Rəna Hümbətova
Neft və qaz sektoru üzrə İşçi Qrupunun üzvü
23 yanvar 2015
1/23/2015
Clima East: Avropa Qonşuluq Siyasəti Çərçivəsində Rusiya və Şərq Ölkələrində İqlim
Dəyişmələrinin Təsirinin Yumşaldılması və Adaptasiyaya Dəstək Layihəsi
Azərbaycanda Nəzərdə tutulan milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrin hazırlanası
üzrə Milli Seminar/ İşçi Qrupunun 3-cü iclası
İqlim Dəyişmələrinə Adaptasiya
İqlim dəyişmələrinə təsirin azaldılması sahəsində neft və qaz
sektoru üzrə milli tohvələr sənədinə daxil edilməsi üçün
nəzərdə tutulan tədbirlər
1) Dünya Bankı tərəfindən hazırlanmış “2030-cu ilə qədər səmt qazının normal
hasilat prosesində yandırılmasının sıfıra endirilməsi” təşəbbüs sənədinə uyğun
olaraq aşağıdakı tədbirləri təklif edirik:
• neft-qaz hasilatında stasionar atılma mənbələri olan neft qaz quyularından
çıxan səmt qazının həcminin ölçülməsi üçün nəzarət-ölçü cihazlarının
quraşdırılması üçün TİQ sənədinin hazırlanması
• Mütəmadi olaraq ölçmə işlərinin aparılması
• beynəlxalq
metodologiyaların
SOCAR-ın
istehsal
prosesinə
uyğunlaşdırılması məqsədilə potensial atılma mənbələrinin monitirinqi və
hər bir mənbənin atılma xarakteristikalarının müəyyənləşdirilməsi
• hər bir neft-qaz yatağı üçün xüsusi emissiya faktorlarının hazırlanması
1/23/2015
2
2) İqlim dəyişmələrinə təsirin azaldılması üzrə SOCAR-ın Strategiya sənədində
göstərilmiş 2020-ci ilə qədər həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan fəaliyyət planına
uyğun olan tədbirlər
• qaz nəqli və qaz paylanması sistemində itkilərin azaldılması
•
səmt qazların azaldilmasına gətirən tədbirlərin həyata keçirilməsi
• neft emalında enerji və karbon tutumunun azaldılması
• bərpa olunan və alternativ enerji mənbələrindən istifadəsi
• Şirkətin tabeliyində olan inzibati binalarında enerji qənaətli işıqlandırma
sisteminin tədbiqi
• Şirkətin tabeliyində olan istehsalat üçün yararsız torpaqlarda yaşıllaşdırma
işlərinin həyata keçirilməsi
• nəqliyyatda alternativ yanacaqdan istifadə edilməsi
• maarifləndirmə və bacarıqların artırılması ilə bağlı tədbirlər
1/23/2015
3
2) BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə birgə hazırlanmış Qlobal Ekolji Fondu (QEF) vı BMT
İP tərəfinən maliyyəşdirilən «Azərbaycanın yanacaq istehlakı sektorunda karbon
emissiyasının azaldılmasını təmin edən Milli Fəaliyyətlər planı (NAMA)» əsasında
nəzərdə tutulmuş layihələr;
3) AR Presidentinin 23 sentyabr 2009-cu il tarixli 492 saylı Sərəncamına əsasən,
ölkədə yeni Neft, Qaz emalı və Neft-kimya Kompleksinin tərkibində nəzərdə
tutulan QEZ, NEZ və Neft Kimya Zavodunun enerji səmərəliliyinin istismardan
çıxarılması planlaşdırılan qaz emalı, neft emalı və neft kimya sahələri üzrə köhnə
güclərilə müqayisə edilməsi əsasında İEYQ-nin emissiyalarının azaldılmasının
qiymətləndirilməsi ;
4) SOCAR-ın yaşıllaşdırma sahəsində görüləcək işlərin iqlim dəyişmələrinə müsbət
təsirinin qiymətləndirilməsi;
5) qaz nəqli və paylanması sistemində sızmaların miqdarının hesablanması üçün
xüsusi emissiya faktorlarının hazırlanması;
6) İqlim dəyişmələri ilə bağlı Elmi Tədqiqat işlərinin gücləndirilməsi və əlaqədar
Elmi Tədqiqat İnstitutlarına texniki dəstək
7) Enerji idarə olunması üzrə İSO 50001 sertifikatının alınması üçün enerji
effektivliyi və enerji qənaətini təmin edən tədbirlər planının hazırlanması
1/23/2015
4
Neft – qaz sektoru üzrə adaptasiya tədbirləri
• Kür-Araz ovalığında yerləşən neft-qaz yataqlarının daşqınlardan qoruması üçün
adaptasiya tədbirlərin müəyyən edilməsi
• Dağlarda yaranan sellər nəticəsində Siyəzənneft NQÇİ-nin ərazisinin su altında
qalması risklərinin aradan qaldırılması üçün görülə biləcək tədbirlərin müəyyən
edilməsi
• Abşeron yarımadasında yerləşən, SOCAR-ın tabeliyində olan ərazilərin dəniz
səviyyəsinin qalxması nəticəsində su altında qalması risklərinin qiymətləndirilməsi
• Şirkətin İqlim Dəyişmələrinə həssas olan ərazilərində, neft-qaz hasilatı olan,
habelə üzərində neft-qaz kəmərlərinin tikintisi başa
çatan və ya tikintisi
planlaşdırılan ərazilər də daxil olmaqla, adaptasiya tədbirlərinin iqtisadi və texniki
cəhətdən qiymətləndirilməsi . Bu istiqamətdə digər beynəlxalq neft-qaz
şirkətlərinin təcrübəsinin öyrənilməsi.
1/23/2015
5
SOCAR-ın mütəxəssislərinin İqlim Dəyişmələri sahəsində görüləcək
fəaliyyətləri ilə bağlı bilik və bacarıqlarının artırılması üçün
müvafiq kursların təşkili
• SOCAR-da
yeni
layihə
təkliflərin,
strategiyaların
və
tədbirlər
planlarının
müəyyənləşdirilməsində və qiymətləndirilməsində yardımcı olan müvafiq modelləşmə
proqramlarından istifadəsi üçün xüsusi treninq kursların təşkili ;
• Səmt qazları, sızmalar və digər atmosfer tullantıları haqqında məlumatların yığılması
prosesində iştirak edən mütəxəssislərin biliklərinin artırılması məqsədilə təlim kurslarının təşkili;
• SOCAR-ın ərazisində quraşdırılacaq altermativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadəsi
üçün həmin qurğulara texniki xidmət və nəzarət edən işçilərin hazırlanması məqsədilə mütəmadi
kursların təşkili
1/23/2015
6
