Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə)
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə) Anılar, ağrılar, ağılar Gecə düşüncələri
- Arif Əmrahoğlu Rəssam: Azər
- Müəllif bu cildlərin nəşrinə vəsait ayırmış Ekson Azərbaycan Əməliyyat Şirkətinə, MMM EksonMobilin törəmə şirkətinə
| A N A R Əsərlər III Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə) Anılar, ağrılar, ağılar Gecə düşüncələri Bu kitabın çapı Ekson Azərbaycan Əməliyyat Şirkəti, MMM EksonMobilin törəmə şirkəti tərəfindən maliyyələşdirilmişdir Bakı — 2004
2
Arif Əmrahoğlu Rəssam: Azər
Nurlan, Bakı, 2004, 689 səh.
Müəllif bu cildlərin nəşrinə vəsait ayırmış Ekson Azərbaycan Əməliyyat Şirkətinə, MMM EksonMobilin törəmə şirkətinə dərin minnətdarlığını bildirir
3
(roman – xatirə)
yazdığım bu yazını sizin solmaz, sönməz, yadımızdan silinməz xatirənizə həsr edirəm.
4 BIRINCI HİSSƏ
Kim bilir? Bəlkə də... Bəlkə doğrudan da belədir. Bəlkə varlığın izahsız Vaxt düzümündə İndi yoxdur yalnız Keçmiş və Gələcək var; Olmuşlar artıq olmuş, Olacaqlar hələ olacaq, onların – Arxadaqalanla İrəlidəngələnin – rastlaşdığı yer, toqquşduqları nöqtə isə mövcud deyil. ...Ya da bəlkə... İlk qışqırıq Gələcək günlərin vahiməsidir bəlkə! Son sükut Ömrün yorğunluğuna məlhəm, Sakit, sərin bir kölgə!! Qədim yunan müdriki "Bir çayda iki dəfə çimmək olmaz" – deyib. Amma bir çayda bir dəfə də çimmək mümkünsüzdür. Sənin çimdiyin vaxt ərzində bu çay artıq o çay deyil; sənin suya girdiyin çay axıb gedib, onun axarı bir an, bir saniyə dayana bilməz. Çayın axmazdan fərqi odur ki, axması var. Vaxt kimi. "An dayan, sən nə gözəlsən!" An dayana bilməz.
An-saniyə, Anmaq-yada salmaq, Anım-assosiasiya. Oxucularla görüşdə birisi soruşur; –Adınızın mənası nədir? –Anar-anmaq felindəndir, anmaq-yada salmaq, anar – yada salar, Anar-yada salan. –Bəs deyirlər adınız belə açılır: Anam Nigar, Atam Rəsul. –Yox, bu uydurmadır, Kim uydurubsa, maraqlı uydurub. Amma doğru deyil, belə şey heç vaxt atamla anamın ağlına gəlməyib. Təkrar edirəm: –Anar-anmaq felindəndir, anmaq-yada salmaq.
5 ...Anıram, yada salıram. Keçib getmiş saatları, günləri qaytarmaq istəyirəm. Vaxtın ətəyindən yapışıb saxlamaq istəyirəm. Saniyələri, dəqiqələri, anları dayandırmaq istəyirəm. An dayana bilməz. Vaxtın indisi yoxdur, olmuşları, olacaqları var. Yazdığım bu cümlələri də, heç bircə cümləni, bircə kəlməni İndi yazmıram. Yazacağımacan bu cümlələr, sözlər hələ yoxdur, qabaqda- gələcəkdədir, yazıb qurtardığım hər cümlə, bitirdiyim hər söz isə artıq geridə qalır. Bax, bu indi yazdığım cümlənin hər hərfini kağıza köçürdükcə, o sözlər yeyin gedən qatarın pəncərələrindən görünən teleqraf dirəkləri kimi yıxılıb arxada qalır və yalnız cümləni tamamlayacaq nöqtə hələ qabaqdadır ki, onu da indi qoyuram. İndi?
Yox, o da Gələcəkdə idi – Keçmişdə qaldı.
İlahi, bütün bu dayaz fəlsəfələr nəyə gərəkdir? İki ildən artıqdır ki, içimi lim-həlim dolduran, hər an məni çuğlayan, göynədən yazını günü günə, saatı saata sata-sata yubadıb uzaqlaşdırıram, neçə vaxtdan bəri yazmaq istədiyimi yazmaqdan, yazmağa başlamaqdan qorxuram, indi, yazmağa başlayanda da mətləbə keçməkdən qorxuram. Qorxuram qələmim qanaya. Gəlişi gözəl deyilmiş sözdür. İç Oğuzlar və Dış Oğuzlar kimi hər bir ayrı fərd də, hər bir insan da iki bölünür, parçalanır, haçalanır, iki dünyada yaşayır – dişarı dünyasında və içəri dünyasında. Mən "İç dünyası" deyil, "İçəri dünyası" deyirəm, çünki "iç" sözü "daxili aləm" anlamında çox işlənsə də, çağdaş şerimizin ərköyün sözlərindən birinə çevrilsə də, nəsə ürəyimə yatmır – fizioloji bir çalar var bu kəlmədə, "iç-içalat", "iç-qovurma"; yada düşür. "İçəri şəhərimiz" varsa, İçəri dünyamız ola bilməzmi? Doğrudur, xalq "içim özümü yandırır, çölüm özgəni" deyir. 6 Bu ifadənin məna tutumuna, fikir siqlətinə valehəm. Dünyanın təməl mətləblərindən biri – insanın təkliyi, tənhalığı, özgələr tərəfindən heç vədə anlanılmaması (Sartr: cəhənnəm-başqalarıdır, – deyir) kontaktsızlıq, rabitəsizlik, əlaqəsizlik, insanın zahiri bəliriylə-çölüylə, daxili varlığı-içərisi arasındakı təzad, uyğunsuzluq, uyarsızlıq – beş kəlmədən ibarət bu deyimdə nə qədər qısa, yığcam ifadə edilib. Vəzndən yüngül, qıvraq, qiymətdən ağır bu cümlə insanın dünyayla münasibəti barədə böyük bir həqiqəti demirmi? İnsanın içəri dünyasıyla çöl dünyası daimi təmasda, qaynayıb-qarışmada olsalar da, bir-birindən möhkəm sədlər – sərhədlərlə ayrılıblar – içərimizdəki hər sözü, fikri, hissi bu hüdudlardan dışarı buraxmırıq, buraxanda yüz kərə götür-qoy edirik, düşünüb-daşınırıq, dönə-dönə fikirləşirik ki, sərhədi adlayıb keçən sözümüz, duyğumuz çöl dünyasında necə görünəcək, necə səslənəcək, bizə dostmu qazanacaq, düşmənmi? Bizim xeyrimizə olacaq, zərərimizə? Şöhrət gətirəcək bizə, ya nifrət? Eyni cür çöl dünyamızdan içəri dünyamıza gəlmək istəyən hər yeni insanı, ideyanı, təəssüratı, sərhəddə çək-çevirə salırıq, yüz ölçüb bir biçirik-bu gələn kimə bənzər, bu gələn nəyə bənzər? Casus kimi, çuğul kimi gəlir-içərimizi ələk-vələk edib bizi "aləmə demək" üçün? Pozucu kimimi gəlir içərimizdə tikdiklərimizi, qurduqlarımızı dağıdıb tar-mar etməkçün? Yaxud gələcək söhbətlərinə, qeybətlərinə yem axtaran, qida gəzən yüngülməcaz bir maraqlı kimimi? Seviriksə içəridən sezirik: əlbəttə, çöldə gördüyümüzdən düşür bu toxum daxilimizə, amma içərimizdə cücərir, pöhrələyir, boy atır; sevgimiz içərimizdən boylanır. "Boylanır" sözünün hər iki mənasında – həm ucalmaq, boy atmaq anlamında, həm də boylanıb baxmaq, çəpərdən o taydakı aləmi seyr etmək mənasında. İçəri dünyamız da çölümüzdəki böyük dünya qədər genişdir,
Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|