Reçete Yazmanın Genel İlkeleri Prof. Dr. Sibel Göksel

Reçete Yazmanın Genel İlkeleri

• Prof. Dr. Sibel Göksel

• Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi

• Farmakoloji & Klinik Farmakoloji AD

Reçetenin resmiliği, hastanın sosyal güvenlik kurumlarından güvence taşıması ile ilişkili değildir.

• Reçetenin resmiliği, hastanın sosyal güvenlik kurumlarından güvence taşıması ile ilişkili değildir.

• Sosyal güvencesi olmayan hastaya yazılan reçetede resmi bir belgedir, ama hasta cepten öder.

• Reçetenin resmi bir belge olması hekimliğin aynı zamanda bir kamu görevi olmasıyla da ilgilidir.

REÇETE

• Reçeteyi yazan hekimden, ilacı verecek kişiye yazılan bir talimattır.

• Ancak tedavinin başarısızlığında hastanın tedaviye uyumsuzluğunun çok önemli payı olduğundan, reçete hastanın anlayabileceği bir biçimde yazılmalıdır.

“Reçetesiz satılabilir” ruhsatı olanlar dışında, hiçbir ilaç reçetesiz satılamaz.

• “Reçetesiz satılabilir” ruhsatı olanlar dışında, hiçbir ilaç reçetesiz satılamaz.

• Yalnızca hekimlerin, diş hekimlerinin ve veteriner hekimlerin reçete yazma yetkisi vardır.

• Reçeteyle ilgili yaşanabilecek sorunlar hekimin ihmal ve kusuru olarak değerlendirilir!

Reçete yazma her hekimin doğal hakkıdır!

• Reçete yazma her hekimin doğal hakkıdır!

• Özel endikasyonlarda kullanılan az sayıda ilaç sadece ilgili uzman tarafından yazılır.

• Bazı ilaçların sadece hastanede yatan hastada uygulanması gerekir.

• Hastanın tedavisi ile ilgili geçerli bir uzman raporu varsa reçetenin tekrarlanması pratisyen hekim tarafından yapılabilir.

Geri ödemeyle ilgili hükümler her yıl Maliye Bakanlığı Bütçe Uygulama Talimatı ve bütçe yasası ile belirtilir.

• Geri ödemeyle ilgili hükümler her yıl Maliye Bakanlığı Bütçe Uygulama Talimatı ve bütçe yasası ile belirtilir.

• Resmi gazetede yayınlanan talimatlarda, geri ödeme kapsamında bulunmayan, ya da sadece belirli uzmanlar tarafından reçete edilecek ilaçların listesi ve geri ödemeyle ilgili hükümler bulunur.

Reçete yazmanın kendisi teknik bir iştir, ancak ilaç seçimi zahmetli ve bilimsel bir iştir.

• Reçete yazmanın kendisi teknik bir iştir, ancak ilaç seçimi zahmetli ve bilimsel bir iştir.

• İlaç seçiminde temel hedef “rasyonel (akılcı) tedavi” olmalıdır.

• Etkililik
• Güvenlilik
• Uygunluk
• Maliyet
• “Kanıta dayalı tıp” ilkelerine dayanarak seçim yapılmalıdır.

REÇETE

• Herhangi temiz bir kağıt üzerine,

• anlaşılır,

• okunaklı,

• silinmeyen mürekkeple,

• yerel lisanla,

• kısaltmalardan kaçınarak,

• Latince, v.b. yabancı dil kullanılmadan

• yazılmalıdır.

REÇETEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

• Hekim ile ilgili bilgiler:

• Adı, soyadı

• Ünvanı

• Uzmanlık alanı

• Adresi

• Telefon numarası

• Diploma numarası

• İmzası (kaşesi)

Hekim ile ilgili bilgiler:

• Yalnızca hastanın değil, gerektiğinde eczacının da iletişim kurabilmesi için son derece önemli bilgilerdir.

REÇETEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

• Hasta ile ilgili bilgiler:

• Adı, soyadı

• Yaşı

• Cinsiyeti

• Adresi

• Telefon numarası

• Tanı (bazı ülkelerde zorunludur,

• TC Emekli Sandığı reçetelerinde de istenir)

Hasta ile ilgili bilgiler:

• Etikete de aynen aktarılmalıdır!

REÇETEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

• Reçetenin yazıldığı tarih:

• Reçete formunun üst kısmında bulunmalıdır.

• Eczacı, eski tarihli reçeteleri vermeme hakkına sahiptir.

• Bazı ülkelerde 3-6 aydan eski reçetelerde yazılı ilaçlar verilmez.

REÇETEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

• T.C. Emekli Sandığı, reçete tarihinden sonraki 4 iş gününden sonra alınan ilaçlar için geri ödeme yapmaz.
• Reçete tekrarlarında reçete tarihi birkaç aydan eskiyse, hastanın durumu tekrar gözden geçirilmelidir.

REÇETEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

• Reçetenin başına, geleneksel olarak, eczacıya hitaben “bu reçeteyi alınız (recipe)” anlamında “Rp” veya “R/” yazılır “Rx” değil.

• Reçetenin daha okunaklı

• olması için BÜYÜK HARFLE

• yazılması önerilmektedir.

• Geleneksel bir simge olmaktan

• öte anlamı yoktur!

• SÜPERSKRİPSİYON

REÇETEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

• İlaçla ilgili bilgiler:

• Müstahzarın adı

• Farmasötik şekli

• Birim farmasötik şekilde bulunan etken madde miktarı

• Verilecek toplam ilaç miktarı

• Kullanım talimatı

• Varsa uyarılar

• İNSKRİPSİYON

MÜSTAHZARIN ADI

• Türkiye’de ticari ad yazılması daha yaygın bir uygulamadır. Hekim isterse ilacın jenerik adını da yazabilir. Bu durumda eczacının, vereceği ticari müstahzara karar verme yetkisi vardır.

MÜSTAHZARIN ADI

• Kombine preparatlarda jenerik ad birden fazla olduğundan genellikle ticari ad yazılır.

• (ko-trimoksazol, ko-amoksilav)

• Tek ilaç bile içerseler modifiye salınımlı preparatlar ticari isimleriyle yazılmalıdır.

MÜSTAHZARIN ADI

• Hekim, eczacı tarafından, reçeteye yazdığı müstahzarın eşdeğerinin verilmesini istemiyorsa, reçeteye “benzerini vermeyiniz” ibaresini koymalıdır.

• Böyle bir uyarı yoksa ve reçetede yazılı müstahzar eczanede yoksa, eczacı, daha pahalı olmamak kaydıyla farmasötik eşdeğerini verebilir.

FARMASÖTİK ŞEKLİ

• Dikkat: aynı etken maddenin birden fazla farmasötik şekli bulunabilir.

• Farmasötik şekli yazarken kısaltma kullanmayınız.

• Örneğin Susp. ve Supp. okunaksız bir reçetede karıştırılabilir.

• Tercihen Türkçe yazılmalıdır.

BİRİM FARMASÖTİK ŞEKİLDE BULUNAN ETKEN MADDE MİKTARI

• 20 mg TABLET, 30 mg KAPSÜL, 50 mg DRAJE, 7mg/ml AMPUL, 14 mg/ml VİYAL, 1 mg/ml FLAKON, YA DA 5 mg/ml ŞURUP, SÜSPANSİYON, v.b. sıvı oral preparatta bulunan miktar belirtilir.

• Solüsyon ve merhemlerin konsantrasyonları yazılır (örn. % 20’lik solüsyon, % 5’lik pomad, v.b.)

• 1 g ve üstündeki miktarlar g olarak, 1 mg < ve 1 g > olanlar mg olarak ifade edilir. µg açıkça “MİKROGRAM” olarak yazılmalıdır.

• Kesirli ifadelerden kaçınılmalıdır (örn. 0.05 mg yerine “50 MİKROGRAM” gibi).

VERİLECEK İLAÇ MİKTARI

• Türkiye’de kutu, ampul, ya da şişe olarak ifade edilmektedir.

• Bu miktar hesaplanırken dikkat edilecek noktalar:

• Tedavinin süresi
• Tedavinin maliyeti
• Suistimal olasılığı
• Potansiyel toksisite veya aşırı doz
• Hastanın hekimle temasını sürdürme gerekliliği

• SUBSKRİPSİYON

VERİLECEK İLAÇ MİKTARI

• Dikkat edilecek noktalar:

• Sürekli kullanılan ilaçlar için sonraki hekim ziyaretine kadar geçecek süre
• Sağlık sigorta sisteminin geri ödeme koşulları
• İlk defa verilen ilaç, etkiden emin olunana kadar daha düşük miktarda verilmelidir.
• Hekim reçete edeceği ilacın ambalaj şeklini iyi biliyor olmalıdır.

VERİLECEK İLAÇ MİKTARI

• Ambalaj şekli, farmasötik şekli, birim farmasötik şekil içinde bulunan ilaç miktarı hekim tarafından belirtilmediyse, eczacı, hastanın yaşını, durumunu göz önüne alarak tedaviyi sağlayabilecek en küçük ambalaj, uygun doz ve ünitede olanı verebilir.

• Alışılagelmiş, yabancı dilde kısaltmalardan kaçınılmalı (Örn. D: 1 B), verilmesi istenen miktar, hem rakam, hem de yazı ile ve Türkçe belirtilmelidir.

• Örn. 2 (iki) kutu veriniz!

KULLANIM TALİMATI

• Bu bölüm hastaya hitaben yazılır.

• Başına konan “S” harfi Latince’de “yaz” anlamına gelen “signa”yı temsil eder; eczacıya bu bilgileri etikete (bizdeki uygulamada ilaç kutusunun üzerine) yazma talimatıdır.

• İNSTRÜKSİYON

KULLANIM TALİMATI

• İlacın hangi dozda,

• Hangi yoldan,

• Ne sıklıkta alınacağı belirtilmelidir.

• Varsa özel talimat ve uyarılar da yazılır.

• Bu bölümde özellikle kısaltmalardan ve “tarif üzerine”, “gerektiğinde” gibi ifadelerden kaçınılmalıdır.

Lütfen REÇETE verdikten sonra hastanızı bilgilendiriniz! Kullanım talimatı Uyarılar Yan etkiler Kontrol Herşey anlaşıldı mı?

 UNUTMAYINIZ 

• Zaman darlığı nedeniyle bir

• hastayı bilgilendirmemek ve

• uygun talimatları vermemek

• mahkemeler tarafından hiçbir

• zaman mazeret olarak kabul

• edilmez!

“Kan Ürünleri Reçetesi ve Hemofili Takip Karnesi” Uygulaması-Kasım 2001

• TURUNCU REÇETE

• Pıhtılaşma faktörleri
• Normal ve özel immün globulinler
• İnsan albumini
• Cerrahide kullanılan doku yapıştırıcıları

• MOR REÇETE

• Pıhtılaşma faktörleri