Söz varliğI
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TÜRK KÜLTÜRÜNDE “LEVİRAT” VE TİMURLULARDA UYGULANIŞI
- TDVİA
- Kültürünün Gelişme Çağları
- İÜEFTD
| Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
TÜRK KÜLTÜRÜNDE “LEVİRAT” VE TİMURLULARDA UYGULANIŞI Musa Şamil YÜKSEL
Toplumları oluşturan temel öğelerin başında gelen aile kavramı, sahip olduğu devlet anlayışının temelinde aile düzeni yatan Türkler için oldukça önemlidir. Aile, bir kadın ve bir erkeğin evlenmesi ile meydana gelmekte ve toplumların dinî, kültürel, ekonomik ve hukukî şartlarına göre farklı evlilik türleri görülmektedir. Türkler arasında uygulanan evlilik türlerinden biri de levirat evliliğidir. Levirat evliliğinin Türk kültüründeki yeri üzerine yoğunlaşan bu çalışmada Türk tarihinde en fazla levirat evliliğinin görüldüğü Timurlu Devleti’nde bu evlilik türünün uygulanışı da ele alınmaktadır.
kültürü, Timurlular. LEVIRATE IN TURKISH CULTURE AND ITS IMPLEMENTATION AMONG THE TIMURIDS ABSTRACT The concept of family, which is one of the most important basic elements that make up societies, is very important for the Turks whose basic underlying concept of the state is family order. The first step to establish a family is marriage. According to religious, cultural, economic and legal conditions of the societies different kinds of marriage occurs. One of the common types of marriages which occur among the Turks is levirate. This
Yrd. Doç. Dr., Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, m.samil.yuksel@ege.edu.tr
2028 Musa Şamil YÜKSEL
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
study which focused on levirate in Turkish culture also emphasizes the implementation of levirate in the Timurid State in which the highest number of levirate applied in Turkish history. Key Words: Levirate, marriage, family, Turkish culture, Timurids. Giriş Toplumları ayakta tutan temel öğelerin baĢında gelen aile, akrabalık iliĢkisi ile birbirlerine bağlanan fertlerin oluĢturduğu en küçük sosyal topluluktur. Temelde anne, baba ve çocuklardan oluĢan aile, bağlı bulunduğu toplumun ve dönemin sosyal, ekonomik ve hukukî Ģartlarına göre farklılaĢmakta ve çeĢitli isimlerle adlandırılmaktadır. Örneğin anneanne, babaanne, teyze, dayı, amca ve hala gibi kan bağı iliĢkisine sahip diğer kimselerin katılımıyla geniĢ aile, hâkimiyetin annede olması durumunda anaerkil (maderşahî) aile, babada olması durumunda ataerkil (pederşahî) aile, eĢlerin sayısına göre tek eĢliliğe (monogami) dayanan aile veya çok eĢliliğe (poligami) dayanan aile gibi 1 .
siyasî, sosyal ve hukukî dengeye sahip toplumlar olarak karĢımıza çıkmaktadır ki, devlet ve aile düzenleri arasında yakın bir benzerlik bulunan, diğer bir deyiĢle sahip olduğu devlet anlayıĢının temelinde aile düzeni yatan Türk toplumu da bu tür toplumların en önde gelenlerindendir. 2 Dolayısıyla aile kurumuna oldukça önem atfedilen ve daha çok küçük aile tipinin görüldüğü eski Türk toplumunda aile, kan akrabalığı ve dıĢarıdan eĢ alma (exogamie) esasına dayanan pederî tipte, yani çeĢitli topluluklarda görülen sultaya dayalı pederşahî değil, velayeti temel alan baba hukukunun hâkim olduğu bir modele sahip idi 3 . 1 Mehmet Akif Aydın, “Aile”, TDVİA, C.2, s. 196; Önal Sayın, Aile Sosyolojisi, Ege Üniversitesi Yayınları, Ġzmir 1990, s. 1-25. 2 Bahaeddin Ögel, Türklerde Devlet Anlayışı (13. Yüzyıl Sonlarına Kadar), BaĢbakanlık Basımevi, Ankara 1982, s. 11, 13; a.y., Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası AraĢtırmaları Vakfı Yayınları, Ġstanbul 1988, s. 239-241, 253; Ġbrahim Kafesoğlu, Türk Millî Kültürü, Boğaziçi Yayınları, Ġstanbul 1996, s. 217; Abdülkadir Donuk, “ÇeĢitli Topluluklarda ve Eski Türklerde Aile”, İÜEFTD, 33(1980-81), s. 147. 3 Ġbrahim Kafesoğlu, age, s. 216; Abdülkadir Donuk, agm, s. 162-163; Akdes Nimet Kurat, Peçenek Tarihi, Devlet Basımevi, Ġstanbul 1937, s. 70; Jean-Paul Roux, Türklerin Tarihi, Milliyet Yayınları, (b.y.y.) 1989, s. 100-101. Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|