Santral etkiLİ kas gevşETİCİler (Myörelaksanlar/Spazmolitikler) Doç. Dr. E. Pelin Kelicen



Yüklə 445 b.
tarix10.11.2017
ölçüsü445 b.
#9334


SANTRAL ETKİLİ KAS GEVŞETİCİLER (Myörelaksanlar/Spazmolitikler)

  • Doç. Dr. E. Pelin Kelicen

  • http://yunus.hacettepe.edu.tr/~pkelicen






İSKELET KASI GEVŞETİCİLERİ

  • NÖROMUSKULER BLOKÖRLER (NMB)

    • Transmisyonu nöromuskuler son plakta etkilerler
    • SSS’ne etkileri yoktur
    • Periferde etkili


Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Santral Etkili Kas Gevşeticiler (SEKG)

  • Çizgili kasların artmış olan tonusunu

  • SSS’ni etkilemek suretiyle azaltırlar

  • Spazm halindeki kasların gevşemesini sağlarlar (Spazmolitik etki)



Beyin

  • Beyin

  • Supraspinal merkezler

  • (Kortikospinal yolaklar-

  • yukarı motor nöron, retikülaspinal, vestibülospinal yolaklar)

  • Spinal yolaklar

  • (Medulla spinalis)

  • Perifer

  • (Kas-iskelet sistemi,

  • kas iğciği ve kas lifi)



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Çizgili kaslarda spazm oluşması

  • 1- Kas ve iskelet hastalıklarında periferden gelen duyusal uyarı kalıbının bozulması

  • 2- Bazı nörolojik hastalıklarda olduğu gibi,

  • omurilikteki motornöronlar üzerinde etkili

  • supraspinal kaynaklı eksitatör ve inhibitör tonuslar arasındaki dengenin bozulması









Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Periferik refleks yayları üzerindeki veya supraspinal inici yolaklardaki sinapsları etkilemek suretiyle gevşeme yaparlar

  • Nöromüsküler kavşakta (NMK) etkileri yoktur

  • Mutad dozda kaslarda güçsüzlük yapabilirler ancak parazi veya paralizi YAPMAZLAR!





Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Etkilerini

  • *Polisinaptik refleks yolları üzerindeki ara-nöronları inhibe ederek (Mefenazin vb)

  • *Polisinaptik ve monosinaptik refleks yollarını inhibe ederek (Baklofen, BDZ)

  • İnhibitör nörotransmitter GABA’nın etkinliğini arttırarak (BDZ)

  • gösterirler.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Nörofizyolojik etki mekanizmaları-1

  • Kedide deneysel deserebrasyon rijiditesini (gama-rijiditeyi) bloke ederler ve kaslarda gevşeme yaparlar (insanda beyin-omurilik lezyonları sırasında gelişen spastisiteyi incelemek için bir model)



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Nörofizyolojik etki mekanizmaları-2a

  • Fasilitatör supraspinal uyarılar, omurilikteki

  • ara-nöronlar üzerinden ön boynuzdaki gama-motornöronları etkileyerek onların deşaj frekansını arttırır.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Nörofizyolojik etki mekanizmaları-2b

  • SEKG, fasilitatör aksonlarla gama-motornöronlar arasındaki ara-nöronları bloke ederek spinal refleksler üzerindeki supraspinal fasilitasyonu ortadan kaldırırlar, kas tonusunu azaltırlar, deserebre hayvanda rijiditeyi çözerler.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Nörofizyolojik etki mekanizmaları-3a

  • Diğer bir deneysel rijidite türü olan beyin iskemisi sonucu oluşan anemik (iskemik) deserebrasyon rijiditesi (alfa-rijidite), alfa-motor nöronların direkt supraspinal merkezler tarafından stimülasyonuna bağlıdır.

  • SEKG, bu rijiditede de etkilidirler. Bunu, supraspinal yolaklarla alfa-motornöronlar arasındaki ara-nöronları deprese ederek yaptıkları sanılmaktadır.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Nörofizyolojik etki mekanizmaları-3b

  • Omuriliğin arteriyel dolaşımını engellemek suretiyle yapılan omurilik iskemisine bağlı rijiditeyi de düzeltirler.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler) Genel Yan Tesirleri

  • Limbik sistemde depresyon sonucu

  • uyuşukluk, sedatif etki.

  • Çizgili kaslarda spazm çözücü etki oluşturabilmeleri için gereken dozda

  • sedasyon da yaparlar.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • KULLANILIŞ YERLERİ

  • İki grup hastalığın tedavisinde

  • Kas-iskelet kaynaklı spazmlar

  • (Ağrı da gelişir)

  • Çizgili kas spastisitesi

  • (Santral kaynaklı spazmlar)



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • KULLANILIŞ YERLERİ-1

  • 1) Kas-iskelet kaynaklı spazmlar (Ağrı da gelişir)

  • Kas, eklem, bursa ve kemiklerin travma, iltihap, kireçlenme, tümör veye beslenme bozukluğu gibi faktörlerle bozulması ya da periferik sinirlerin bası veya irritasyona maruz kalması.

  • Kas gevşetici

  • (Metakarbamol, Klorzoksazon, Tiokolşikozid)

  • + Analjezik ilaç (Aspirin)



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • KULLANILIŞ YERLERİ-2

  • 2) Çizgili kas spastisitesi

  • (Santral kaynaklı spazmlar)

  • Kortikospinal yolakların (yukarı motor nöronun) veya omuriliğin çeşitli tiplerdeki lezyonlarına bağlı nörolojik hastalıklarda ortaya çıkar,

  • spinal refleksler üzerindeki suprasipinal inhibitör-fasilitatör denge bozulmuştur

  • Nörolojik hastalıklar (inme-hemipleji-, parapleji, multipl skleroz, amyotrofik lateral skleroz, serebral paralizi, omurilik hasarı ve hastalıkları)

  • BDZ, Baklofen,Tizanidin



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • SINIFLANDIRMA

  • Propandiol Türevleri

  • Metakarbamol, Meprobamat

  • Benzoksazol Türevleri

  • Klorzoksazon

  • Benzodiazepinler (BDZ)

  • Diazepam, Klordiazepoksid

  • Çeşitli İlaçlar

  • Tizanidin HCl, Mefenoksalon, Metaksalon, Fenprobamat, Tiokolşikozid, Kinin

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • Baklofen, Dantrolen, Riluzol



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Propandiol Türevleri

  • METAKARBAMOL

  • Kas-iskelet kaynaklı çizgili kas spazmına karşı etkili,

  • Analjezik ilaçlarla daha etkili.

  • Yan tesirleri:

  • Uyuşukluk, baş dönmesi,bulantı, allerjik belirtiler

  • MEPROBAMAT

  • Hipnosedatiftir,

  • Sedatif ve kas gevşetici etkisi vardır.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Benzoksazol Türevleri

  • KLORZOKSAZON

  • Kas-iskelet kaynaklı çizgili kas spazmlarında tek başına veya aspirin vb analjezik ilaçlarla birlikte,

  • Çocuklarda bazı serebral paralizi olgularında başarılı

  • Yan Tesirleri:

  • Sedasyon, hepatotoksik etki potansiyeli.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Benzodiazepinler (BDZ)

  • DİAZEPAM

  • Uzun etki süreli kas gevşetici, sedatif-hipnotik, antikonvülsan,

  • Çizgili kas spastisitelerinde etkili,

  • (Kas-iskelet kaynaklı spazmlarda da etkili)

  • Tetanusta meydana gelen spazm ve konvülsiyonlarda da kull.

  • Yan Tesirleri:

  • Sedasyon, uyuşukluk, kesiklik, baş ağrısı, alkolün etkisini potansiyalize eder, bağımlılık yapar, yüksek dozda solunumu deprese eder.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Benzodiazepinler (BDZ)

  • KLORDİAZEPOKSİD

  • Uzun etki süreli BDZ , sedatif-hipnotik, antikonvülsan,

  • Çizgili kas spastisitelerinde etkili,

  • (Kas-iskelet kaynaklı spazmlarda da etkili)

  • Tetanusta meydana gelen spazm ve konvülsiyonlarda da kull.

  • Yan Tesirleri:

  • Sedasyon, uyuşukluk, kesiklik, baş ağrısı, alkolün etkisini potansiyalize eder, bağımlılık yapar, yüksek dozda solunumu deprese eder.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Çeşitli İlaçlar

  • TİZANİDİN HCl

  • Santral kaynaklı spazmlarda etkili,

  • Alfa-adrenerjik reseptör bloke edici etkisi de var (Klonidin benzeri etki),

  • Karaciğer ve böbrek yatmezliğinde doz azaltılmalı

  • Yan Tesirleri:

  • Sedasyon, alkolle etkileşir, antihipertansif ilaçların etkinliğini arttırır, kesiklik, uykusuzluk, ağızda kuruma, baş dönmesi, bulantı, kaslarda güçsüzlük.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Çeşitli İlaçlar

  • MEFENOKSALON

  • Santral etkili kas gevşetici

  • Hepatotksik yan tesir nedeniyle terk edilmiştir

  • METAKSALON

  • Etki profili Meprobamat’a benzer

  • Anksiyolitik, sedatif



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Çeşitli İlaçlar

  • TİOKOLŞİKOZİD

  • Kolşisin glikozidi

  • GABAA ve Glisinerjik reseptörler üzerine agonistik etki gösterir (Glisinerjik reseptörler: Beyin sapında ve omurilikte ara-nöronlar tarafından salıverilen inhibitör nöronediyatör glisin tarafından etkilenirler.)

  • GABAA reseptörünü allosterik olarak aktive eden barbitüratların antagonisti PİKROTOKSİN’in ve glisinin antagonisti STRİKNİN’in yaptığı konvülsiyonları önler.

  • BDZ reseptörlerine dokunmaz.

  • Kas-iskelet kaynaklı spazma karşı, ağızdan

  • Yan Tesir:

  • Dispepsi, karın ağrısı, diyare







Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Çeşitli İlaçlar

  • KİNİN

  • Yaşlılarda gelişen noktürnal (gece) kraplarını düzelttiği tesadüfen görülmüştür.

  • Motor sinir stimülasyonu sonucu oluşan çizgili kas lifi tetanus ve kramplarında etkili.

  • Gece kramplarına karşı gece yatarken, ağızdan.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • SSS’nde yaygın depresyon yapmayan

  • Sedatif etkileri zayıf/hiç olmayan

  • BAKLOFEN

  • GABAB reseptör agonisti.

  • DANTROLEN

  • Çizgili kas hücresini özel bir mekanizmayla etkiler.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • BAKLOFEN

  • SSS’nin yaygın inhibitör nöromediyatörü GABA’nın lipofilik türevi.

  • Sistemik uygulandığında SSS’ne geçer.

  • (GABA sistemik uygulandığında geçemez).

  • SSS’nde presinaptik GABAB reseptörlerini aktive eder.

  • Antispastisite etki yeri omurilikte monosinaptik ve polisinaptik refleksleri bloke eder.

  • Omurilikte primer aferent sinir uçlarından eksitatör bir nörotransmiter (glutamat) salıverilmesini de inhibe eder.

  • Eksitatör bir nöromediyatör P maddesini antagonize eder.

  • Hipertoniyi supraspinal etkisiyle düzeltir.

  • Beyinde dopaminerjik yolakların ucundan DA salıverilmesini inhibe eder.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • BAKLOFEN

  • Farmakokinetiği

  • Mide-barsak kanalından yüksek oranda absorbe edilir,

  • Eliminasyonu böbreklerden itrah,

  • Absorbsiyon oranı ve eliminasyon hızı bireyler arası değişkenlik gösterir; doz bireyselleştirilmelidir,

  • Uzun süre kullanılırsa farmakolojik tolerans t. gelişebilir.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • BAKLOFEN

  • Etkileri

  • Amyotrofik lateral skleroz,

  • Multipl skleroz,

  • Omurilik lezyonlarına bağlı diğer nörolojik hastalıklarda gelişen kronik spastisitede,

  • Mesane eksternal sfinkterinin spazmına bağlı idrar retansiyonu tedavisinde,

  • Diğer ilaçlara (antasidler, nifedipin, BDZ, nöroleptikler, amitriptilin) yanıt vermeyen hıçkırıkta



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • BAKLOFEN

  • Doz Aşımında

  • SSS’de komaya kadar varan depresyon ve konvülsiyon eğilimi yaratır.

  • Böbrek yetmezliğinde doz azaltılmalı

  • Yan Tesirleri:

  • Uyuşukluk, sedasyon, baş dönmesi, kesiklik, konfüzyon, hipotansiyon, bulantı, dikkat isteyen islerde bozukluk, KC zedelenme belirtileri, alkol vd SSS depresanlarıyla aditif etkileşim.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • DANTROLEN

  • Kullanılış yerleri bakımından SEKG’e benzer,

  • Etki mekanizması ve yeri bakımından

  • SEKG ve NMBE’den ayrılır,

  • Çizgili kasları kas düzeyindeki primer etkisiyle gevşetir.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • DANTROLEN

  • Etki Mekanizması

  • Çizgili kas sarkoplazmik retikulumundan (SR) Ca+2 salıverilmesini inhibe eder.

  • Bunu transvers tübül (T-tübül) membranına yayılan depolarizasyonun SR’u etkilemesini

  • (T-tübül/SR kenetini) inhibe ederek yapar. Ryanodin reseptör aktivasyonu (RYR-1) engellenir.

  • Eksitasyon-kontraksiyon keneti bozulur; çizgili kaslarda gevşeme meydana gelir.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • DANTROLEN

  • Etki

  • Beyin (inme gibi) ve omurilik lezyonları nedeniyle oluşan nörolojik hastalıklardaki kronik spastisiteye karşı kullanılır.

  • Klonusu da azaltır.

  • Mesane eksternal sfinkter kasının spazmına bağlı idrar retansiyonu tedavisinde de kullanılır.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • DANTROLEN

  • Özel Kullanılış Yeri

  • MALİGN HİPERTERMİ (MH)’de

  • Nöroleptiklerin yaptığı MH’de de kull.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • DANTROLEN

  • Yan Tesirleri:

  • Tüm çizgili kaslarda güçsüzlük, diyare, bulantı, uyuşukluk, baş dönmesi, fatal hepatit, görme ve işitme halüsinasyonları



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • DANTROLEN

  • KONTRENDİKASYONLARI!

  • Amyotrofik lateral skleroz

  • Solunum yetmezliği

  • Koroner yetmezlik

  • Kalp yetmezliği

  • KC bozukluğu



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Selektif Etkili İlaçlar

  • RİLUZOL

  • Lateral amyotrofik sklerozlu hastalarda gelişen alt ve üst motornöronların harabiyetini geçici olarak yavaşlatır.

  • Glutamat NMDA reseptör antagonisti etkisiyle sağ kalımı uzatır; mekanik solunum ve trakeotomi gereğini geciktirir.



Santral Etkili Kas Gevşeticiler (Myörelaksanlar/Smazmolitikler)

  • Kaynaklar:

    • Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, 10. Baskı, Hacettepe Taş, 2002.
    • Bertram G. Katzung, Basic&Clinical Pharmacology, 7th edition, Appleton&Lange, 1998.
    • Mark F. Bear, Barry W. Connors, Michael A. Paradiso, Neuroscience-Exploring The Brain, 2nd Edition, Lippincott, Williams&Wilkins, 2001.


Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə