tahlil qilib, q o ‘shm a korxonalam i sifat k o ‘rsatkichi orqali ularni uch
guruhga ajratdik.
Uchinchi xususivat.
A niq sharoit va vaqt.
Voqea va hodisalam ing
miqdoriy tavsiflanishini statistika raqam larda ifodalaydi. Ular makonda
farqlanadi v a vaqt b o ‘yicha o ‘zgaradi. M asalan, Farg‘ona va Buxoro sha-
harlari aholisining soni va tarkibi bir xil emas, ular vaqt b o ‘yicha ham o ‘z-
garib turadi. Shuning uchun ham statistik m a ’lum otlar o ‘zining vaqt b o ‘-
yicha
chegaralanganligi, jo y bo 'y ich a va to ‘plam dagi faktlar hajm ining
aniqligi xususiyati bilan ajralib turadi.
To ‘rtinchi xususivat.
H odisalam ing rivojlanish qonuniyatlari. K o ‘pchi-
likning fikricha, qonuniyat deganda o ‘rganilayotgan hodisalardagi takror-
lanish, aniq tartib v a to ‘g ‘rilik, birin-ketinlik tushuniladi. Bu holatlar
bir-biridan farq qiluvchi belgilarning um um iy to ‘plam da o ‘zaro
yoyi-
shib ketishi natijasida paydo b o ‘ladi. Shuning uchun ham, om m aviy
m a’lum otlam i um um lashtirish y o ‘li bilan aniqlangan qonuniyatlar sta
tistik qonuniyatlar deb yuritiladi. Statistik qonuniyatlarning o ’ziga xos
xususiyati
shundan iboratki, ular to ‘plam dagi ayrim hodisalarga, ele-
mentlarga, birliklarga tegishli bo'lm asdan, balki um um iy to ‘plam ga te-
gishlidir.
Statistik qonuniyatlar asosida ichki va tashqi sabablam ing murakkab
qo ‘shilmasi va o ‘zaro ta ’siri yotadi. Shu sababli statistik qonuniyatlar alo
hida olingan birlikda emas, balki barcha birliklam i o ‘zida
qamrab olgan
to ‘plam larda nam oyon b o ‘ladi. Bu yerda ulkan sonlar qonuni am al qiladi.
B u qonunning mohiyati shundaki, hodisalar to ‘plami qanchalik k o ‘proq
unsurlardan tashkil topgan b o ‘lsa, unda alohida,
tasodifiy sabablar bilan
bo g 'liq bo‘lgan о 4zgam vchanliklar shunchalik to ‘laroq o ‘zaro yoyishadi
va oqibat natijada hodisalam ing zaruriy b o g ‘lanishi va izchilligining
um um iy qonuniyatlari aniqroq nam oyon b o ‘ladi.
Statistika o ‘z predm etini quyidagi kategoriyalar yordam ida o ‘rganadi:
Dostları ilə paylaş: