XVI. Ulusal Kimya Kongresi
,
Konya
,
2002
AN-P26
HİDRATLAŞMIŞ TİTAN OKSİTİ (IV) ESASINDA HAZIRLANMIŞ
SORBENTLERLE URANIN, BAKIRTN, KOBALTTN KARBONATLI
ÇÖZELTİLERİNDEN SORBSİYONUN ARAŞTIRILMASI
E.Pehlivan, E.N.Nuriyev, H.E.Ekberov, M.A.Abbasov,
F.E.Novruzova, Ş.Z.Efendiyeva
1 .S.Ü.Müh-Mim.Fak.Kimya Müh. Bölümü, 42031 .Kampüs / KONYA
2.Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Anorganik ve Fiziko-Kimya Enstitüsü
370143 , Bakü, Azerbaycan
Giriş
Her yıl tonlarca kıymetli metaller sanayi atığı gibi atılarak su havuzlarının kirlenmesine sebep
olur ve ekoloji tarazlığı bozur.Bizim amacımız bu atık sulardan metalleri çeşitli metotlarla
çıkarıp, suyu temizlemek ve onlardan yararlanmaktır.Bu nedenle absorbsiyon metodu
seçilmiştir. Metodun üstünlüğü basit yapılı düzenek olması, sorbentlerin yüksek seçiciliği ve
çevrenin kirlenmesinin önlenmesidir.
Yöntem
Uranın, bakırın, kobaltın sorbsiyonu statik şartta 20, 35, 50, 65 °C’de araştırılmıştır. Onların
miktarı ilkin ve desorbsiyondan sonraki çözeltilerde belli metodlarla [1,2] tayin
edilmiştir.Sorbsiyon prosesi için zolgel metodu ile muhtelif terkibli sorbentler sentez
edilmiştir. Onlardan
hidratlaşmış titan-sirkonium, titan-kalay, titan-mangan, terkibli
sorbentlerin effektli olması belirlenmiştir. Bu sorbentler yüksek mekaniki sertliğe, statik
hacim
tutumuna,
sorbsiya-desorbsiyon
kademelerinde
dayanıklılığına
göre
diğer
sorbentlerden üstündür.Hidratlaşmış titan oksitinin (IV) ilave edilmesi onun sorbsiyon
kabiliyetini artırır.
Sonuç
Araştırılan sorbentlerle uranın, kobaltın, bakırın, sorbsiyonunun mekanizmasının iki
kademede gerçekleştiği tespit edilmiştir. 1- İyon değişme, 2- Kimyasl sorbsiyon, 3- 25 °C’de
hidratlaşmış titan-sirkonium sorbentinin iyon değişme aşamasında urana göre hız sabiti
1,4.10-4 c"1 kimyasal sorbsiyon aşamasında ise 2,8.10-6c'İ5e eşit olduğu belirlenmiştir.
Araştırılan metallerin sorbsiyon artışı aşağıdaki gibidir. U>Cu>Co
Yapılan düzenlemer sonucuna göre sanayi atık sularından bir çok başka geçiş
elementlerinin de çıkarılmasının mümkün olduğu tespit edilmiştir.
Kaynaklar
1. Sendal E. Metallerin izlerinin kalorimetrik tayin metodları. M oskova,1964
2. Uran ve uran tayin metodları. Moskova, 1964
3. E.N.Nuriyev, H.E.Ekberov, R.M.Memmedov Anorganik sorbentlerle karbonat terkibli
çözeltilerden uranın sorbsiyonunun araştırılması. “Radiokimya” Dergisi N o :3 ,1998