Proposal A4



Yüklə 258,04 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix17.11.2018
ölçüsü258,04 Kb.
#80906


 

01 


 

Yalanı Yakalamak 

 

Suistimal hile, gizleme veya güven sarsıcı olarak nitelenebilecek yasadışı 



olay olarak tanımlanabilmektedir. Bu tanımdan görüleceği üzere suistimalin 

içinde gizleme ve yanıltma unsurları bulunmaktadır. Bu sebeple suistimal 

olan yerde yalana sıkça başvurulduğunu düşünmek yanlış olmaz. Suistimal 

vakalarında şüpheli kişiler seçtikleri kelimelerle ve vücut dilleriyle yalana 

ilişkin birçok işaret verebilmektedirler. Tecrübeli suistimal inceleme 

uzmanları vaka incelemelerinde görüştükleri kişilerin kullandıkları kelimeleri 

ve vücut tepkilerini iyi gözlemleyip birçok zaman gerçek ve yalanı 

ayırdedebilmektedirler. Kişinin karakteri, alışkanlıkları, kültür gibi faktörlerin 

etkisi gözardı edileme ancak yine de aşağıdakilerden bazılarının 

gözlemlendiği durumlarda yalan söyleme ihtimali üzerinde durulmalıdır: 

 

Ağız ve gözlerin saklanması 

Yalan söyleyen kişi yalan söylediği anda gözlerini veya ağzını kapatabilir. 

Bu, kişinin söylediği yalana karşısındakinin vereceği tepkiden kaçınmak için 

bilinçaltı yaptığı bir hareket olarak yorumlanır. Sorulan bir soruya cevap 

verirken gözlerini elle kapatma ya da göz kapaklarını kapatma göz 

kırpmaktan farklıdır ve kişinin yalan söylediğine işaret edebilir. 



Cevap vermeden önceki bekleme süresi 

Birisine bir soru yönelttiğinizde karşınızdaki cevap vermeden önce birkaç 

saniye bekleyebilir ya da hemen cevap verebilir. Bu bekleme süresi sorulan 

soruya göre, cevabın doğruluğuna göre değişkenlik gösterir. Uzun süre önce 

yaşanmış bir olayla ilgili soru sorulduğunda kişinin cevap vermeden önce bir 

süre düşünmesi ve hatta bazı detayları hatırlamaması normal karşılanabilir. 

Ancak bekleme süresi sorulan soruya bağlı olarak da değişkinlik 

gösterecektir. Kişiye bir suçu işleyip işlemediği gibi net bir soru 

sorulduğunda suçu işlememiş olan kişinin hiç beklemeden kesin bir tavırla 

soruya cevap vermesi beklenir. Size bundan 5 yıl önce şirketinizin 

kasasından 20.000 TL çalıp çalmadığınız sorulduğunda gecikmeden cevap 

verirken, 5 yıl önce işe giderken arabaya mı bindiğiniz yoksa taksiyle mi 

gittiğiniz sorulursa muhtemelen bir süre düşünmeniz gerekecektir. 

Yutkunma veya boğaz temizleme  

Soru yöneltilen kişi cevap vermeden önce bariz bir şekilde yutkunuyor veya 

boğazını temizliyorsa bu yalana hazırlık anlamında bir işaret olabilir. Yalan 

söyleyecek olan kişi bu hareketleriyle yalanı kurgulamak için birkaç saniye 

de olsa zaman kazanmaya çalışıyor olabilir ya da yalanın kişide yarattığı 

gerginlikten kaynaklanan ağız kuruluğunu gideriyor olabilir. Soruya cevap 

verdikten sonra boğazın temizlenmesi genellikle yalana işaret etmez. 

Soruya soruyla cevap vermek, cevap vermekten kaçınmak  

Yalan söyleyecek olan kişi yalan söylemekten kaçınmak için öncelikle soruya 

cevap vermeme yolunu deneyebilir. Çünkü her yalan bir yakalanma riski 

doğurur.  



“Masraf beyanınızda gerçek olmayan harcamalar var mı?” sorusuna karşılık 

şunları duyabilirsiniz:  

-

 

“Ben, olmayan masraflarını beyan edecek birisine benziyor muyum?”  



-

 

“Neden böyle bir şey yapayım?”  

-

 

“Herkes ufak tefek belgesiz harcamalar yapabilir” 



 

 

Gül Saraçoğlu 



Ortak, Risk Danışmanlığı 

Deloitte Türkiye  


02 

 

 



Abartılı ikna kelimeleri  

Karşısındakini kandırmaya, yanıltmaya çalışan kişi verdiği ifadeleri ikna edici 

hale getirmek için dürüst bir kişiden daha fazla çaba sarfeder. Bunun için de 

ifadelerini çeşitli yemin sözükleriyle süsler. Öte yandan dürüst bir kişi zaten 

verdiği ifadeye güvendiği için bu ifadenin yalın haliyle ikna edici olacağına 

inanır, karşısındakini ikna etmek için abartılı ikna kelimeleri kullanmaya 

gerek duymaz.  

 

Sık kullanılan bazı yeminler:  



“valla”, “yemin ederim”, “yüzde yüz eminim”  

 

Az detay verme  

Sorduğunuz soruya doğru cevap veren kişi konuyla ilgisi olmayan ama olay 

anında mevcut olan detayları da ister istemez anlatır. Olay anında giyilen 

kıyafet, havanın durumu, çalan telefon gibi detaylar yalan ifade kurgulayan 

kişinin ifadesinde genellikle yer almaz. Yalan söyleyen kişi mümkün 

olduğunca kısa cevap vermek ister, detayları kurgulamaya çalışmaz. Ayrıca 

yalan söyleyen kişi vereceği her detayın onu ele vermesinden çekineceği 



için basit ve detaysız cevaplarla soruyu geçiştirmeye çalışacaktır. 

Referanslar: SPY THE LIE: Former CIA Officers Teach You How to Detect Deception. by Philip 

Houston, Michael Floyd, Susan Carnicero, and Don Tennant  

Association of Fraud Examiners - The 10 Tell-Tale Signs of Deception 

 

Yüklə 258,04 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə