Prof. Dr. Pervin SUTAŞ BOZKURT
Marmara depreminden sonra yabancı yayınlarda Türk doktorların ifadeleri “Olguların bir kısmında Crush sendromu tanısı tam olarak konulamadı.” “Olguların birçoğuna ilk günlerde 2000ml’den az sıvı verildi.” “…renal yetersizlik oranının azaltılması için Türkiye’de Crush sendromunun iyi tanınması ve erken dönemde gecikmeden sıvı infüzyonu tedavisine başlanmalıdır.”
Tanımlar: Crush hasarı Dokunun normal membran fonksiyonları ve dolaşımının bozularak hücre ölümünün olması Kompartman sendromu. Crush hasarın nedeniyle elastik olmayan fasia ile sarılı kas kütlesinin sıkışması Crush Sendromu: Crush hasar sonucunda ortaya çıkan bir grup sistemik bulgular. Kompresyona uğrayan alan üzerinden kompresyon kaldırıldığında resirkülasyon ile toksik ürünlerin sistemik dolaşıma girmesi sonucunda gelişir.
Patofizyoloji Kas kütlesi üzerine bir ağırlık geldiğinde - kan akımı durur hücreler anaerobik fonksiyon—Asidoz
- -- Hücre çeperi parçalanması geçirgenlik dengesini bozar– hücre şişer—içeriği hücre dışına çıkar
- Aşırı travma kas hücre parçalanması ve ölümü
Patofizyoloji Hücreden salınan maddeler - Laktik asit
- Potasyum
- Myoglobin
- Urik Asid
- Fosfat
- Lizozomlar
- Enzimler (CPK ve diğer)
Sistemik dolaşımda sonuç - Böbrek yetersizliği
- Hipovolemi
- Kardiyak toksisite
Crush ta hipovolemi neden? - Sıvı alınamaması
- İntravasküler sıvının membran geçirgenliğinin bozulması nedeniyle hasarlı alanda birikmesi
Böbrek Yetersizliği Neden? Myoglobin açığa çıkışı AŞIRI (Myoglobinüri görüntüsü cola rengi partikülsüz idrar) + Asidoz varlığı Böbrek tübüllerinde çökme Akut tübüler nekroz Oligüri- anüri (N. Günlük idrar çıkışı 1500 mL) 1ml/kg/st az ise kritik
Hiperpotasemi neden? Anaerobik metabolizma Asidoz : K+normalde H + iyonu ile ters yönde hareket eder. Hasarlı hücreden K+’un hücre dışına çıkışı Akut tübüler nekroz nedeniyle K+’un atılamaması ve birikmesi
Hiperpotasemi Tedavi I K 6 meq/lt ‘ LETAL --derhal tedavi !!!! (kalp kası depolarizasyonunda çok önemli) Daha fazla artışı engelle: gıda, ilaç, serum (kesin KE :laktat ringer, isolyte,kadalex) Kardiyak toksisite tedavisi: Ca(5-10ml Ca glukonat veya 3-5 ml %10 CaCl)
Hiperpotasemi Tedavi II 3. K’un hücre içine sokulması: - -iV sodyum bikarbonat (NaHCO3) 15 dk.’da
- - İV glukoz ve insulin infüzyonu (30-50 gr. Glukoz için 10U insulin) 1 saatte
4. K’un Atılması - Renal fonk. +--- furasemid loop diüretiği
- Renal fonk. - ---iyon değiştirici reçine oral Kayexalat
***Dializ ve hemodializ uygulanır.
Crush sendromunda yaklaşım ve tedavi Hasta enkaz altında iken İV yol açılır %0.9 NaCl infüzyon günlük ihtiyaç kadar 70 kg erişkin erkek 2000mL/gün 30-35ml/kg/gün
2. Enkaz altından çıktıktan sonra serum 75–110 mmol/l NaCl içermeli (% 5 dekstroz %0.45 NaCL sol) + 40 mEq NaHCO3 ( 4 amp NaHCO3) + 10g/l mannitol (50ml 20% mannitol) 500 mlL/ saat infüzyon KE durumlar: yaşlı hasta kafa travması 3 gün süreyle SONRA NaHCO3 KES (sistemik pH >7.5, acetazolamid VER) HEMODİYALİZ
İLAVE TEDAVİ Kemik ve doku travması tedavisi immobilizasyon ve ortopedik tedavi Yara bakımı ve enfeksiyondan koruma Gerektiğinde fasiotomi
IV tedaviyi neden yaparız
IV SIVILAR Kristalloidler - Osmolaritelerine göre gruplandırılırlar
- Plazma osmolaritesi 285-290mosm/L
- (= 2Na + BUN/2.8+Glukoz/18)
- İso-osmolar solusyonlar :
- İntravasküler alanı arttırır ve orada kalırlar
Elektrolit ve volüm replasmanında kullanılır Hipo- osmolar - Intraseluler sıvıdan daha düşük osmolaritede ise hc şismesine neden olur
Hiper-osmolar - İntravasküler alanı genişletir hücrelerin büzüşmesine neden olur.
Kolloid solusyonlar İntravasküler volümü genişletirler Uzun süre damar yatağında kalırlar Küçük volümlerde verilirler Dezavantaj: Makromoleküler yapı– böbrek yetersizliği maks. Doz 20mL/kg/gün Pahalı, enfeksiyon kaynağı olab. Kanama eğilimini arttırır (dextran>HES) Cross reaksiyonlarını bozar
Kolloid Solusyonlar
Damar yolları
Kateter enfeksiyon kaynakları
Kateter Enfeksiyon Kaynakları
Periferik Damar Yolu Açılışı
Infiltrasyon - Damar dışına sızma şişlik ağrı ve sınının gitmemesi
Kateter kopması Hava embolisi Enfeksiyon
Santral kateterler
Seldinger tekniği Trendelenburg pozisyonda sağdan Kesin sıvı dolu enjektör kullanılarak
Dostları ilə paylaş: |