Süt Sığırcılığında Sürü Yönetimi
Prof. Dr. Serap GÖNCÜ
Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Zootekni Bölümü 01330 Adana
Bir süt sığırcılığı işletmesinde sürü yönetimi yavrunun doğumundan başlayıp,
dana, düve ve inek oluncaya kadar ki aşamalarda yapılması gerekenleri
kapsamaktadır.
Sürü yönetiminin amacı, hayvanların rahat ve konforunu da dikkate alarak sürüyü
bir iş adamı yaklaşımıyla yönetmektir. Bu bakış açısıyla sürüdeki hayvan sayısına
bağlı olmaksızın, bu hayvanlara ait veriler toplanır, değerlendirilir, işletmeye yönelik
kararlar alınır ve uygulanması sağlanır. Böylelikle sürü yönetimi hiçbir zaman
sonlanmayan bir döngü şeklinde devam eder. Hedefleri belirleme, kaynakları tahsis
etme, planlama, uygulama, değerlendirme ve gözden geçirme ile ilgili konularda
yöneticinin kararları işletmenin başarılı ya da başarısız yönetilmesine neden
olacaktır.
Bir süt sığırcılığı işletmesinde sürü yönetimi, yavrunun doğumundan başlayıp,
dana, düve ve inek oluncaya kadar ki aşamalarda yapılması gerekenleri
kapsamaktadır.
Sürü yönetiminin amacı, hayvanların rahat ve konforunu da dikkate alarak sürüyü
bir ekonomik süreklilik bağlamında ve serbest rekabet ortamında başarılı bir şekilde
yönetmektir. Bu bakış açısıyla sürüdeki hayvan sayısına bağlı olmaksızın, bu
hayvanlara ait veriler toplanır, değerlendirilir, işletmeye yönelik kararlar alınır ve
uygulanması sağlanır. Böylelikle sürü yönetimi zincirleme devam eden bir döngü
şeklinde devam eder. Bir sürünün süt sığırcılığı bilimsel kriterlerine göre başarılı
kabul edilmesi buzağılama aralığının 12 ay olması ile ölçülür diğer tüm ölçekler bu
veriyi sağlamada etkili olduğu için bir işletmenin buzağılama aralığı ekonomik
başarıyı gösteren bir kriter olması ile büyük önem arz eder. 12 aydan ne kadar
uzaklaşırsa o kadar hata var demek olup. 12 ay ideal değere ne kadar yakın ise o
kadar doğru uygulama var demektir.
Doğum
Doğum öncesi doğum sırası ve doğumdan hemen sonra olmak üzere 3 aşamada
bu dönem ile ilgili kararları zamanında ve uygun şekilde yapılması gerekir. Öncelikle
işletmenin uygun özellikte ve yeter sayıda doğum bölmesine ihtiyaç söz konusudur.
100 sağmala sahip bir işletmenin gereksinim duyacağı bölme sayısı biyolojik kriterler
ve 10 gün süreyle bölmede kalacağı esasından hareketle 4 olarak hesaplanacaktır.
Ancak doğumlarda mevsimsel yığılmalar söz konusu ise bu sayısı artırmak veya
doğum bölmesinde kalma süresini kısaltmak gibi idari uygulamaları dikkate almakta
fayda vardır.
Doğum Sonrası Yavrunun Bakımı
Doğumdan hemen sonra buzağının ağız ve burnunda yer alan mukozaların
(sıvıların) temizlenmesi, yavrunun kurulanması ve normalde annenin doğumdan
sonrası kalkıp yavruyu yalayarak kurutması gerekir. Ancak bu her zaman yer de
düzey ve gerekli zaman da gerçekleşmeyebilir. Böyle anlarda yavrunun üzerine az
miktarda kepek, yem dökülerek yalaması motive edilebilir. Eğer doğum zorlu geçmiş
ve anan yorgun düşmüş ise temiz bir havlu, kuru saman, sap İle yavru
kurutulmalıdır.
Yavruya göbek bakım uygulaması yapılmalıdır. Yavrunun göbeğine tentürdiyot
dökülüp, bağlanıp kesilerek göbek bakımı kısa sürede yapılarak yavrunun hastalık
kapması önlenmelidir. Bu işlerden hemen sonra anadan kolostrum sağılarak
buzağıya kontrolü şekilde içirilmelidir. Doğumdan hemen sonra buzağı annenin
doğum bölmesi karşısında yer alan bireysel buzağı barınağına alınmalıdır.
Buzağı Bakımı
Sığır sürü hayvanı olup entansif işletmelerde yaşamı boyunca sürekli değişik
gruplarla sürü halinde yaşar. Bu nedenle buzağılı döneminde de küçük gruplar
halinde barındırmak gerekir. Ancak son yıllarda sağlık koruma ve hastalıkların
yayılmasını engellemek amacıyla bireysel bölmeler yaygınlaşmıştır. Buzağıların,
doğumdan başlayıp sütten kesilinceye kadar diğer hayvanlardan ayrı ve belirli
mesafede tutulması gerekir. Buzağıların doğumdan sonra buzağılıya ayrılmadan
önce numaralanmış olması gerekir. Bu amaçla işletme numarası ve damızlık sığır
yetiştiricileri birliği numarası mutlaka vurulmalıdır.
İlk 3 günde annesine yakın bölmede kolostrum almasına dikkat edilmelidir.
Üçüncü günden sonra işletmenin buzağı büyütme programına göre süt içirme
programına dâhil edilmelidir.
Boynuz Köreltme: Buzağılar sütten kesilmeden önce boynuzları köreltilmiş
olmalıdır. Sütten kesilmeden 1-2 hafta önce elektrikli boynuz körelticiler kullanılarak
yapılması en yaygın uygulamadır.
Genç Hayvan Bakımı
Sütten kesim sonrası genç hayvanlar erkek ve dişi olmak üzere iki gruba
ayrılarak genç hayvan bölmelerine alınmalıdırlar. Bu süre içinde, hayvanları benzer
yaş ve cüsse gruplarına göre ayırarak barındırmak sürü içi kavgalar ve dengeli
besleme sağlanabilmesi açısından önemlidir. Bu gruplamanın yapılamadığı
sürülerde, büyük danalar, küçüklere yem yedirmeyecek ve sürü içinde kavgalar ile
yaralamalara neden olacaklardır. Bu dönemlerde yine düve yetiştirme programları
çerçevesinde rasyon hazırlamak ve kontrol tartımları, kondisyon takibi ile gelişmeyi
yakından takip etmek büyük önem arz etmektedir.
İlk çiftleştirme yaşı
Genç hayvanların ilk çiftleştirileceği zamana karar verirken yaşı, cidagosu ve
ağırlığı ile kondisyonuna bakılarak karar verilmesi gerekir.
Tohumlama işleri
Bu konuda düvelerin yaşı, cidagosu ve ağırlığı ile kondisyonuna bakılması
ineklerin ise buzağılama tarihinden sonraki 3. kızgınlığa kadar beklendikten sonra
aşım yaptırılmasına izin verilmesi en doğru yaklaşımdır. Tohumlama konusunda da
planlı çiftleştirme yapılması gerekir iken bu konu göz ardı edilmekte ve sürüde
yaşanan problemler artmaktadır. Günümüzde işletmeler de kullanılacak boğanın/
spermanın seçimi konusunda bilinçli yol izlenmesi zorunluluk haline gelmiştir.
Sürüdeki bir özelliğin iyileştirilmesi yönünde seçim yapılırken diğer özellikleri dikkate
alarak karar vermek gerekir. Boğa secimi konusunda işletmelerin kendi koşulları için
uygun tercih yapmaları ve boğa secim amaçlarının ekip çalışması yapılarak net
olarak ortaya konulması gerekir. Bu konuda yapılacaklar aşağıdaki başlıklar halinde
özetlenebilir.
1. Seçilecek boğanın işletmeye ne yönde katkı sağlayacağının belirlenmesi
2. Boğanın düvelerde mi yoksa ergin ineklerde mi kullanılacağı
3. Sürüde elde edilen dişilerin kullanım amacı
4. Elde edilecek erkek buzağıların kullanım amacı
5. İşgücü olanakları
6. Yem kaynakları, çevre şartlarının durumu
7. Seçilen boğanın sürü özelliklerinden hangisine ne yönde katkı sağlayacağı gibi
temel sorulara cevap verilmesi ile secimde üzerinde durulacak temel kriterler
belirlenmiş olacaktır
Kuruya çıkarma
İneklerin normalde 305 gün sağılmaları ve 60 gün sağılmadan dinlenmesi istenir.
Yüksek süt verimli inekler kuruya çıkartılırken, birkaç gün öncesinde yem ve su
miktarı kısıtlanıp süt evrimin bir miktar daha düşmesi beklenerek kuruya
çıkarılmalıdır. Bu düşüşten sonra sağıma son verilerek kuruya çıkarılabilir. Bu
dönemde, meme içi antibiyotik uygulaması gibi koruyucu hekimlik uygulamaları da
ihmal edilmemelidir. Kuruya çıkan inekte kondisyon kontrolü yapılmalı doğumu
yaklaşan kurudaki ineğin sonraki laktasyon yavru gelişimi ve buzağılama sonrası
metabolik hastalıklara karşı korunması için doğuma 2 hafta kala hazırlık dönemine
başlanmalıdır. Kurudaki ineklerin harekete ihtiyacı vardır ve bu sağlanmalıdır.
Çamur ve gübre özellikle meme için hastalık etkenlerini taşıdığı için çevre temizliğine
dikkat edilmelidir. Sıcak mevsimler için yeteri kadar gölgelik ve havalandırma
olanakların sağlanmış olduğundan emin olunmalı
Sağmal inekler
Sağılan inekler işletmenin üretken hayvan grubunu oluşturmakta olup bu
hayvanların, süt verimleri, yem tüketimleri ve doğumdan sonraki kondüsyon
durumları yakından takip edilmelidir. Sürü yönetiminde kullanılan bilgisayar
programları bu konuda pek çok kolaylık sağlamakta olup bireysel ve günlük takibe
imkan vermektedir. Bilindiği üzere buzağılama sonrası inek buzağısını beslemek
amacıyla yüksek miktarda besin maddesini içeren sütü vücudundan dışarı
atmaktadır. Bu besin maddelerinin hayvanın kısıtlı rumen kapasitesi ile karşılanması
mümkün olamadığından hayvan bunu vücudundaki stokları kullanarak karşılama
eğilimindedir. Bu nedenle bu dönemde sürekli olarak kilo kaybeder. Bu dönemdeki
kilo kaybı kontrol altında tutulamaz ise hastalık, süt verimi düşüşü ve hayvan
kayıpları olarak yetiştiricinin karşısına çıkar. Bu nedenle bu dönemin yakın takip
altında geçirilmesi gerekir. Sağılan ineklerde yemleme, süt verimine göre
yapılmalıdır. Bu amaçla entansif işletmelerde grup sayısının artıracak uygulamalar
büyük kolaylık sağlar. Ancak böyle bir imkan yoksa işletmede çalışanlara daha çok iş
düşmekte buda kayıplara neden olabilmektedir. Bu dönemde diğer bir önemli
uygulamada kızgınlık takip programı olup kızgınlık tespiti için bilgisayar programı
kullanılmıyorsa günde 4 kez kızgınlık kontrolü ve yakından takip edilecek olanların
listesi ile ahır içinde ikincil belirtilere göre kızgınlık kontrolü yaparak kontrol süresini
uzatmakta fayda vardır. Özellikle sıcak aylarda kızgınlık belirtilerinin günün serin
saatlerine kaydığı dikkate alınacak olursa normal mesai anlayışı içinde kızgınlıkların
tespitinde yeter başarı sağlanmasının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.
Bir ineğin iki doğum arası süresi bu uygulamalardaki başarı ile belirlenir. Bu
nedenle bir işletmenin buzağılama aralığı 12 ayı geçmiş ise sürü yöentim kararlarını
ve uygulama şeklini yakından incelemesinde fayda vardır.
Ayda bir ineklere ait süt verim kayıtları alınarak inek tanıtma kartına işlenmeli ve
uygun laktasyon süt verimi metodu kullanılarak laktasyon süt verimi, laktasyon süresi
gibi damızlık özellikler gibi önemli veriler tespit edilmelidir.
Sağmal hayvanlarda özellikle yüksek verimli olanlarda ayak problemi riski yüksek
olup tırnak bakımı ihmal edilmemelidir. Ancak ileri gebe olanlarda tırnak kesimi rsikli
bir iş olup ancak veteriner hekim tarafından ve zaruri ise yapılmalıdır.
Kayıtlar
İşletmenin kapasitesine göre uygun bir kayıt sistemi mutlaka kurulmuş olmalıdır.
Sürü yönetiminde doğru kararlar verebilmek ve sürü ıslahı yapabilmek ancak sürü ve
hayvanlara ait doğru ve yeterli bilgiye sahip olmakla mümkündür. İşletmede tutulacak
kayıtlar ve çeşitleri değişkenlik gösterebilirse de doğum, aşım, süt kontrolü, besleme,
ve ölüm ve sağlık uygulamalarını içeren bilgileri sağlayacak şekilde bir kayıt sistemi
kullanılması amaca hizmet edecektir. Bu kayıtların tutulmasından ziyade bu
kayıtlardan gerekli bilgilerin hesaplanabilmesi ve hesaplanan bilgilerin sürü
idaresinde kullanımı ile başarılı süt sığırcılığı yapılabileceği için kayıt tutme ve
değerlendirme konusu detaylı bilgi gerektiren bir uygulamadır.
Sığırlarda Döl Verim Özellikleri
Bir işletmede döl verim düzeyini gösteren ölçütler şunlardır:
İlk buzağılama yaşı: İneklerin ilk defa buzağıladığı yaştır. Doğal olarak ilk defa
damızlıkta kullanma yaşına bağlıdır. Düvelerin ilkine damızlıkta kullanılma yaşı;
hayvanın gelişmesinde, yaşam boyu veriminde ve kondüsyonunda bir gerilemeye yol
açmayacağı en erken yaştır.
Bir hayvanın, hayatının her gününe düşen verimin maksimum olabilmesi için, ilk
buzağılama yaş ortalamasının 24 ay olması gerekir. Düvelerde ilk tohumlama veya
aşım, hayvanlar ergin ağırlıklarının 2/3’üne ulaştıklarında yapılabilir. Ülkemizde
yetiştiriciliği yapılan kültür ırkı sığırlardan Siyah Alacaların 320-330 kg, İsviçre
Esmer’lerinin 325-340 kg ve Jerseylerin 250 kg canlı ağırlıkta iken ilk defa gebe
bırakılmaları önerilmektedir.
Buzağılama aralığı: Birbirini izleyen iki doğum arasındaki süredir. Buzağılama
aralığının, süt sığırcılığında optimum 12 ay olması istenir. Bir sürüde buzağılama
aralığı süresi ortalamasının 13 ayı geçmesi durumunda nedenler belirlenip sorunlar
giderilmelidir.
Servis periyodu: İneğin buzağılamasından yeniden döl tutuncaya kadar geçen
süredir. Buzağılama aralığının 12 ay dolaylarında gerçekleşmesi için servis
periyodunun 70-90 gün olması gerekir. Servis periyodunun 70 – 90 günde
gerçekleşmesi içinde inekler doğumdan sonra gözlemlenen ilk kızgınlık yerine, onu
izleyen ikinci kızgınlıkta tohumlanmalı ve gebe kalmalıdır.
Buzağılamadan sonraki ilk kızgınlık: Normal ve sağlıklı inekler, buzağılamadan
sonraki 40 gün içinde kızgınlık gösterirler. İlk kızgınlık buzağılamayı izleyen ilk 10 gün
içinde görülebilir. Ancak bu ilk kızgınlık her zaman saptanmayabilir. Çünkü işaretleri
zayıftır.
Buzağılamadan sonra ilk tohumlama: İdeal buzağılama aralığı olan 365 güne
ulaşılabilmek için tohumlama veya aşımların buzağılamadan sonra olabildiğince
erken başlatılması gereklidir. Buzağılamadan sonra her ineğin belli bir süre dinlenip
üreme organlarının yenilenmesine ihtiyacı vardır. Normal sağlıklı inekler
buzağılamadan sonraki 40. günden sonra başarı ile tohumlanabilir veya boğaya
verilebilir. Bununla beraber bu gibi erken tohumlama ve aşımlarda gebelik oranı
düşüktür (% 40-50 veya daha az). Buzağılamadan sonra ilk tohumlama veya aşımın
60. gün civarında yapılması halinde gebelik oranı daha yüksek olur (%60 - %70).
İki kızgınlık arası süre ve tohumlamalar: İki kızgınlık arası süre ortalama 21
gündür. Eğer bir inek yapılan tohumlama veya aşımdan sonra gebe kalmazsa
ortalama 21 gün sonra tekrar kızgınlık gösterir. İnek ya da düvelerde kızgınlık
sürelerinin başlangıcını saptamak zordur. Kızgınlık süreleri farklı olabileceğinden
kızgınlığın ne zaman başladığı iyi bilinmelidir. Kızgınlığın başlangıcı hakkında doğru
bir bilgiye sahip olabilmek için iyi ve düzenli kızgınlık kontrolleri yapılması şarttır.
İneklerde kızgınlık yaklaşık 18-24 saat sürmektedir. Kızgınlık başlangıcını takip eden
12. ile 18. saatler arasında yapılan tohumlamalar başarılı bir döl verimi için en uygun
zamandır.
Gebe kalma oranı: Buzağılamadan sonraki ilk tohumlama ya da aşımda gebe
kalma oranı çiftliğin döl verimliliğini gösteren önemli bir ölçüttür . Gebe kalma oranı,
sürü düzeyinde ilk aşım ya da tohumlamada gebe kalanların oranını veren bir
ölçüttür. Ancak bu ölçüt; tohum kalitesi, ineğin sağlığı, tohumlama zamanı, sperma
taşıma ve tohumlama tekniğine bağlı olarak değişmektedir.
Gebelik başına tohumlama sayısı: Bir sürüde her bir gebelik için gerekli olan
ortalama tohum veya aşım sayısı olup, ideali 1’dir. Ancak, buna ulaşmak mümkün
olmaz. Normal ortalama değer 1.3-1.6 olarak kabul edilir. Bu değerin 1.7’yi aşması
sürüde üreme gücünün düşük olduğunu gösterir.
Buzağılama oranı (doğan buzağı oranı): Sürü düzeyinde toplam inek sayısına
göre yılda doğan buzağı oranını tanımlar. İyi yönetilen işletmelerde buzağılama oranı
% 90'ın üzerindedir. % 80-90 oranı orta, % 80'nin altındaki sürülerde sorun olarak
kabul edilir.
Üreme etkinliği: Bir ineğin gebe kalıp canlı bir buzağı doğurabilme yeteneği
üreme etkinliği olarak tanımlanabilir. Sığırların her yıl buzağı vermesi ilkesine göre
düzenlenmiş bir ölçüttür. Sürüde inek başına yılda ortalama bir canlı buzağı elde
ediliyorsa, üreme etkinliği % 100' dür. Üreme etkinliği için % 75-85 değeri uygun
sayılır. Yukarıda anlatılan ölçütlerin ideal koşullar altında optimal değerleri aşağıdaki
çizelgede verilmiştir.
Çizelge1. Sürü Üreme Etkinliği Ölçütleri.
Döl verim kriterleri
Optimal
Değer
İlk damızlıkta kullanılma yaşı (ay)
14-16
İlk buzağılama yaşı (ay)
23-26
İlk kızgınlık görülene kadar geçen süre (gün)
<45
İlk aşım için geçen süre (gün)
<70
Servis periyodu (gün)
<110
Buzağılama aralığı (ay)
12,5-13
Gebelik başına aşım sayısı (sayı)
<1,7
İlk aşımda gebelik oranı (%)
60
İkinci aşımda gebelik oranı (%)
80
Üçüncü aşımda gebelik oranı (%)
90
Düşükler (%)
<5
Sonun atılmaması (%)
<8
Metrit (uterus enfeksiyonu) (%)
<10
Yumurtalık kistleri (%)
<10
Başarılı Süt Sığırcılığı İçin
Bu çalışmada süt sığırı yetiştiricisi için, sürü yönetiminde üzerinde önemle
durulması gereken temel konular özetlenmiştir.
Sağlık Koruma Önlemleri
Süt sığırcılığında sağlık koruma önlemleri, hastalık ve bakteriyel bulaşıktan
korunmak için temel önlemler alınması olarak tanımlanabilir.
Sürüye getireceğiniz yeni hayvanların orijinlerini araştırın. Satın almadan önce o
hayvana ait aşı kayıtları ve genel sağlık bilgilerini içeren sağlık kayıtlarını kontrol
edin.
Sürüye yeni gelecek hayvanları 2 hafta sürüden ayrı tutun. Bu esnada, bu
hayvanları herhangi bir stres veya hastalık belirtileri bakımından gözlem altında tutun.
Gübreyi ahır binalarının uzağında muhafaza edin. Bu basit gelebilir, ancak gübre
ahıra değişik kaynaklardan gelebilir. Ahıra gelen ziyaretçilere, ahırı gezerken bir
kullanımlık botlar veya işletmeye ait olan bot temin edebilirisiniz. Başka çiftliklerle
orta kullanılan aletlerin çok iyi bir şekilde tamamen dezenfekte edilmesine dikkat
edin. Çiftliğe malzeme veya hayvan taşıyan traktör veya kamyonların çiftliğe
gelmeden önce dezenfektan solüsyondan geçerek tamamen temizlenmesini
sağlayın.
Günde Yapılan Sağım Sayısı
Günde 3 sağım, süt verimini artırmasının yanı sıra süt kalitesini de
iyileşmektedir. Cornel Üniversitesinde yapılan bir çalışmada günde 3 kez sağılan
ineklerin süt Somatik Hücre sayısının günde 2 kez sağılanlara göre %30 daha düşük
olduğu belirlenmiştir. Günde 3 sağım uygulaması, bakteri ortalama frekansı ile
gösterildiği gibi meme sağlığını da iyileştirmektedir. Bu çalışmada, günde 3 kez
sağılan grupta bakteri frekansı %24 iken günde 2 sağım yapılan grupta %34 ün
üzerinde olduğu belirlenmiştir.
Serinletme Uygulamaları
Auburn Üniversitesinde yürütülen bir araştırma sonucunda bildirildiği gibi,
ineklerin serinletilmesi çalışmalarında fanlarla beraber su kullanımının süt verimini ve
yem alımını artırdığı belirlenmiştir. Fanla serinletme yapılan grup ile sprinkler ve
fanın birlikte kullanıldığı grup ( yemlik yeri üzerine yerleştirilmiş) iki yıl süre ile
karşılaştırılmıştır. Su ile fanın birlikte kullanıldığı grubun sade fanla soğutulan gruba
göre, günde 7.5 pound daha fazla süt verdiği belirlenmiştir.
Hayvan Davranışları
İnekler sürprizlerden hoşlanmazlar. Eğer ineğiniz, sağım yerine doğru isteksiz
yürüyor ve kapı ve geçiş yerlerine doğru gitmekten çekiniyorlarsa size birşeylerin
yanlış olduğunu söylemeye çalışıyorlar demektir. Colorado state Üniv. de öğretim
elemanı olan Temple Grandin, buzağı veya ineğiniz bir şeyler yapmaktan
çekiniyorlarsa, özellikle sağım grubuna, bölmeye yeni alınmış olan yeni bir inek daha
geldiğinde, aşağıdaki durumları sürü içerisinde kontrol edin
Karanlık giriş veya geçit yerleri: Hayvanlar aydınlık bir yerden karanlık bir yere
gitmeyi istemezler.
İleriye doğru herhangi bir hareket: inekler önüne ani birşey çıkması veya orada
ani hareket eden birşeyin gözlerine çarpması durumunda o tarafa gitmek istemezler.
Gölge ve parlak noktalar: inekler önlerinde üniform ışık olan bir bölge olmasını
isterler. Genellikle gölge ve parlak ışıklı yerlerden çekinirler.
Yansımalar: Eğer inekler kendi yansımalarını bir su birikintisi veya parlak metal
yüzeyde görürlerse şaşırır ve ilerlemek istemezler.
Sallanan nesneler: Normal dışı bir nesnenin, duvara asılı bir boyun zinciri veya su
hortumunun varlığı ineğin durup bunu araştırmasına neden olacaktır.
Sıkışık veya boşta sallanır halde bir kapı: sürekli ses yapan gürültü çıkaran,
çarpan bir kapı inekleri rahatsız edecektir. İnek bu sesleri duyduğunda, belkide
ilerlemeyi reddecek, fırlayıp kaçmaya çalışacaktır.
Sıcaklık farkı: Eğer iki bölme arasında çok belirgin sıcaklık farkı olursa inek bu iki
kısım arasında geçişi ret edebilir.
Ani Değişikliklerden Sakının
Penn State Universitesinde süt sığırcılığı uzmanı olan Stephen Spencer ın bir
araştırmasında, yeni bir alet veya ekipmana alıştırma periyodunun bırakılmasının
stresi azalttığı belirlenmiştir. Bu araştırıcının denemesinde, 50 sağmal inek yeni
sağım salonuna bir hafta boyunca orada sağılmadan getirilmişler diğer grup ise ilk
girişlerinde sağılmışlardır. Süt verim miktarları bakımından iki grup arasında fark
olmadığı ancak sağım yerine alışması izin
verilen grubun, hayvanda stresin en yaygın kriteri olan, lenfosit:nötrofil oranının
%8 daha düşük olduğu belirlenmiştir.
Yavaş Sağılan İnekleri Bir Gruba Toplayın
Sağım salonunda etkenliği iyileştirmek için Petaluma, California lı yetiştirici
George McClelland sütünü yavaş salan inekler için ayrı bir grup oluşturmuştur. 12
dakikadan daha uzun sürede süt veren bütün inekler bu özel yavaş sağılan gruba
alınmaktadır. Değişiklik sonrası süt sağım süresi diğer her bir grup için yarım saat
kadar kısalır.
Kağıt Peçete Yerine Bez Havlu
Cornell Üniversitesinde yürütülen bir çalışmada, meme başlarının temizliği ve
kurulanmasında havlu kullanmanın kâğıt peçete kullanmaya göre daha avantajlı
olduğu belirtilmektedir. 14 sürüde yürütülen araştırma sonuçlarına göre, havlunun
görünüşünün kaşıt havluya göre çok çok iyi olduğunu bildirmektedir. Bir diğer konu
havlunun kağıt havluya göre daha ucuza gelmesidir.
Kumaş havlu alıp kullanmak ( endüstriyel çamaşırhane çıkışlarında reddedilen
havluların deterjanların, ve endüstriyel yıkayıcı ve kurutma, yıkayıcı ve kurutucunun
garantisi dahil ) 1.5 cente mal olmaktadır. Diğer yandan kağıt havlular, satın alma
fiyatı dahil kullanım 3.5 cente mal olmaktadır. Fiyat karşılaştırmasında esas alınan
kriterler
İneklerin günde 3 kez sağıldıkları
bir bez havlunun iki inek için kullanıldığı, bez havlunun bir tarafı bir inek için ve
diğer tarafı da diğer inek için olmak üzere. Bir kağıt havlu bir inek için
kullanıldığı,
bez havlular deterjanlarla iyice yıkandıklarında kağıt havlu kadar etkin iş
görmektedirler. Ayrıca ineklerin makineden çıktıktan sonra ılık ve hafif nemli
bez havludan daha çok hoşlandıkları belirlenmiştir.
Havlunun biraz nemli tutulmasının bazı şartları vardır, eğer çiftlik bulaşıcı
mastitis problemi ile mücadele ediyorsa, bez havlular ineklerde kullanılmadan
önce kurutulmalıdır. Diğer yandan, Galton, patojenler doğada normalde de
vardırlar, bu nedenle bez havluların nemli olmasında problem olmamalıdır
demektedir
Yağışlı Havalar İçin Plastik Giysi
Plastik eldivenlere ek olarak, sağım giysilerine plastik kıyafetlerde eklenmelidir.
Michigan, Ionia da veteriner olan Keith Sterner, müşterilerini, yağışlı havalarda
plastik kıyafetler giymeye teşvik etmektedir. Plastik giysiler, sağım aletleri ve
memeden sağım sırasında damlayan bakteri ve kirleri uzak tutmaya yarar. Pahalı
olmayan giysiler hayvancılık alet ekipmanı satan dükkanlardan veya bu işin
pazarlamasını yapanların kataloglarından temin edilebilir.
Mastitisli Sütleri Ayrı Sağma Özelliği Olan Sağım Makineleri
Süt tankından mastitisli olduğu belirlenen meme lobunun sütünü uzak tutan
düzeneğe sahip olan sağım makinası Wisconsinin bir sürüsünde yılda yaklaşık 700
dolar kar bırakacaktır.
Kaliteli süt ayırıcı (genellikle meme lobu sağıcısı olarak bilinir) makine kullanan
bir işletmede, her birisi ortalama 750.000 SHS na sahip olan 4 ineği olsun. Hangi
meme lobunda problem olduğu test ile belirlendikten sonra, mastitis olan meme
lobundan alınan sütü kovaya, diğer üç meme lobunu da süt tankına gönderen
borulara alacaktır. Sonuç olara 40 ineklik bir sürüde, SHS puanı350.00 den 150.000
ne düşürdüğü için işletme aylık 508.97 dolar ek bir gelir sağlamış olacaktır. İşletme
ayrıca, protein içeriği teşvik primi alacağı içinde avantajlı olur. İşletmeci sadece
meme lobu sağıcısı ve mastitis testi için maliyeti söz konusudur.
Güç Kaynağı Kontrolü
Mekanize çalışan bir işletmede elektrik kesintileri işlerin aksamasına nede olur.
Üstelik süt sığırcılığı gibi bir işletmede süt zamanında memeden alınmadığında
problem çıkabilecek özellikte ise mutlaka işletmede bir güç kaynağı bulundurması
gerekir. Bu nedenle kullanılan güç kaynakları hemen devreye girebilecek özellikte
olmasına dikkate edilmelidir.
Güç kaynağının kapasitesi, kritik konumda olan, örneğin, vakum pompası,
ışıklar, soğutma ünitesi gibi ekipmanlar dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Kontrol
panelinde belirli grupta yer alan ekipmanların bir araya toplaması iş etkenliğini
artırmada yardımcı olacaktır. Ayrıca sizin orada olmadığınızda elektrikler kesildiğinde
personelinizin güç kaynağını hareket geçirecek bilgiye sahip olduğundan emin olun.
Gübreyi Değerlendirmede 8 Nokta
Eğer işletmenizde gübre kullanımının etkenliğini kontrol etmek istiyorsanız,
aşağıdaki 8 noktayı kontrol etmeniz yeterli olacaktır.
1. Gübre atacağınız toprağın, analizi yaptırın. Analiz için en uygun zaman, geç
sonbahar ve erken ilkbahar dönemleridir. Test sonuçları, size gübre atmayı
düşündüğünüz toprağın ne kadar kalsiyum, fosfor , potasyum, magnezyum ve
azot içerdiğini verecektir.
Süt sığırcılığı işletmenizde elde ettiğiniz gübrenin de analizini yaptırın. Gübre
örneğini her zaman tarlaya atmadan önce yaptırın. BU test analiz sonucu yine
gübrenin içerdiği besin maddelerini kompozisyonu ile organik madde ve su içeriğini
de verecektir.
Gübreyi ne zaman atmanız gerektiğini belirleyin, gübre uygulamada zaman her şey
demektir.
Ne kadar gübre atacağınızı belirleyin, her sahada ekeceğiniz ürünün besin madde
gereksinimi, toprak analiz sonucu ile gübre analiz sonucu size bu hesapta yardımcı
olacaktır.
Gübre dağıtıcısının, kalibre edilmesi gerekir. Kalibre edilmemiş bir gübre dağıtıcısı
ile arazinin bazı yerlerine çok bazı yerlerine az gübre atılması söz konusu olabilir.
Gübre dağıtıcısının yılda bir kez veya en azından gübre kompozisyonu değiştiğinde
kalibre edilmesi iyi olur.
Gerektiği kadar gübre kullanın. Doğal gübrelerin dışında kullandığınız gübrenin
doğa için ek bir madde olduğunu unutmayın. Bu nedenle gübreleme öncesi yetkili
ürün danışmanı veya aganta ile görüşünüz.
Depolama şeklinizi kontrol edin, gübre saklama yerinde gübrenin kaliteli olarak
muhafazasına dikkat edin.
Yıllık besin düzenlemesi planınızı kontrol edin. Bu size yıl içinde hayvan sayısında
artış, veya araziyi varlığınızdaki değişikliklere göre yeni plan geliştirmenize olanak
sağlayacaktır.
Karlı Büyüme İçin Rehber
Gelecekte büyümek öncekinden çok daha fazla dikkat ister. Süt sığırcılığı
işletmelerinde bütün yatırımların dikkatlice araştırılması ve ihtiyatlı fiyat kontrolü
kuruluşta hesaplanmalıdır. İşlerini büyütmek isteyen yetiştirici için öneriler aşağıda
sırlanmıştır
Başarıyı etkileyen kritik noktaları ve kontrol metotlarını bilin. İşinizin zayıf ve
kuvvetli noktalarını bilin
Artan kara odaklanın. Sürü büyüklüğü karlılığı etkileyen faktörlerden sadece
birisidir. Pek çok çiftçi sadece maliyeti, verim miktarının artışı ve düşük geri
ödemesi olan veya karlı üretim yapamayan ineklerin ayıklanması konuları
üzerinde durarak daha karlı işletmecilik yapabilmektedirler.
En büyük geri dönen geliri oluşturan değerlerde artıştır. İnekler, hissedilen en
büyük değer artışını gösteren işletme demirbaşı olmaktadır.
Nakit birikimler borçla edinilen kaynaktan daha ucuzdur.
Geleceği bir fırsat olarak görün Başarınızı planlayın. Pozitif bakış açısı ve açık
fikirli olun yenilikleri öğrenmeye ve uygulamaya açık olun.
İşinizi sevin. Sizin ve aileniz için önemli olan şeyleri yapmak için zaman ayırın.
Maliyet Kontrol Yolları
Yem, işçilik, makine ve bina amortismanı toplam süt maliyetinin ¾ veya 2/3’ünü
oluşturmaktadır. Eğer maliyeti kontrol altına almak istiyorsanız aşağıda sıralanan
noktalara dikkat edin.
Girdi temini için üretici grubu oluşturun. Bütün üreticileri mısırdan semene
kadar pek çok girdi kullanmaktadırlar. Bir grup olarak bir araya geldiğinizde
daha büyük miktarlarda ve daha uygun fiyata alma şansınız olur.
Alet ekipmanı mümkün olduğunca ortak kullanmaya çalışın, Ürünlerin ekilmesi
ve hasadı için bütün aletlerin satın alınması çok büyük maliyeti
gerektirmektedir. Aletlerin paylaşılması ile, üretici kendi yatırım maliyetini ve
amortisman giderini düşürmüş olmaktadır.
Yayım servisleri danışmanlığında iş kolunu oluşturmaya çalışın. Uzman ve bu
işle uğraşana kişilerin görüşünü olmak ufkunuzu genişletmeye yardımcı
olacaktır. Eğer çevrenizdeki birisi üretimini sizden biraz daha ucuza getiriyorsa
sebebi konusunda konuşarak fikir geliştirebilirsiniz.
10>10>8>5>110>70>45>
Dostları ilə paylaş: |