Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Rok akademicki 2011/2012

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

SYLABUS PRZEDMIOTU

Nazwa przedmiotu: Teoria stosunków międzynarodowych	Kod przedmiotu USOS (wypełnia Dziekanat): 08-3
Tytuł/ stopień naukowy, imię i nazwisko prowadzącego: Prof. nadzw. dr hab. Andrzej Gałganek	Poziom kształcenia: Studia drugiego stopnia
Kierunek: Stosunki międzynarodowe	Specjalność: Dyplomacja i stosunki konsularne; Gospodarka światowa i biznes międzynarodowy; Współpraca europejska
Rok studiów: Rok I	Liczba punktów ECTS:
Liczba godzin: Wykład - 30 Ćwiczenia - 15 Konwersatorium - 0 Seminarium - 0	Rodzaj przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, specjalnościowy, fakultatywny):podstawowy
Metody nauczania: Metody podające Metody problemowe Metody aktywizujące Metody eksponujące	Sposób zaliczenia: Ocena ciągła na podstawie obecności i aktywności Egzamin pisemny i ustny

CELE KSZTAŁCENIA

budowanie świadomości znaczenia teorii w poznaniu naukowym, wyjaśnianiu i rozumieniu stosunków międzynarodowych poznanie założeń dominujących teorii stosunków międzynarodowych i tworzenie na ich podstawie wyjaśnień najważniejszych procesów w stosunkach międzynarodowych nabycie w oparciu o poznane teorie umiejętności budowania konkurencyjnych wyjaśnień stosunków międzynarodowych rozpoznanie kontekstów społecznych konstruowania poszczególnych propozycji teoretycznych poznanie kryteriów oceny i wybor teorii

Efekty kształcenia – WIEDZA

tłumaczy znaczenie teorii w poznaniu naukowym objaśnia najważniejsze procesy w stosunkach międzynarodowych w oparciu o konkurencyjne teorie rozróżnia konkurencyjne wyjaśnienia stosunków międzynarodowych tłumaczy społeczne konteksty konstruowania konkurencyjnych teorii wskazuje kryteria oceny teorii wybiera teorię

Efekty kształcenia – UMIEJĘTNOŚCI

analizuje najważniejsze procesy w stosunkach międzynarodowych formułuje problemy badawcze korzysta z teorii rozwiązując problem badawczy interpretuje zachowania uczestników stosunków międzynarodowych krytykuje konkurencyjne objaśnienia stosunków międzynarodowych i zachowania ich uczestników

Efekty kształcenia – INNE KOMPETENCJE (PERSONALNE I SPOŁECZNE)

otwarty na alternatywne interpretacje stosunków międzynarodowych zdolny do rozpoznawania najważniejszych procesów w stosunkach międzynarodowych kreatywny w poszukiwaniu rozwiązań problemów świadomy znaczenia naukowego poznawania świata społecznego zdolny do zajmowania własnego stanowiska teoretycznego

TREŚCI KSZTAŁCENIA
NR	TEMAT ZAJĘĆ	ZAKRES PREZENTOWANYCH TREŚCI
1.	Wprowadzenie do teorii stosunków międzynarodowych	istota poznania naukowego i podstawowe sposoby rozumienia teorii w nauce o stosunkach międzynarodowych geneza nauki o stosunkach międzynarodowych teoria stosunków międzynarodowych i teoria polityczna stosunków międzynarodowych podstawowe problemy teoretyczne w nauce o stosunkach międzynarodowych instrumentalizm-konstruktywizm społeczny-naukowy realizm ekonomiczny i socjologiczny sposób konstruowania teorii g. teorie wyjaśniające i konstytutywne h. ogólny schemat konstruowania teorii
2.	Historia teorii stosunków międzynarodowych	O istocie stosunków międzynarodowych; o wojnie i pokoju; o państwie w stosunkach międzynarodowych; o ekspansji, podboju i imperium; o moralności w stosunkach międzynarodowych; o roli natury ludzkiej w stosunkach międzynarodowych; o normatywnej teorii stosunków międzynarodowych w oparciu o poglądy: a. Tukidydesa b. Machiavellego c. Hobbesa d. Grocjusza e. Vattela f. Locke’a g. Rousseau h. Kanta i.Hegela j. Burke’a k.Marksa l. Rawlsa
3.	Paradygmaty stosunków międzynarodowych – typologia	a. typologie teorii stosunków międzynarodowych b. debaty paradygmatyczne w nauce o stosunkach międzynarodowych
4.	Metody badania stosunków międzynarodowych	a. podejście historyczne b. podejście instytucjonalne c. podejście behawioralistyczne d. podejście funkcjonalistyczne e. podejście racjonalnego wyboru f. metoda porównawcza
5.	Teoria idealistyczna w stosunkach międzynarodowych	a. geneza szkoły idealistycznej b. podstawowe założenia teorii idealistycznej c. najważniejsi przedstawiciele szkoły idealistycznej d. krytyka teorii idealistycznej e. konwencjonalna i pogłębiona interpretacja teorii idealistycznej
6.	Teoria realizmu politycznego	a. geneza realizmu politycznego b. podstawowe założenia teorii realistycznej c. najważniejsi przedstawiciele szkoły realistycznej d. realistyczny obraz stosunków międzynarodowych e. debata paradygmatyczna: idealizm - realizm f. krytyka realizmu politycznego
7.	Podejście behawioralne	a. geneza behawioryzmu w Europie i Stanach Zjednoczonych b. podstawowe założenia podejścia behawioralistycznego c. empiryczne badania przyczyn konfliktów międzynarodowych jako przykład badań behawioralistycznych d. teoria systemowa, teoria racjonalnego wyboru, teoria gier, teorie podejmowania decyzji e. debata paradygmatyczna: tradycjonalizm – behawioralizm f. krytyka behawioralizmu
8.	Teoria realizmu strukturalnego	a. geneza realizmu strukturalnego – K. Waltz b. podstawowe założenia realizmu strukturalnego c. problem agent – struktura w nauce o stosunkach międzynarodowych d. redukcjonistyczne i systemowe teorie stosunków międzynarodowych e. krytyka realizmu strukturalnego
9.	Neoliberalna teoria stosunków międzynarodowych	a. konserwatyzm – liberalizm – radykalizm b. geneza neoliberalnej teorii stosunków międzynarodowych c. podstawowe założenia neoliberalnej teorii stosunków międzynarodowej d. problem demokratycznego pokoju e. neorealizm a neoliberalizm f. krytyka neoliberalnej teorii stosunków międzynarodowych
10.	Paradygmaty systemu światowego	a. teoria systemów – światów (I. Wallerstein) b. teoria długiego cyklu (G. Modelski) c. teoria globalizacyjna (J. Rosenberg)
11.	Teoria konstruktywizmu	a. społeczna teoria stosunków międzynarodowych b. podstawowe założenia konstruktywizmu c. debata paradygmatyczna: pozytywizm – postpozytywizm d. wersje konstruktywizmu e. krytyka konstruktywizmu
12.	Teoria stosunków międzynarodowych: jedna czy dwie logiki?	a. ekonomiczny i socjologiczny sposób konstruowania teorii w naukach społecznych b. wyjaśnianie ekonomiczne i socjologiczne na przykładzie integracji oraz stosunków politycznych i ekonomicznych
13.	Wybrane problemy teorii stosunków międzynarodowych	a. teoria stosunków międzynarodowych: nauka amerykańska czy europejska b. teoria stosunków międzynarodowych: teoria analityczna czy teoria normatywna c. teorie polityczne stosunków międzynarodowych: kosmopolityzm czy komunitarianizm

Zalecana literatura: I. Literatura podstawowa (maksymalnie 3-4 pozycje): 1. Czaputowicz, Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja. PWN, Warszawa 2007. 2. Burchill, Scott (i.in), Teorie stosunków międzynarodowych. Książka i Wiedza, Warszawa 2006. 3. Gałganek, Andrzej, Historia teorii stosunków międzynarodowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. 4.Wendt, Alexander, Społeczna teoria stosunków międzynarodowych. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2008. 5. Waltz, Kenneth, Struktura teorii stosunków międzynarodowych. Scholar, Warszawa 2010. II. Literatura uzupełniająca (maksymalnie 10 pozycji) Osiander, Andreas, Rereading Early Twentieth-Century IR Theory: Idealism Revisited. „International Studies Quarterly”, 1998, Vol. 42, s. 409-432. Morgenthau, Hans J., Polityka między narodami. Walka o potęgę i pokój. Difin, Warszawa 2010. Waever, Ole, Waltz’s Theory of Theory, “International Relations”, 2009, vol. 23, nr 2, s. 201-222. Sałajczyk, Sławomir, Podejście behawioralne w amerykańskiej nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia podstawowe. „Stosunki Międzynarodowe”, 1987, tom 7, s. 9-25. Gałganek, Andrzej, Empiryczne badania przyczyn konfliktów międzynarodowych. W: Kostecki, W., (red.), Badania nad pokojem. PISM, Warszawa 1991. Gilpin, Robert, The Richness of the Tradition of Political Realism. „International Organization”, 1982, nr 2, s. 286-304. Waltz, Kenneth, Structural Realism after the Cold War. “International Security”, Summer 2000, vol. 25, nr 1, s. 5-41. Moravcsik, Andrew, O roli preferencji: liberalna teoria polityki międzynarodowej. “ResPublica Nowa”, lato 2004. Wallerstein, Immanuel, Państwa? Suwerenność? Dylematy kapitalistów w okresie transformacji. W: tenże, Koniec świata jaki znamy. Warszawa 2004, s. 87 – 106. Jorgensen, K,E, Continental IR Theory: The Best Keep Secret. “ European Journal of International relations”, 2000, Vol. 6, nr 1, s. 9-42.