49
heç vaxt ağıllı ailə başçısı kənarda mövcud olan ucuz əmtəənin
istehsalını öz evində təşkil etməz və onun satın alınması
haqqında fikirləşər. Eyni prinsipi o, millətlərə də şamil edirdi
və bununla da beynəlxalq əmək bölgüsünə böyük əhəmiyyət
verirdi. Onun fikrincə, ölkələr qapalı iqtisadiyyatdan imtina
edərək, daha sərfəli beynəlxalq ticarətlə məşğul olurlar. Hər
hansı bir ölkə bir əmtəəni digərinə görə mütləq olaraq daha
ucuz istehsal edə bilirsə, həmin ölkə bu əmtəənin istehsalı üzrə
ixtisaslaşmalıdır. Bunun əvəzində isə mütləq üstünlüyə malik
olmadığı əmtəələrin istehsalı və ixracı ilə digər ölkələr məşğul
olmalıdırlar.
A.Smitə görə üstünlük, bu malın hər hansı bir ölkədə
digər ölkələrə görə daha məhsuldar şəkildə istehsal edilməsidir.
Belə bir beynəlxalq ixtisaslaşma nəticəsində istehsal amilləri
ölkələr arasında daha əlverişli istifadə olunur və dünya istehsa-
lında artım təmin olunur. Təbii ki, bir-biri ilə ticarət aparılan
bütün ölkələr bundan faydalanır. Onun fikrincə bütün zəngin-
liklərin başlıca mənbəyi olan beynəlxalq əmək bölgüsünün ver-
diyi səmərəni, yalnız sərbəst ticarət ilə əldə etmək mümkündür.
Aşağıdakı misal mütləq üstünlüklər nəzəriyyəsinə daha
da aydınlıq gətirir. Bunun üçün Azərbaycan və Türkiyə arasın-
da A və B mallarının istehsalı və mübadiləsini misal gətirək.
Fərz edək ki, Azərbaycanda 1 ton A malının istehsalı 10 əmək
gününə, 1 ton B malının istehsalı isə 20 əmək gününə başa
gəlir. Türkiyədə isə 1 ton A malı 20 əmək gününə, 1 ton B malı
isə 10 əmək gününə başa gəlir. Bu rəqəmləri cədvəl şəklinə
salaq.
Dostları ilə paylaş: