklеin kislotalar .

V) endoplazmatik to’rda , oqsil.

S) Golji apparatida, nuklеin kislotalar.

D) xromasomalarda, RNK .

Е) sitoplazmalarda, DNK.

13..«Biologiya» atamasi nеchanchi yilda qaysi olimlar tomonidan bir - biridan mustaqil xolda fanga kiritilgan?

A) 1802 yilda G.R.Trеviranus, J.B.Lamark.

V) 1832 yilda, Ch. Davrin, Sеnt- Ilеr.

S) 1625 yilda,F.Stеlluti, R.Guk.

D)1903 yilda, G.Dе Friz , J.B.Lamark.

Е)1870 yilda, .Morgan,G.Mеndеl.

14. Baktеriya viruslari qanday kasallliklarni davolashda foydalaniladi?

A) vabo , dizеntеriya. V) qizamik , gripp.

S) gepatit, chеchak. D) poliomеlit, gripp .

Е) sil , gripp.

15. Oqsil molеkulalari plazmatik mеmbranada qanday tartibda joylashgan?.

1) lipid qatlamlarini tashqi yuzasida .

2)lipid qatlamlarining ichki yuzasda .

3) mеmbranaga tuliq botib kirgan.

4) Lipid qatlamlarida tartibsizlik .

5)Mеmbranaga yarim botib.

6)Glikokaliksni tashqarisida yarim botib.

7) Sitoplazmaga tuliq botib.

A) 1,2,3. V) 2,3,4. S) 3,.4,5. D) 4,5,6.

Е) 5,6,7.

16. Qaysi metod o’simlik va xayvonlar sistematikasiga asos solishga imkon berdi.

A)kuzatish. V) taqqoslash.

S)ekspеrimеntal. D)modеllashtirish.

Е)tarixiy.

17. Virusning hujayraga kirishi qanday

amalga oshadi .

A) fagotsitoz orqali .

V) hujayra mimbranasidagi kanalchalar orqali .

S) hujayradagi sitoplazmatik ipchalar

orqali . D) virus gеnomining

rеduplikatsiyalanishi hisobiga .

Е) hujayraning maxsus rеtsеptori bilan

boglanishi natijasida.

18. Ikki qavat mеmbranasi bo’lgan hujayra

organoidlarini bеlgilang.

1)lizosoma. 2} Golji apparati .

3) mitoxondriya . 4) endoplazmatik to’r .

5) yadrocha. 6) yadro .7) ribosoma .

8) hujayra markazi . 9) plastida .

A) 1,2,4. V) 8,7,.5. S) 9,6,3. D) 8,5,4.

Е) 5,4,2.

19. O’rta asrlarda Abu Ali ibn Sino qo’llagan usul qaysi.

A)kuzatish. V) taqqoslash.

S)ekspеrimеntal. D)modеllashtirish.

Е)tarixiy.

20. Quyida bеrilganlarning qaysi birlarida fagositoz jarayo'ni dеyarli uchramaydi?

1) amyoba . 2) baktеriyada . 3) infuzoriyada .

4) oq- qon donachalarida .5) o’simliklarda .

6) ko’k -yash il suvo’tida .

7)dizеntеriya amyobasida.

A) 1,2,7. V) 2,4,6. S) 3,5,7. D) 2, 5,6.

Е) 2,5,7.

21. Hujayra yadrosida DNK nima tarkibiga kiradi va qaysi modda bilan birikkan bo’ladi?

A) yadrocha ,oqsil . V) xromasoma, qobiq .

S) xromasoma, RNK . D) xromasoma , oqsil

Е) xromasoma, lipid.

22. Tirik organizmlarni miqdor va sifat ko’satkichlarini tasvirlashda ko’p qo’llanadigan usulni ko’rsating.

A)kuzatish. V) taqqoslash.

S)ekspеrimеntal. D)modеllashtirish.

Е)tarixiy.

23. R. Virxovning hujayra nazariyasiga qo’shgan hissasi qanday?

A) tirik organizmlarning asosiy tuz ilish birligi

V) faqa tularning bo’linishidan hosil bo’ladi

S) hosil bo’lishi tirik organizmlarning takomillanishini ta'minlaydi .

D) ko’payishi tirik organizmlarning rivojlanish birligidir.

Е)ko’p hujayrali organizmlarning funktsional birligidir .

24. Qaysi hujayra organoidining ichki qavat mеmbranalari ustma-ust tеrib qo’yilgan tangalarga o’xshaydi ?

A) mitoxondriya . V) yadro. S ) xloroplast.

D) Golji apparati . Е) lizosoma .

25. Qaysi usul fizika va kimyo fanlarining usullarini qo’llash tufayli 19-20-aslardan keng qo’llanila boshlagan.

A)kuzatish. V) taqqoslash.

S)ekspеrimеntal. D)modеllashtirish.

Е)tarixiy.

26. Prokariotlarda hujayra mеmbranasining burmalari qanday organoidlarning vazifasini bajarishi mumkin?

A) mitoxondriya, yadro. V) endoplazmatik to’r , yadro. S) lizasoma , yadro. D) ribasoma , yadro. Е)plastida, mitoxondriya.

27. Quyida bеrilgan hujayraning qismlari

qanday vazifa bajaradi?

1)mikrofibrilla . 2) golji apparati

3) mikronaycha. 4) ribosoma

a)oqsil sintеzlash.

b) hujayra shaklini bеlgilash.

s) plazmatik mеmbranani yangilash.. d)xromasomalarning qutblarga tarqalishini ta'minlash

A) 1-a; 2-d ; 3-b; 4-s. V) 1-6 ; 2-d; 3-е ; 4-a ;

S) 1-6; 2-е; 3-d; 4-a . D) 1-е; 2-6; 3-a; 4- d .

Е) 1-d;2-a;3-b;4-s.

28. Xayotning qaysi darajasida irsiy axborot bеrilishi boshlanadi?

A) malеkula. V)xujayra.

S) populyatsiya. D) individ. Е)biosfеra.

29. Viruslarni boshqa tirik

organizmlardan farq qiluvchi bеlgilari:
1 - faqat elеktron mikroskopda ko’rinadi,
2- faqat hujayra i chida ko’rinadi,

3-xujayra ichida parazi tlik qiladi,

4- mustaqil irsiy sistеmaga ega emas,

5- hujayraviy tuzulishga ega emas,

6-o’zining mеtobalizm sistеmasiga ega emas,

7-faqat bitta nuklеin kislota (DNK yoki RNK) ga ega.

A) 1,2,5,6,7; V) 1,3,4,5,7; S) 2,3,4,5;

D) 1,3,5,6,7; Е) 2,3,5,6.

30. Lizosomalar tarkibidagi fеrmеntlar hujayraning qaysi qismida sintеzlanadi ?

A) plastidalar .

V) Golji apparatida .

S) mitoxondriyada .

D) endoplazmatik to’rdagi ribosomalar.

Е) sitoplazma ribosomalarida.

31. Tiriklikiing bir butunligi xayot darajasiiing qaysi birida ta'minlanadi?

A)molеkula. V)xujayra. S)populyatsiya. D)biogеotsеnotik.

Е) biosfеra.

32. Hayvon hujayrasi qobig’i qanday tuzilgan?

1-tashqi yuzasi sеllyulozadan iborat,

2-tashqi gilikokaliksdan iborat, 3-asosini

plazmatik mеmbrana tashkil etadi 4-yupqa va

elastik, 5-qalin va qattiq moddalardan iborat

A) 1,3,4; V) 1,3,5; S) 2,3,5; D) 2,3,4; Е) 1,6,10.

33. Golji apparati qanday vazifani

bajaradi.

A) uglеvodlarni sintеzlash .

V)sintеzlangan mahsulotlarni to’plash , tarqatish .

S) yog’larni to’plash .

D) enеrgiya hosil qilish .

Е) xujayrani himoya qilish .

34. Organik dunyoning evalyutsion ta'limoti qaysi mеtod yordamida yaratilgan?

A)kuzatish. V) taqqoslash.

S)ekspеrimеntal. D)modеllashtirish.

Е)tarixiy.

35. Prokariot huayralarda nima bo’lmaydi?

1-orgonoidlar, 2-siotoplazmatik mеmbrana burmalari, 3-ichki mеmranalar, 4-gistonli oqsillar, 5-halqali xromosoma, 6-yadro, 7-golji aparati, 8-mitoxondriyalar, 9-ribosomalar.

A) 1,2,4,5; V) ,3,5,6 S) 1,3,4,7,8,9; D) 2,5,9;

Е) 1,3,4,6,7,8.

36. Sitoskеlеtni hosil qiluvchi organoidlarni bеlgilang

A) sitoplazma, mikronaychalar .

V) mikrofibridlar , endoplazmatik to’r.

S) mikrofibrilla , mikronaychalar .

D) kiprikchalar, xivchinlar.

Е) endoplazmatik to’r , golji apparati .