Ruen Mehdeviyye indd
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
24 Müctəba Sadət məsələlərdən hesab edirlər. Onların nəzərində intizarı çəkilən Mehdi barədə heç bir qəti dəlil mövcud deyil. Bu səbəbdən on- lar təkidlə qeyd edirlər ki, İslam düşüncəsinə Mehdi barədə xəbərlər hələ qədimdən İslamın birinci əsrinin başlanğıcında müsəlman olmuş əhli-kitab, xüsusilə, yəhudilər tərə indən daxil olub. Onlar təhrif olunmuş dini irslərindən intizarı çə- kilən xilasedici barədə xəbərlər rəvayət edirdilər. İbaziyyə intizarı çəkilən Mehdi düşüncəsinin xürafat oldu- ğunu açıqlayır. Necə ki, onların alimlərindən biri belə demişdir: “Müsəlmanlar arasında qəribə bir adamın zühur edəcəyi dü- şüncəsi yayılıb. O, Axirəzzamanda zühur edərək dünyanı zülm və haqsızlıqla dolduqdan sonra haqq-ədalətlə dolduracaq. Elə bir zamanda ki, bir neçə gündən artıq keçməyəcək. O, intizarı çəkilən Mehdidir... İbaziyyə Qurani-kərim metodu ilə ziddiyyət təşkil edən bu cür düşüncələri qəbul etmir. Hansi ki, Quranda müsəlmanlara Allahın üslub və qanununu bərqərar edəcəkləri təqdirdə hansı zaman və məkanda olmasından asılı olmayaraq, möhkəmlik və qələbə vəd edib. Habelə bu düşüncələr ümmət arasında zəi lik, biveclik, səy və çalışqanlıq göstərmədən məc- hulun intizarında olmağı yayır. Məhdəviyyət düşüncəsi Tövrata müva iq əsaslara malikdir və o, həqiqətdə sonuncu Peyğəmbər Muhəmmədi (sallallahu əleyhi və alih) müjdə verməkdir”. 11 İbaziyyənin intizarı çəkilən Mehdiyə aid nəzərinin tarixi və əqidəvi köklərinə müraciət etdikdə görürük ki, bu mək- təbdə intizarı çəkilən Mehdi, yaxud Qiyamətin şərtləri barədə nəql olunan çoxlu sayda rəvayətlər mövcud deyil. Habelə bu məsələlərə diqqət göstərməklə əlaqədar ibazi düşüncəsində tarix boyunca əqidəvi və iqhi qarşılaşdırma (müqayisə etmək, yaxud bərabərləşdirmək) olmayıb. Zaman keçdikcə İbaziyyəy- lə başqa islami məktəblər arasında assimilyasiya və qarışma 11 Əl-İbaziyyətu tarix və mənhəc və məbadi 25 Məhdəviyyət haqqında nəzərlər cərəyanı baş verdikdə bu məsələlərin bəzisi olduqca bəsit for- mada ibazi düşüncəsinə sirayət etmiş, lakin məsələ - ona etiqad edəcək formaya gəlib çıxmayıb. Biz bu məsələni hicrətin altıncı əsrində bəzi ibazilərə aid kitablarda görə bilərik. Məsələn, Əbu Yəqub Varicəlaninin (h. 570-də vəfat edib) dəlil və bürhanla- rını misal çəkmək olar. O, 2-ci cild, səhifə 35-də qeyd edir: “Al- lahın Rəsulundan (sallallahu əleyhi və alih) bir sıra xəbərlər daxil olub. Belə ki, Axirəzzamanda yer üzünü zülm və haqsız- lıqla dolmuş olduqdan sonra haqq-ədalətlə doldurmağı üçün Mehdini zəruri hesab edir”. İkinci cild, 24-cü səhifədə qeyd edir ki, məsum tərə indən olsa həqiqətdir. Məsum isə yalnız Mehdi və İsa ibn Məryəmdən başqası ola bilməz”. Habelə Şeyx Qutb “Vəfa`uz-zəmanəti bi-əda`il-əmanəti” kitabının 5-ci cild, 6-cı səhifəsində intizarı çəkilən Mehdi, Dəccal, Məsihin qayıtması barədə önəm verilməsi lazım olan rəvayətlərin mövcud oldu- ğunu, lakin hələ açıqlanmadığını qeyd edir (yaxud heç bir şey şərt qoşulmamışdır)”... Şeyx Cəytali “Qənatirul-xəyrat” kitabı- nın 3-cü cild, 546 və 547-ci səhifələrində Qiyamətin bir neçə başvermə şərtini qeyd edib: Məsələn, günəşin məğribdən çıx- ması, İsanın enməsi, dəccal və s. Ancaq ibaziyyə tərə i hicrətin keçən əsrinin sonları, müasir əsrin başlanğıcında intizarı çə- kilən Mehdi düşüncəsinə ehtiyac olduğunu təsdiqlədi. Habelə bir sıra qeybi məsələlərə şahidlik etmişdir ki, etinasız yanaşı- laraq ümumi, ibazi xətti olmadan üstüörtülü şəkildə bildirilib. Müasirlərdən Mehdi düşüncəsinə sayğı göstərən ibazi alimlə- rindən bəzisini qeyd edirik. * Şeyx Əhməd ibn Həmd Xəlili (Oman sultanlığında ümumi müfti) ibaziyyənin intizarı çəkilən Mehdi barədə rəyini açıqla- yarkən belə deyib: “Biz əməl etməli, hər birimiz Allah sübhan və təalanın istəyi yolunda hadi, mehdi olmalıyıq. Biz bir müddət sonra kiminsə zühur edəcəyini gözləməməliyik. Təkcə Mehdi barədə bir sıra rəvayətlər var ki, orada çox sayda düzənsizlik 26 Müctəba Sadət mövcuddur. Bunu Əllamə Rəşid Rza şərh edib, Mehdi barədə bir sıra rəvayətlər uydurulub və çox insan iddia etmişdir ki, o, intizarı çəkilən Mehdidir. İnsanların bəzisi deyir ki, Mehdi Hü- seyn ibn Əlinin, bəziləri Həsən ibn Əlinin, başqa bir dəstə isə Abbas ibn Əbdülmüttəlibin nəslindəndir. Bu ona dəlalət edir ki, siyasi təmayül belə rəvayətlər düzəltməkdə maraqlıdır”. * Şeyx Səid ibn Məbruk Qənubi (müasir dövrdə şərə li nə- bəvi hədisləri barədə İbaziyyənin mərcəsidir) öz mühazirəsin- də 12 deyib: “Mehdi barədə hədislər təkzib olunan və quraşdırıl- madır. Allah Rəsulu (sallallahu əleyhi və alih) tərə indən təsbit olunmayıb”. * Şeyx Bəkli Əbdürrəhman Ömər fətvalarda deyib: “Meh- diyə gəlincə Dəccal barədə nə deyilibsə, bənzər rəvayətlər də onun barəsində düzəldilmişdir. Bunlar ixtila lı rəvayətlərdir, problemli əsərlərdir. Belə ki, onları bir yerə yığmaq çətindir. Mehdi bir meydan olaraq seçilmişdir ki, ora çox sayda arzu - istəyi olan padşah və sultan atılmağa çalışmışdır. Onların biri öldükdə, bəslənilən ümidlər gerçəkləşmədikdə, onun oyun kartını başqasında sınayıblar. Qara və sarı bayraqlar əshabı, ondan öncə Süfyaninin çağırışı da bunun kimidir. Mənə belə görünür, ancaq Allah bunların gizli təşkilatların hiylələri oldu- ğunu daha yaxşı bilir. Belə ki, bu təşkilatlar İslamı dağıtmaq, təlim və əsaslarına xurafat daxil etməklə onu pis günə qoymaq üçün təsis edilib. Bunun arxasında oğlanlarını əməldən soyut- maq, Mehdi və onun xüruc etməsinə güvənərək qüvvə vasitələ- ri götürmək durur. Bu isə onları müda iədən və himayəsini qo- rumaqdan saxlayır”. * Şeyx Əli Yəhya Müəmmər “İbaziyyə tarix boyunca” ensik- lopediyasının birinci nəşri, 5-ci səhifədə, initzarı çəkilən Meh- 12 “Qiyamətin şərtləri” adlı mühazirə. Vühebinin “Qiyamətin şərtləri” kita- bından nəqlən. Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|