Rivojlanish va ta’lim psixologiyasi

Ko'zi ojiz tovuq
Maqsad: Sinfdoshlar bilan o'ynashdan zavqlaning.
Material: bandaj yoki ro'molcha.
Jarayon: Bolalardan biri ro'molcha bilan bog'lab qo'yishi kerak. Bu joylashtirilgandan so'ng, qolganlari qaerda yashiringanligini bilmasligi uchun u boshqa sheriklar yordamida o'zini o'zi yoqishi kerak.
Tegishli burilishlarni tugatgandan so'ng, u atrofidagi raqs paytida sheriklarini qidirib topishi yoki unga qo'ng'iroq qilishi kerak, har doim ularni ushlamaslikka harakat qiladi. Ko'zlari bog'lab qo'yilgan o'yinchi jamoadoshini ushlashga muvaffaq bo'lgan taqdirda, uni teginish hissi orqali aniqlashi kerak. Agar shunday qilsangiz, rollar almashtiriladi.
Qoidalar: Uni echib bo'lmaydi, ro'molchani ham ko'tarmaydi.
Biz sumo kurashchilarimiz!
Maqsad: sherigingiz bilan mekansal tashkilot ustida ishlash.

Material: Yo'q.

Jarayon: bolalarni ikkitadan juft qilib qo'yish kerak, keyin biz ularni orqa tomonga o'girilib, qo'llarini bir-biriga bog'lab qo'yish kerakligini tushuntirishimiz kerak.

O'yin shundan iboratki, o'qituvchi signal berganida, ikkalasi ham bor kuchlari bilan erga tegishga harakat qilishlari kerak, chunki ular kelishib olishlari va har birini o'zlari bajarishga urinmasliklari kerak.

Birinchi bo'lib erga urilgan futbolchilar g'alaba qozonishadi. Ular hali muvaffaqiyatga erishmaganlarga yordam berishga harakat qilishadi.
Maslahatlar: O'qituvchi o'quvchilarni rag'batlantirishi va bolalarni bir-biriga zarar etkazmaslik uchun ularni teng kuchga ega juftlarga ajratishi kerak.
Biz kartoshka bilan raqsga tushamiz
Maqsad: Muvofiqlashtirishni rag'batlantirish.
Material: har qanday o'lchamdagi kartoshka.
Jarayon: Biz bolalarni juftlarga ajratganimizdan so'ng, ularga kartoshka beriladi, ular peshonalariga qo'yib, oralarida ushlab turishlari kerak. Boshqa tomondan, musiqa ritmida raqs tushayotganda qo'llarni orqa tomonga qo'yish kerak.
Kartoshkani tushirmasdan qo'shiqni tugatishga muvaffaq bo'lgan juftlik o'yinda g'alaba qozonadi. Agar ular tugamasdan tashlab qo'ysalar, u yo'q qilinadi.
Maslahat: O'qituvchi aldashdan saqlanish uchun o'g'il bolalar kartoshkani ushlashi yoki qo'llariga tegizishiga yo'l qo'ymasligi kerak. Bundan tashqari, u qo'shiqni boshqarishi va juftliklar musiqa ritmida bajarishi kerak bo'lgan harakatlarni baqirishi kerak.
Qo'llanma
Maqsad: jamoaviy ishlashni rivojlantirish.
Material: bintlar va yumshoq ko'pik yoki olingan to'plar.
Jarayon: Biz bolalarni juftlarga ajratamiz, ulardan biri ko'zlarini bog'lab qo'ygan. O'yin shundan iboratki, ko'zlari bog'lab qo'yilganlar, yo'q qilish uchun to'pni bir-biriga tashlashi kerak. Agar ko'zlari bog'lab qo'yilgan kishiga to'p ikki marta urilsa, bu sodir bo'ladi.
Ko'zlari yopiq bo'lmagan bolalar, qo'llarini ushlab turadiganlarni boshqarishi va sherigiga har qanday tarzda to'p tegishini oldini olishlari kerak. Yo'qolmagan juftlik g'alaba qozonadi.
Maslahatlar: Ushbu faoliyat xavfsiz tarzda amalga oshirilishi uchun o'qituvchi qo'llanmalarga sherikni qanday qilib boshqarishning eng yaxshi usuli ekanligini tushuntirishi kerak. Qo'lingizni tortishingiz shart emasligini ta'kidlab, lekin ular qayoqqa borishlari kerakligini sabr-toqat bilan va ortiqcha baqirmasdan.
Yo'qotilgan narsalar qaerda?
Maqsad: jamoaviy ishlarni rag'batlantirish.
Material: qalam, o'chirgich, ko'zoynak kabi sinf ob'ektlari ...
Jarayon: o'qituvchi sinf atrofida bir qator ob'ektlarni yashirishi kerak. Keyinchalik, u ilgari yashirgan narsalar bilan birga taxtada ro'yxat tuzishi kerak.
Faoliyat bolalarning cheklangan vaqt ichida ob'ektlarni 3 yoki 4 kishilik guruhlarda topishi kerak. Ushbu faoliyat ta'tilda ham amalga oshirilishi mumkin.
Maslahatlar: Agar u tanaffusda yoki ochiq joyda o'ynalsa, o'qituvchi yoki mas'ul shaxs atrof-muhit chegaralarini mos ravishda o'rnatishi kerak. Boshqa tomondan, ob'ektlar qaerda joylashgan bo'lishi mumkinligi haqida ham ma'lumot berilishi mumkin.

3-reja. Fanimiz doirasida o’rganilgan ta’limiy hamda tarbiyaviy bilimlaringizni ishga solgan holda quyidagi jadvalni to’diring. Albatta jadvalning so’ngi ustunida pedagog sifatida o’z tavsiyangizni yozib boring:

Bola tarbiyasidagi ta’limiy xatolar	Bola tarbiyasidagi tarbiyaviy xatolar	Pedagog tavsiyasi
Bolalarni ta’limga erta jalb qilish natijasida maktabga borgach bolaning ta’limga e’tiborining pastlashi (yoki zerikishi)	Bolalarcha fikr yuritilganda kattalar tomonidan tanqid qilinishi yoki mazax qilinishi	Bolalarni ta’limga jalb qilish bo’yicha ko’pgina tadqiqotlarga tayanib ta’lim jarayoni yurtimizda to’g’ri yo’lga qo’yilgan. Shuni inobatga olgan holda ota-onalar bolalarini ta’limdan bezdirib qo’ymasliklari kerak. Tarbiya jarayonida esa bolalik paytlarini unutmagan holda bolalar fikriga munosabat bildirilsa maqsadga muvofiq bo’lar edi. Chunki, bola mustaqil harakat qilishni boshlaganda tanqid qilinsa yoki mazaxlansa bolada mustaqillik va intiluvchanlik yo’qolib borishi mumkin
Yomon baho uchun jazolash tabiiy, deb o‘ylaydigan ota-onalar farzandi hamisha stressda bo‘ladi. Bunday ota-onalarga bola, uning ruhiyati emas atrofdagilar fikri va nima deb o‘ylashi muhim. “Qizim / o‘g‘lim omadsiz ekanini eshitgan odamlar men haqimda nima deb o‘ylaydi?” singari fikrlar bilan o‘zlarini oqlash holatlari ham kuzatilishi mumkin va bunday vaziyatda bolada a’lochi sindromi shakllana boshlaydi. Yetakchi va birinchi bo‘lish hamma narsadan muhim bo‘ladi. Voyaga yetganda esa bunday farzandlar biron narsa muvaffaqiyatga erishishiga 100 foiz amin bo‘lmasa, harakat qilmaydi, bu esa hayotda ko‘p qoqilishlari, yangi narsaga qaror qila olmay qiynalishlariga sabab, hayotini o‘zgartirishiga esa to‘siq bo‘ladi. Maktabda a’lo bahoga o‘qigan bolaning hayotda muvaffaqiyatga erishish ehtimoli kam ekanligi ham shundan. Uch bahoga o‘qiganlarning esa ko‘pincha omadi chopadi, chunki ular xato qilishdan qo‘rqmaydi va urinib ko‘radi. Ular natija qanday bo‘lishini bilmagan taqdirda ham, sinab ko‘rish va davom etishdan qo‘rqmaydi.	Bola kichikligida yiqilib tushsa, mustaqil o`rnidan turishi kerak. Ana shunda ulg`aygach, turli fobiyalardan xoli bo`ladi. Biroq aksariyat ota-onalar «yiqilib tushsa-chi, turtib yuborishlari mumkin» degan xavotir bilan e`tiborni keragidan orttirib yuborishadi.	Quloqsizlik qilgan yoki maktabda past baxo olgan bolani jazolashda aksariyat ota-onalar bolalikdagi xotiralarga berilishadi. «Dadam bizga shunday tanbeh bergan», «Ikki soat och qoldirgan» kabi usullar, sizningcha to`g`ri. Ammo bu bolalikdagi arazni shu yo`l bilan chiqarib olish, xolos.
Bolangizni hech qachon boshqa birov bilan solishtirmang. Bola o‘zini boshqalardan yomon yoki kamchiligi bordek his qilishi mumkin. Kimnidir o‘rnak qilib ko‘rsatilgan bola o‘zini yaxshiroq ekanini isbotlashni xohlaydi. Bunday odamlarni birgina maqtov va e’tirof qilish orqali manipulyatsiya qilish oson bo‘ladi. O‘ziga bo‘lgan bahosi noto‘g‘ri shakllangan inson hamisha boshqalar e’tiborini kutib yashaydi, mustaqil harakatlana olmaydi va doim boshqalar fikriga qaram bo‘ladi.	«Darsingni oying bilan tayyorla, kiyimlaringni opang kiydirib qo`yadi» Eh, nabiralari uchun qayg`urgan buvijonlar bolaning shaxs sifatida shakllanishiga to`sqinlik qilishayotganini bilishsa edi. To`g`ri, bolaga ko`maklashish kerak. Ammo mustaqilligini ham chegaralab qo`ymang-da.	Oddiy holat: farzandingizga mas`uliyat haqida gapirib, ertasiga ishga borgim yo`q, deysiz. Xo`sh, buni ko`rgan bola so`zlaringizni qanday tushunsin?! Yoki pulni tejash kerak deysiz-u, «Dadasi dugonam falon so`mlik ko`ylak sotayapti, bir ilojini qiling. Kiymasam o`lib qolaman» degancha diydiyo qilasiz. Bola esa sizdan namuna oladi.
Xatolar ustida ishlash borasida ayrim imloviy mavzular ustida qayta suhbat o‘tkazish, analitik va sintaktik mashqlarni qaytadan tashkil etish maqsadga muvofiq. Kerakli usullarning qo‘llanilishi davomida o‘quvchilarning imloviy savodxonligi darajasi maxsus diktant matnlarini yozdirish bilan tekshirib boriladi. Natijada, tajriba o‘tkazilgan sinflarda qancha foiz ijobiy o‘zgarish yuz berishi aniqlanadi.	Ilgari o`yinchog`u shirinliklar bilan chalg`igan bolalarni bugun uyali telefon, komyuter yoki internet bilan «yo`lga solishadi». Hatto ba`zi hotamtoy ota-onalar pullik rag`bat yo`lini ham o`ylab topishgan. Ammo bu noto`g`ri! Bu bilan unda qiziqish uyg`ota olasiz, ammo ta`magirlikni ham shakllantirib qo`yishingiz mumkin.	Bola o‘zini boshqalardan yomon yoki kamchiligi bordek his qilishi mumkin. Kimnidir o‘rnak qilib ko‘rsatilgan bola o‘zini yaxshiroq ekanini isbotlashni xohlaydi. Bunday odamlarni birgina maqtov va e’tirof qilish orqali manipulyatsiya qilish oson bo‘ladi. O‘ziga bo‘lgan bahosi noto‘g‘ri shakllangan inson hamisha boshqalar e’tiborini kutib yashaydi, mustaqil harakatlana olmaydi va doim boshqalar fikriga qaram bo‘ladi.
Oddiy holat: farzandingizga mas`uliyat haqida gapirib, ertasiga ishga borgim yo`q, deysiz. Xo`sh, buni ko`rgan bola so`zlaringizni qanday tushunsin?! Yoki pulni tejash kerak deysiz-u, «Dadasi dugonam falon so`mlik ko`ylak sotayapti, bir ilojini qiling. Kiymasam o`lib qolaman» degancha diydiyo qilasiz. Bola esa sizdan namuna oladi.	Kayfiyatingiz yo`q, toliqqansiz. Ammo farzandingiz sayrga olib chiqishni yoki biror egulik tayyorlab berishni talab qilayapti. Unga yon bosish, «Mening istagim, hammasidan ustun» degan tushunchani yuzaga keltiradi. «Yo`q», «Keyinroq», «Men charchadim» kabi jumlalar bilan boshqalar holatiga kirishishni ham o`rgatib boring.	Bunday ota-onalarga bola, uning ruhiyati emas atrofdagilar fikri va nima deb o‘ylashi muhim. “Qizim / o‘g‘lim omadsiz ekanini eshitgan odamlar men haqimda nima deb o‘ylaydi?” singari fikrlar bilan o‘zlarini oqlash holatlari ham kuzatilishi mumkin va bunday vaziyatda bolada a’lochi sindromi shakllana boshlaydi. Yetakchi va birinchi bo‘lish hamma narsadan muhim bo‘ladi. Voyaga yetganda esa bunday farzandlar biron narsa muvaffaqiyatga erishishiga 100 foiz amin bo‘lmasa, harakat qilmaydi, bu esa hayotda ko‘p qoqilishlari, yangi narsaga qaror qila olmay qiynalishlariga sabab, hayotini o‘zgartirishiga esa to‘siq bo‘ladi