0
1
AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI
FƏLSƏFƏ VƏ HÜQUQ İNSTİTUTU
AYDIN ƏLİZADƏ
ANTİK
FƏLSƏFƏ TARİXİ
Ali məktəblərin tələbələri üçün dərs vəsaiti
AMEA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun
Elmi Şurasının 23 dekabr 2015-ci il tarixli
qərarı ilə ali məktəblərin tələbələri üçün
dərs vəsaiti kimi çapa buraxılmışdır
(protokol 12).
Bakı – 2016
2
Müəllif kitabın çap olunmasında göstərdiyi köməyə görə
“Safi Care” şirkətinin təsisçisi Səbinə Rəhimovaya
öz dərin təşəkkürünü bildirir.
Elmi redaktor:
fəlsəfə üzrə elmlər doktoru
İlham Məmmədzadə
Məsul redaktor:
fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Elsevər Səmədov
Rəyçilər:
fəlsəfə üzrə elmlər doktorları:
Adil Əsədov, Lalə Mövsümova;
fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
Radif Mustafayev
Əlizadə A.A. Antik fəlsəfə tarixi. Ali məktəblərin
tələbələri üçün dərs vəsaiti. Bakı-2016, 288 s.
Fəlsəfənin əsasını və bünövrəsini antik dövrün fəlsəfəsi təşkil
edir. Antik dövr fəlsəfəsini öyrənmədən fəlsəfə haqqında ümumi
təsəvvür yarana bilməz. Sonrakı əsrlərdə formalaşan fərdi və ictimai
şüur tarixi bu və ya digər dərəcədə antik fəlsəfəyə bağlıdır. Bu
mövzuya həsr olunmuş “Antik fəlsəfə tarixi” kitabı Ali məktəblərdə
təhsil alan tələbələr üçün dərs vəsaiti, eləcə də fəlsəfi problemlərlə
maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün məlumat xarakterli ədəbiyyat
kimi nəzərdə tutulmuşdur.
İSBN –5-89968-061-X
© A. Əlizadə
3
İÇİNDƏKİLƏR
GİRİŞ ...................................................................................... 5
I. QƏDİM YUNAN FƏLSƏFƏSİ
1.1. Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü ............................................. 8
1.2.Müstəqil filosoflar .......................................................... 22
1.3. Milet məktəbi ................................................................. 30
1.4. Elea məktəbi ................................................................... 35
1.5. Pifaqorçular məktəbi ..................................................... 42
1.6. Qədim yunan atomçuları .............................................. 55
1.7. Sofistlər ........................................................................... 60
1.8. Klassik yunan fəlsəfəsi .................................................. 67
1.9. Sokratçı məktəblər ....................................................... 100
1.9.1. Kinik məktəbi .................................................. 100
1.9.2. Kirena məktəbi ................................................ 105
1.9.3. Meqara məktəbi ............................................... 110
1.9.4. Eretriya məktəbi .............................................. 115
II. ELLİNİZM VƏ ROMA DÖVRLƏRİNİN FƏLSƏFƏSİ
2.1. Ellinizm və Roma dövrünün ümumi səciyyəsi ........ 119
2.2. Skeptisizm .................................................................... 122
2.3. Epikürçülük ................................................................ 131
2.4. Peripatetizm ................................................................. 144
2.5. Stoaçılıq ........................................................................ 161
2.5.1. Qədim stoa ....................................................... 161
2.5.2. Orta stoa ........................................................... 170
4
2.5.3. Roma stoaçılığı ................................................ 176
2.6. Akademiklər ................................................................ 195
2.6.1. Qədim platonçuluq ......................................... 196
2.6.2. Orta platonçuluq ............................................. 202
2.7. Ellinizm və Roma dövrlərində dini-fəlsəfi təlimlər. . 229
2.7.1. Hermetizm ....................................................... 230
2.7.2. Yeni pifaqorçuluq ............................................ 233
2.7.3. Qnostisizm ....................................................... 241
2.7.4. Mitraizm ........................................................... 244
2.8. Yeni-platonçuluq ......................................................... 249
2.8.1. Roma məktəbi .................................................. 252
2.8.2. Apameya məktəbi ........................................... 261
2.8.3. Perqama məktəbi ............................................. 264
2.8.4. Afina məktəbi .................................................. 268
2.8.5. İskəndəriyyə məktəbi ...................................... 273
2.9. Antik fəlsəfənin sonu .................................................. 279
Qədim Yunan əlifbası ........................................................ 287
Dostları ilə paylaş: |