2
Mündəricat
Ön söz
3
1.
Məhkəməyə müraciət qaydaları
4
2.
Məhkəmə qərarlarını icrası
5
3.
Şəxsiyyət vəsiqəsinin alınması
6
4.
Vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının qeydiyyatı
8
5.
Notariat xidmətləri
11
6.
Nigahın pozulması qaydaları
15
7.
Əmək hüququ
18
8.
Əmək pensiyası
20
9.
Sosial müavinatlar
23
10.
Ünvanlı sosial yardım
24
11.
Elektrik enerji təhçizatı sahəsində yaranan suallar
26
12.
Qaz təhçizatı sahəsində yaranan suallar
27
13.
Su təhçizatı sahəsində yaranan suallar
28
14.
Bələdiyyələr və onların vəzifələri
29
15.
Hərbi xidmətə çağırış
32
16.
Miqrasiya hidməti
33
17.
Avtomobilin alınması və texniki baxışdan keçirilməsi
40
18.
Dövlət qulluğuna qəbul
41
19.
Vərəsəlik hüququnun ümumi müddəaləri
42
3
Ön söz
“Transparency İnternational” təşkilatının milli bölümü olan “Şəffaflıq Azərbaycan” korrupsiyaya
qarşı mübarizə İctimai Birliyi USAİD-nin maliyə dəstəyi ilə ALAC layihəsini həyata keçirir. Layihə
çərçivəsində təşkilatın hüquqşünasları tərəfindən əhaliyə pulsuz hüquqi yardım göstərilir.
Bu kitabın məqsədi vətəndaşları ən çox müraciət edilən məsələlərlə bağlı məlumatlarla təmin
etməkdir, burada ən çox soruşulan suallara cavab vermək cəhdi göstərilib. Bu kitabda məhkəməyə
müraciət qaydaları izah edilib, boşanma, vərəsəlik, məhkəmə qərarlarının icrası ilə bağlı əsas məqamlar,
pensiya və sosial müavinatlar, su və elektrik təchizatına aid suallar və bir sıra digər məsələlər əhatə
olunub.
Ümid edirik ki, verilən məlumatlar hər bir vətəndaş üçün faydalı olacaq. Şübhəsiz ki,insanların öz
hüquq və vəzifələrini bilməsi korrupsiya ilə mübarizədə xeyli əhəmiyyət kəsb edir və bizim də
məqsədimiz əhalinin hüquqi savadını artırmaqdır.
Bütün materialları həmçinin “Şəffaflıq Azərbaycan” təşkilatının saytında (www.transparency.az)
tanış ola bilərsiniz.
Bu kitabşanın tərtibində və məlumatın yığılmasında iştirak edən şəxslərin hər bir üzvünə xüsusi
təşəkkürümüzü bildirmək istərdik:
Sevinc Sersan
Babək Həmidov
Kənan Həsənov
Ehtiram Fəttayev
Könül Rəcəbova
Eldar Kərimov
Kamalə Məmmədova
Nisə Hacıyeva
Şəhla Hümbətova.
Tərtib etdi:
Ceyhun Atayev
Hüqüqi Məsləhətçi: Azər Talıbov
Redaktor:
Kanan Qasımov
Dizayn:
Zəminə Əliyeva
Nəşr olunmuş bu buklet “Şəffaflıq Azərbaycan” Korrupsiyaya qarşı Mübarizə İctimai Birliyi tərəfindən Amerika
Birləşmiş Ştatlarının Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID) maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən “İctimai
Maraqların Müdafiəsi və Hüquqi Məsləhət Mərkəzləri” layihəsi çərçivəsində ərsəyə gəlmişdir, və məzmun USAID
və ABŞ hökumətinin rəsmi mövqeyini əks etdirməyə bilər.
4
1. Məhkəməyə müraciət qaydaları
1.Azərbaycan Respublikasının Məhkəmə sistemi hansı Məhkəmələrdən ibarətdir?
Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sistemi Azərbaycan Respublikası Ali məhkəməsi, Apellyasiya
məhkəmələri, ümumi məhkəmələr və digər ixtisaslaşmış məhkəmələrdən ibarətdir. AR-da Ədalət
mühakiməsini AR-ın Məhkəmələri Qanunun Aliliyi prinsipinə uyğun həyata keçirir. Azərbaycanda
üçpilləli Məhkəmə sistemi fəaliyyət göstərir:
1)
Birinci İnstansiya Məhkəmələri
2)
Apellyasiya İnstansiyası Məhkəmələri
3)
Kassasiya İnstansiyası Məhkəməsi.
2. Birinci İnstansiya Məhkəmələri hansılardır?
Birinci İnstansiya məhkəmələri İlkin məhkəmə orqanlarıdır. Birinci İnstansiya məhkəmələrinə Rayon (
Şəhər) məhkəmələri, hərbi məhkəmələr, yerli iqtisad məhkəmələri və ağır cinayətlərə dair işlər üzrə
məhkəmələr daxildirlər.
3. Rayon (Şəhər) məhkəmələrinin fəaliyyətləri nədən ibarətdir?
Rayon (şəhər) məhkəmələri Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə onlara həvalə edilmiş Mülki və
cinayət işlərinə, o cümlədən inzibati xətalara dair işlərə baxır.
Mülki məhkəmə icraatı qaydasında mülki, ailə, əmək, mənzil, torpaq münasibətləri, təbii ehtiyatlardan
istifadə olunması və ya ətraf mühitin qorunması, vergi, inzibati və digər mübahislərdən irəli gələn işlərə
baxırlar.
Belə ki, ilkin olaraq yuxarıda göstərilən sahələrə aid hüquqlarının pozulması onların müdafiəsi və bərpası
üçün şəxs, Rayon (Şəhər) Məhkəmələrinə müraciət etməlidir.
4. Məhkəməyə müraciət qaydası necədir, İddia Ərizəsində nələr göstərilməlidir?
Məhkəməyə müraciət etmək istəyən şəxs “İddia Ərizəsi” yazmalı və İşin hallarını əsaslandırdığı sübutları
(sənədləri) həmin İddia Ərizəsinə əlavə etməlidir. Məhkəməyə ya sənədlərin əsli, ya da Notariat qaydada
təsdiq olunmuş surəti təqdim olunmalıdır. İddia Ərizəsi formaca Təsviri, Əsaslandırıcı və Nəticə ( Xahiş)
hissəsindən ibarət olmalıdır. Təsviri hissədə şəxs yaranmış hüquqi mübahisə barədə qısa, aydın formada
yazılmış məlumatlar göstərilməlidir. Əsasladırıcı hissədə özünün əsas olaraq istinad etdiyi hüquqi
normativ aktları, şəxsin əlində olan digər sübutları göstərməyi tövsiyyə olunur. Nəticə və ya Xahiş
hissəsində isə Şəxsin Məhkəmə tərəfindən hansı hüququnun müdafiəsi, bərpası və ya tanınması ilə bağlı
olan Xahiş yerləşdirilməlidir.
Qeyd: İddia Ərzisində aşağıdakı məlumatlar mütləq yerləşdirilməlidir:
1) Ərizənin verildiyi Məhkəmənin adı
2) İşdə iştirak edən şəxslərin adları, onların poçt ünvanları
3) İddiaçının və ya ərizəçinin tələbi, tələbin əsaslandığı hallar
4) Ərizəyə əlavə edilən sənədlərin siyahısı
5.Məhkəməyə müraciət etmək üçün nə qədər dövlət rüsumu ödənilməlidir?
Azərbaycan Respublikası Qanunvericiliyinə əsasən Məhkəməyə müraciət etmək üçün ödənilməli olan
Dövlət rüsumları İddia Predmetinin dəyərindən asılı olaraq dəyişir. Belə ki, İddia Predmetinin dəyəri 110
manatdan artıq olduqda müvafiq məhkəmənin hesabına 20 manat məbləğində, İddia predmetinin dəyəri
110 manatdan aşağı olduqda və digər bütün hallarda isə 3 manat məbləğindədir. Alimentin tutulmasına
(artırılmasına), əmək fəaliyyəti ilə bağlı məsələlərə, müəlliflik mübahisələri üzrə olan məsələlərdə,
istehlakçı hüquqlarının pozulması ilə bağlı olan məsələlərə və digər məsələlərə dair olan məhkəmə
mübahisələri üçün dövlət rüsumu ödənilmir.
6. Məhkəmədə işə baxılma müddətləri, şikayət müddətləri nə qədərdir?