Qapalı məkanlarda topla oynanılan komanda idman növü



Yüklə 159,27 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/4
tarix10.04.2022
ölçüsü159,27 Kb.
#85252
1   2   3   4
Basketbol — Vikipediya

Basketbolda smatç


kişilər, ardından 1900-cü ildə qadınlar arasında ilk milli basketbol çempionatlarını təşkil edərək,

bu idmanı ölkə diametrində məşhur hala gətirmişdir. Amerikalılar milli idman olaraq

mənimsədikləri basketbolu, 1904 Sent Luiz Olimpiya Oyunlarında klub komanda arasında

matçlar təşkil edərək, Olimpiya Oyunlarına qatılan bütün ölkələrə tanıtmışlar. 1905-ci ildə

dünyanın ən böyük idman salonlarından Nyu York Madison Skver Qarden, qapılarını basketbola

açmışdır.

Uzaq şərq

də də 1913-cü ildən etibarən basketbol oyunları keçirilməyə başlanmışdır. Beləcə bu

oyun bir neçə il içində 

Kanada


Fransa


İngiltərə

Avstraliya



Çin


 və 

Hindistan

 başda olmaqla,

bütün dünya ölkələrində sürətlə yayılmış, xüsusilə böyük şəhərlərdəki geniş idman sahələrində

edilən universitetlər arası qarşılaşmaların, basketbolun baxımlı idman növü olaraq yayılmasında

əhəmiyyətli rolu olmuşdur. Beynəlxalq Həvəskar Basketbol Federasiyası (

FIBA

), beynəlxalq



qarşılaşmaları idarə etmək məqsədi ilə, 20 İyun 1932-də İsveçrənin 

Cenevrə


 şəhərində 

İsveçrə


,

Yunanıstan

İtaliya


Portuqaliya

Argentina



Rumıniya


 və 

Çexoslovakiya

 Basketbol

Federasiyalarının əməkdaşlığı ilə yaradılmışdır. FIBA hər dörd ildə bir, 

Olimpiya Oyunlarının

 təşkil


edildiyi şəhərdə toplanaraq, basketbolu daha cazibədar hala gətirmək üçün lazımlı qaydada

dəyişikliklərini etməkdədir.

Avropa Basketbol Çempionatı 1935-ci ildə başlamış, 2 ildə bir təşkil edilməkdədir. Həvəskar bir

idman növü olaraq basketbol, ilk dəfə 1936-da Berlində təşkil edilən Olimpiya Oyunlarına daxil

edilmişdir. 1951-ci ildə başlayan Kişilər arasında Dünya çempionatını 1953-də Qadınlar arasında

Dünya Çempionatı izləmiş, Olimpiya Oyunlarına basketbol növündә qadınlar ilk dəfə 1976-da

qatılmışlar. Avropa liqası isə 1995–96 mövsümündə başlamışdır.

Basketbol müsabiqələri iki hakim tərəfindən idarə olunur. Qonaq komanda sahəni seçmə

haqqına malikdir. Hər təhvil verən sonra sahə dəyişməsi edirlər.

Oyun orta sahə xəttində hər komandadan bir oyunçu arasında edilən hava atışı ilə başlayır.

Hava atışına çıxan oyunçular topu tək əlləri ilə komanda yoldaşlarına qazandırma hədəfini

daşıyır.


Oyun 10 dəqiqəlik dörd mərhələdən meydana gələr. Birlik vəziyyətində uzatma mərhələsi

oynanılır. Hər komanda ilk üç mərhələdə və uzatma mərhələsində 2 dəqiqəlik bir dördüncü

mərhələdə iki fasilə haqqına malikdir. İkinci ilə üçüncü mərhələ arasında 15 dəqiqəlik dövrə

arası verilir.

Asiyada

Oyun Qaydaları




Hücum edən komanda öz sahəsini 8 saniyə içində tərk etmək 24 saniyə içində də hücumunu

tamamlamaq məcburiyyətindədir əks halda top istifadə etmə haqqı rəqib komandaya keçir.

Oyunçu top ilə birlikdə top sürmə (dribbling) pas atma (passing) zərbə atma (shooting)

fəaliyyətlərini etmə şansına malikdir. Bir oyunçu topu əlinə alaraq dayanırsa təkrar top atma

şansına sahib olmayacaq; topu istədiyi istiqamətə və adama pas ya da zərbə atmaq

məcburiyyətindədir.

Hər komanda 5 adamdan meydana gələr və komandaların sərhədsiz oyunçu dəyişikliyi haqqı

vardır. Əgər faul haqqını doldurmamışsa hər çıxan oyunçu təkrar oyuna daxil ola bilər. Bir

komandadakı beş oyunçudan biri ortada (post) ikisi müdafiə etmə (guard) və ikisidə hücum

(forward) oyunçusudur.

Oyunu bir baş hakim və köməkçi hakim olaraq iki hakim idarə edir.

Hər oyunçu beş faullə oyun xaricində qalar və təkrar o maç üçün oyuna daxil ola bilməz. Hər

oyunçunun fərdi olaraq etdiyi faul sayının cəmi komanda faullərini də təyin edər. Cəmdə dörd

komanda faulünə çatan komandanın daha sonra etdiyi hər faul qarşı komandaya sərbəst atış

istifadə etmə haqqı qazandırar.

Hakim tərəfindən dayandırılmadıqca top putadan və ya çevrədən dönsə oyun davam edər.

Ayrıca oyunçu sahəni təyin edən xəttlərin xaricinə təmas etmədikcə top oyun xəttlərinin

xaricinə dəymədən havadan sahə xəttinin xaricinə çıxsa da oyunçu topu içəri çevirə bilsə də

oyun davam edər.

Hər atışından sonra və ya hakimin fiti çalmasının ardından oyun və oyun zamanı dayanar. Ədəd

yeyən komandanın səbət gerisindəki xətt arxasından topu oyuna salması ilə həm zaman həm

də oyun təkrar başlar. Oyun içindəki digər vəziyyətlərə görə hakimin göstərdiyi yerlərdən top

oyuna salınar.

Üç ədəd xətti içindən edilən hər müvəffəqiyyətli atış iki ədəd üç ədəd xətti gerisindən

edilən hər müvəffəqiyyətli atış üç ədəd olaraq qiymətləndirilər. Faullərdən və ya qayda

pozuntularından ötəri qazanılan müvəffəqiyyətli sərbəst atışlar bir ədəd olaraq

qiymətləndirilər.

Oyunçular iki vəziyyətdə cəzalandırılar:

1. Fərdi qayda pozuntuları

2. Faul edilən vəziyyətlər.

Qayda pozuntusu və ya səhvi (səhvli getmə topun xətt xaricinə çıxması hücum oyunçusunun

üç saniyədən çox post içində dayanması v. b) top istifadə etmə haqqını qarşı komandaya verər.

Edilən fərdi faullər ( itələmə çəkmə vurma tutma v. b) isə oyunçunun faul cəzası almasını təmin

etdiyi kimi faulün edildiyi yer göz qarşısında saxlanılaraq rəqib topu yandan oyuna salar ya da

sərbəst atış etmə haqqı qazanar.




Yüklə 159,27 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə