Pediatrik Aciller Sempozyumu
Yüklə 107,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
| ‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Sürekli T›p E¤itimi Etkinlikleri Pediatrik Aciller Sempozyumu 14-15 Haziran 2001, ‹stanbul, s. 165-175 S ü re k li Tı p E
ğitimi E tk in lik le ri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu ‹ntravenöz S›v› Tedavisi- Genel Tedavi Yaklafl›m› Doç. Dr. Halit Çam Oral s›v› tedavisinin etkin olamad›¤› flok ve bilinç bulan›kl›¤›, asidoz, a¤›r elektrolit bozukluklar›, uzam›fl oligüri veya anüri, sürekli ve inatç› kusmalar, kar›n fliflli¤i ve a¤›r enfeksiyonlar›n varl›¤›nda s›v› ve elektrolit ihtiyaçlar› int- ravenöz olarak sa¤lanmal›d›r. Dehidratasyon tedavisine bafllamadan önce verilecek s›v›n›n miktar›, bile- flimi ve verilme h›z› belirlenmelidir. VER‹LECEK SIVININ M‹KTARI Dehidrate bir hastaya verilecek s›v› miktar› defisit, idame ve devam eden ka-
‹shal, kusma, diürez, artm›fl solunum say›s› ve terleme gibi nedenlerle olu- flan s›v› a盤› defisit olarak tan›mlan›r. Hastan›n s›v› a盤› daha önceki tart›s› bilinmiyorsa muayene s›ras›nda tes- bit edilen dehidratasyon bulgular›na bak›larak tahmin edilmeye çal›fl›l›r (bkz. Çocuklarda Dehidratasyonun Klinik ve Laboratuar Bulgular›n›n De¤erlendi- rilmesi).
‹dame s›v›s› normal koflullarda bir insan›n terleme, idrar ve d›flk› yoluyla zorunlu olarak kaybetti¤i s›v› miktar›d›r (Tablo 1 ve 2). Hastan›n günlük normal s›v› ihtiyac› kalorik ya da vücut yüzeyine daya- nan formüllerle hesaplan›r. Vücut yüzeylerinin rölatif olarak daha genifl olmas›, solunum say›lar›n›n fazla olmas› ve metabolizmalar›n›n daha h›zl› olmas› nedeni ile düflük do¤um 165
• Halit Çam 166
Kay›plar Gizli kay›plar Deri (terleme) Akci¤er (solunum)
‹drar
D›flk› Toplam Endojen su Nemli ortam Net S›v› 40 15 65 5
-15 -10
100 Na 0.1
– 3,0
0.1 3.2 – – 3.2 K 0.2
– 2,0
0.2 2.4 – – 2.4 Tablo 1. Harcanan 100 kcal için kaybedilen s›v› (mL), sodyum (Na) ve potasyum (K) miktarlar› (mEq) Vücut a¤›rl›¤› 3-10 kg
10-20 kg > 20 kg
Su ihtiyac› (mL/gün) 100 mL/kg 1000 mL + 50 mL/kg 1500 mL + 20 mL/kg Tablo 2. Terlemenin minimal oldu¤u kiflilerde yaklafl›k günlük IV s›v› ihtiyac›. Sodyum ihtiyac› 3 mEq/100 mL/gün, potasyum ihtiyac› ise 2 mEq/100 mL/gün’dür. Gün 1. gün
2. gün 3. gün
≥ 4. gün > 2000 g 70 80 90 100
< 1000 g 100-120
140-160 180-200
180-200 1000 g - 1500 g 80-100
110-130 140-180
140-180 1500 g - 2000 g 70-80
80-90 100-110
125-150 Tablo 3. Yenido¤an bebeklerin ortalama IV s›v› gereksinimleri (mL/kg/gün) tart›l› bebeklerin s›v› ihtiyaçlar› miad›nda normal tart› ile do¤an bebeklerden daha fazlad›r (Tablo 3). Hayat›n ilk günlerinde fizyolojik tart› kayb› nedeni ile s›v› gereksinimleri da- ha azd›r (Tablo 3). Fizyolojik tart› kayb› baflta ESS olmak üzere bütün s›v› kompart›manlar›ndan kaybedilen s›v›y› ifade eder. E¤er yeni do¤an bebekle- rin ‹V s›v› tedavisinde fizyolojik tart› kayb›na izin verilmez ise sürhidrasyon ge- liflir.
Tedaviye bafllad›ktan sonra da hastan›n s›v› kay›plar› (ishal, kusma, poli- üri vb.) devam edebilir. Ço¤u kez tedaviye bafllad›ktan sonra patolojik kay›- plar minimale iner ve bu nedenle kay›p listesine eklenmez. Fakat belirgin pa- tolojik kay›plar ihmal edilemeyecek kadar fazla ise mutlaka s›v› tedavisine ek- lenmelidir. SIVININ VER‹LME HIZI S›v› kayb›n›n hangi h›zla yerine konaca¤› osmolar bir bozuklu¤un olup ol- mad›¤›na ve bu osmolar bozuklu¤un akut ya da kronik olmas›na göre de¤iflir. Bütün dehidratasyon tiplerinde flok tedavisi ayn›d›r ve hastaya plazma os- molaritesine yak›n bir s›v› yar›m ile bir saat içinde (10-30 mL/kg) verilir (Bak flok tedavisi). Defisitin geri kalan›n›n verilme h›z› dehidratasyonun tipine gö- re de¤iflir.
saat içinde verilir. Verilme h›z› homojen olabilir. Fakat daha çok uygulanan yöntem, defisit s›v›s›n› ilk 6-8 saat içinde idame s›v›s›n› da kalan 16-18 saat içinde vermektir. Akut hiponatremik dehidratasyonlarda s›v› tedavisi h›zla, subakut hiponat- remik dehidratasyonlarda orta h›zla ve kronik hiponatremik dehidratasyonlarda ise yavafl uygulan›r. Hiponatremi kroniklefltikçe s›v› verilme h›z›n›n yavaflla- t›lmas›n›n nedeni, tedavi s›ras›nda beyin dokusu dehidratasyonundan korun- makt›r.
kronik olarak gelifltiklerinden tedavi s›ras›nda beyin ödemi geliflmemesi için s›v› verilme h›z›n›n mutlaka yavafl olmas› gerekir. VER‹LECEK SIVININ ELEKTROL‹T B‹LEfi‹M‹ Sodyum Defisit Defisit tedavisinde kullan›lacak s›v›n›n sodyum bileflimi dehidratasyonun geliflme h›z› ve serum sodyum konsantrasyonuna göre de¤iflir (Tablo 4). ‹ntravenöz S›v› Tedavisi- Genel Tedavi Yaklafl›m› • 167
• Halit Çam 168
Sodyum kay›plar› h›zl›, orta h›zl› ya da yavafl bir flekilde verilebilir. ‹zonat- remik dehidratasyonlarda her üç flekil de kullan›labilirse de daha çok h›zl› ve- rilme tercih edilir. Akut hiponatremik dehidratasyonlarda sodyum defisiti h›zl› verilirken, su- bakut ve kronik hiponatremik dehidratasyonlarda beyin dokusunda büzüflme olmamas› için verilme h›z› yavafllat›lmal›d›r. Diabetik ketoasidoz tedavisi s›ra- s›nda s›kl›kla hiponatremi geliflebilece¤i için sodyum defisiti h›zl› verilmelidir.
sodyum kay›plar› çok yavafl verilmelidir. ‹dame ‹dame s›v›s› 30 mEq/L sodyum ve 20 mEq/L potasyum içermelidir. ‹da- me sodyum gereksinimleri ayr› verilebilece¤i gibi defisit tedavisine de eklene- bilir.
Devam Eden Patolojik Kay›plar Ço¤u kez devam eden sodyum kay›plar› önemli miktarda olmad›¤› için hesaba kat›lmaz. ‹shal örne¤inde oldu¤u gibi sodyum kay›plar› önemli mik- tarda ise tedaviye eklenmelidir (Tablo 5). Potasyum Defisit s›v›s›ndaki potasyum miktar› ortalama olarak 60-80 mEq/L'dir. E¤er bu kay›b›n tümü bir gün içinde verilirse, hücrelerin potasyumu bünyele- rine alma h›z› yavafl buna karfl›l›k böbrek fonksiyonlar› henüz tam anlam› ile düzelmemifl oldu¤undan hiperpotasemi geliflebilir. Bu nedenle ilk gün içinde defisitteki potasyumun yaklafl›k yar›s› verilir. Potasyumun geri kalan› ise ikin- ci günün sonundan önce verilmez. ‹dame potasyum gereksinmeleri 20-25 mEq/L'dir. E¤er devam eden potas- yum kay›plar› fazla ise tedaviye eklenir. Dehidratasyon tipi ‹zonatremik Diabetik ketoasidoz Hiponatremik Hipernatremik
80-90
80-90 100-140
20-40 Tablo 4. De¤iflik dehidratasyon tiplerinde ortalama sodyum kay›plar› Hasta flokta ise prerenal yetersizli¤e ba¤l› oligürisi de olaca¤›ndan, bafllan- g›çta verilen s›v›ya potasyum konulmaz. Baflar›l› bir flok tedavisinden sonra idrar miktar› artmaya bafllar; hasta idrar yapar yapmaz ald›¤› s›v›ya potasyum ek-
Dehidratasyonlu hastalarda genellikle metabolik asidoz görülür. Olgula- r›n ço¤unda gözlenen metabolik asidoz orta fliddettedir (pH 7.1-7.4). Orta flid- detteki asidoz vakalar›nda s›v› tedavisi ile dolafl›m, doku perfuzyonu düzeltil- di¤inde ve kalori al›n›m› sa¤land›¤›nda, laktik asid ve keton cisimcikleri gibi asid maddeler bikarbonata dönüflerek asidoz k›smen düzelir. Bununla birlik- te renal kompansasyon mekanizmas› da iflleyerek, asidoz 1-2 gün içersinde bi- karbonat tedavisine gerek kalmadan düzelir. A¤›r metabolik asidoz (pH < 7) da kalbin miyokardial fonksiyonlar› bozu- lur ve hipotansiyon geliflebilir. Bu gibi durumlarda kan pH s›n› güvenilir s›n›r olan 7.2’nin ve bikarbonat de¤erini 8 mEq/L’nin üzerine ç›karacak miktarda sodyum bikarbonat verilmesi gerekir. Verilecek bikarbonat miktar› "‹stenilen düzey (mEq/L) - gözlenen düzey (mEq/L) x tart› (kg) x 0.5" formülü ile hesap- lan›r.
Renal tubuler asidozlarda genellikle acil bikarbonat tedavisine gerek yok- tur. Bu gibi durumlarda pH’n›n 7.4’lerde veya bikarbonat›n 18 mEq/L düzey- lerinde tutulmas› fleklinde baz a盤› karfl›lanmas› gerekir. ‹ntravenöz S›v› Tedavisi- Genel Tedavi Yaklafl›m› • 169
Gastrik
Pankreatik ‹nce ba¤›rsak Safra ‹leostomi ‹shal Ter (K. fibroz) Yan›k
20-80
120-140 100-140
120-140 45-135
10-90 50-130
140 Potasyum (mEq/L) 5-20
5-15 5-15
5-15 3-15
10-80 5-25
5 Klor (mEq/L) 100-150
40-80 90-130
80-120 20-115
10-10 50-110
110 Tablo 5. Devam eden patolojik kay›plar›n elektrolit bileflimleri • Halit Çam 170
‹NTRAVENÖZ SIVI TEDAV‹S‹ - UYGULAMA Dehidratasyon tedavisinin bafll›ca üç evresi vard›r; 1. fiok tedavisi, 2. Defisit tedavisi, 3. ‹dame tedavisi. fiOK TEDAV‹S‹ fiok tedavisinde efektif dolafl›m (plazma) hacmini artt›rmak esast›r. Bu ne- denle verilecek s›v›n›n ekstraselüler bofllukta kalmas› için plazma ile izotonik ya da hafif hipertonik olmas› gerekir. Bu amaçla iki tip s›v› eriyi¤i kullan›l›r;
Kristalloid eriyikler damar içine verildiklerinde ESS kompart›man›nda ka- l›rlar. E¤er tedavide hiponatremik s›v›lar kullan›lacak olursa verilen s›v›n›n bü- yük bir bölümü ‹SS'ya geçece¤inden efektif dolafl›m hacmi artt›r›lamaz ve has- ta floktan ç›kamaz.
S. Fizyolojik Laktatl› Ringer Ringer
Isolyte Isolyte S Kolloidal eriyikler Plazma
‹nsan albumini Dekstran* ‹dame s›v›lar› * Isolyte M * Isolyte P %0.2 NaCI + %5 dekstroz %0.45 NaCI + %5 dekstroz
154
130 147
140 141
140 140
154 40 25 34 77
+ – 4 4 10 5 4 4 – 35 20 – – Cl – 154
109 155
103 98 105 140 154
40 22 34 – Mg ++ – – – 3 3 3 3 – – 3 – – Ca ++ – 3 4 5 – 4 4 – – – – – Baz – 28 (laktat) – 47 (asetat) 47 (asetat) 25 (bikarbonat) 25 (bikarbonat) – 35 (fosfat + asetat) 26 (fosfat + laktat) – – Tablo 6. S›v› tedavisinde kullan›lan serumlar›n elektrolit bileflimleri (mEq/L) ‹ntravenöz S›v› Tedavisi- Genel Tedavi Yaklafl›m› • %0.9'luk sodyum klorür eriyi¤i her ne kadar fizyolojik serum ad› ile an›l›- yorsa da fizyolojik de¤ildir; 154 mEq/L sodyum ve klorür içerir ve hafif hipe- rosmolard›r (308 mOsm/kg). Fizyolojik serum hafif bir hiperkloremi’ye yol açsa da önemli bir sorun olufl- maz.
Litresinde 130 mEq sodyum 109 mEq Cl ve 28 mEq laktat (daha sonra bi- karbonata dönüflür) içeren Laktatl› Ringer %0.9 NaCl eriyi¤ine göre daha fizyo- lojik bir s›v›d›r. Ayr›ca içerdi¤i laktat ile metabolik asidozun fliddetini azalt›r. Laktatl› Ringerin en büyük sak›ncas›, içerdi¤i laktat›n karaci¤er hastalar› ve yenido¤anlarda yeteri kadar bikarbonata dönüflememesidir. Bu gibi du- rumlarda, örne¤in a¤›r siyanoz veya kalp yetersizli¤inde biriken laktik asit, mevcut metabolik asidozu fliddetlendir.
dekstran eriyikleri) içerdikleri büyük moleküllü maddelerin sa¤lad›¤› onkotik bas›nç art›fl› ile daha fazla s›v›n›n damar yata¤›n›n içinde kalmas›n› sa¤larlar. Kolloidal eriyiklerin verilmesi ile damar yata¤›nda kalan s›v› miktar›, kris- talloid eriyiklere göre en az iki kat daha fazlad›r. Bu yüzden dikkatli kullan›l- mazlarsa kalp yetersizli¤ine neden olabilirler (özellikle albumin). fiok s›ras›nda tam kan verilmesi tromboemboli riskini artt›r›r. Bu nedenle kan kay›plar› s›v› tedavisinden sonra, yani hasta floktan ç›kt›ktan sonra karfl›lan- mal›d›r. Eriflkinlerde 1 L'den çocuklarda ise 10 mL/kg'dan daha fazla olan kan kay›plar› mutlaka yerine konulmal›r›r. fiok tedavisinde bafllang›ç s›v›s› olarak plazma ya da insan albumini gibi kol- loidal eriyikler kullan›labilir. Plazma kullan›m›n›n kan kullan›m› gibi trombus riski yoktur; fakat zor bulunmas›, pahal› olmas› ve hastal›k tafl›ma (hepatit, si- filis, AIDS vb.) gibi riskleri vard›r. Bu nedenle plazma daha çok kristalloid eri- yiklere cevap vermeyen hastalarda ikinci fleçenek olarak kullan›lmal›d›r. Kolloidal eriyikler kapiler geçirgenli¤in çok artt›¤› durumlarda (septik flok, ya- n›klar, anafilaktik flok, her türlü flokun terminal dönemi vb.) kullan›lmamal›- d›r. Çünkü, kapilerlerin d›fl›na ç›kan onkotik maddeler vasküler s›v›n›n inters- tisyel bölüme geçmesine yol açar; efektif dolafl›m hacmi daha da azal›r ve ödem (akci¤er, beyin vb.) oluflur. fiokun bafllang›c›nda 10-30 mL/kg kristalloid s›v› (fizyolojik serum ya da laktatl› Ringer) 1/2 ile 1 saat içinde verilir. E¤er cevap al›nmaz ise kolloidal eriyikler (10 mL/kg) denenmelidir. Arteriyel bas›nc›n artmas›, nab›zlar›n dolgunlaflmas› ve idrar miktar›n›n ço- cuklarda 1 mL/kg/saat'i, eriflkinde ise 30 mL/saat'i geçmesi iyileflme kriterleri 171
• Halit Çam 172
olarak kabul edilir. fiok tedavisinin izlenmesindeki en hassas kriter idrar mik- tar›d›r. Tedaviye ra¤men herhangi bir iyileflme görülmüyorsa kardiyak fonksi- yonlar iyice bozulmufl demektir. Art›k santral venöz veya pulmoner arter kate- teri koymadan daha fazla s›v› verilmemelidir. Aksi halde akci¤er ödemi artar. Santral venöz bas›nç (CVP) 6 mmHg'n›n alt›nda ise 10 mL/kg; 6-10 mmHg ise 5 mL/kg; ve 10 mmHg'nin üzerinde ise 3 mL/kg s›v› verilir. Venöz bas›nç on dakikada bir kontrol edilir. E¤er bafllang›ç de¤erlerinin 2 mmHg daha al- t›ndaki de¤erlere inilirse ayn› miktardaki s›v› tekrar verilir. fiok düzelinceye kadar bu iflleme devam edilir. fiok düzeltikten sonra verilecek s›v›n›n cinsi ve h›z› dehidratasyonun tipi- ne ve h›z›na göre de¤iflir fiOK SONRASI TEDAV‹ ‹zonatremik Dehidratasyon ‹zonatremik dehidratasyonda üç tip tedavi plan› uygulanabilir (Tablo 7). Tedavi planlar›n›n hiçbirinin di¤erine üstünlü¤ü yoktur.
• Miktar
• Süre • Cins
Evre II • Miktar
• Süre • H›z
• Cins** Evre III • Miktar (idame) • Süre • H›z
• Cins** Plan I 200 mL
0-1 saat SF, RL, plazma 1000-200 = 800 mL(defisit) 1-6. saat 160 mL/saat %0.45 NaCI 1000 mL
6-24. saat 56 mL/saat %0.2 NaCI
200 mL
0-1 saat SF, RL, plazma 1000-200 = 800 mL(defisit) 1-6. saat 160 mL/saat %0.33 NaCI 1000 mL
6-24. saat 56 mL/saat %0.33 NaCI
200 mL
0-1 saat SF, RL, plazma 1800 m (defisit + idame) 1-24. saat 78 mL/saat %0.33 NaCI
‹ntravenöz S›v› Tedavisi- Genel Tedavi Yaklafl›m› • Hiponatremik Dehidratasyon Hiponatremik dehidratasyon tedavisinde 4 de¤iflik plan uygulanabilir (Tablo 8). Bu tedavi yöntemleri ile serum sodyumu yavafl ve dengeli bir flekil- de yükselir. Baz› hastalarda serum sodyum düzeyi 120 mEq/L'nin alt›na inin- ce MSS semptomlar› ortaya ç›kabilir. Bu durumda sodyum düzeylerini h›zla güvenilir bir s›n›r olan 120 mEq/L dolaylar›na ç›karmak gerekebilir. Verilecek sodyum miktar› (120 - hastan›n se- rum sodyum düzeyi) x 0.6 x hastan›n a¤›rl›¤›)'n›n çarp›m› ile elde edilir. Hipernatremik Dehidratasyon Beyin ödemi riski nedeni ile hipernatremik dehidratasyon tedavisi en zor dehidratasyon tipidir. Beyin ödemi geliflmesinin önlenmesinde iki faktör ö- nemlidir. Birinci faktör s›v› a盤›n›n 48 saatten önce kapat›lmamas›, ikinci faktör ise serum sodyum düzeyinin h›zla düflürülmemesidir. 173
• Miktar
• Süre • Cins
Evre II • Miktar
• Süre • Cins
Evre III • Miktar
• Süre • Cins
Plan I 200 mL/kg 0.5-1 saat SF, RL, plazma 800 mL (defisit) 6-8 saat %0.9 NaCI + 20-40 mEq/L KCI 1000 mL (idame) 16-18 saat 56 mL/saat %0.2 NaCI + 20-40 mEq/L KCl Plan II 200 mL/kg 0.5-1 saat SF, RL, plazma 800 mL (defisit) 6-8 saat %0.45 NaCI + 20-40 mEq/L KCI 1000 mL (idame) 16-18 saat 56 mL/saat %0.45 NaCI + 20-40 mEq/L KCl Plan III 200 mL/kg 0.5-1 saat SF, RL, plazma 1800 (defisit + idame) 24 saat %0.45 NaCI + 20-40 mEq/L KCI
200 mL/kg 0.5-1 saat SF, RL, plazma 2800** (defisit + idame) 48 saat %0.45 NaCI + 20-40 mEq/L KCI
• Halit Çam 174
Hipernatremik dehidratasyon tedavisinde serum sodyum düzeyinin h›zla düflürülmemesi amac› ile 75 mEq/L ya da daha yüksek sodyum içeren s›v›la- r›n kullan›lmas› düflünülebilir (Tablo 9). Gerçekten de bu s›v›lar yavafl verilir- lerse genellikle hipernatremiyi artt›rmazlar. Fakat baz› çocuklarda devam eden gizli su kay›plar› (terleme ve soluma) fazla ise hipernatremi artabilir; sonuçta iki komplikasyon geliflebilir. 1. perife- rik ödem ve 2. Nadir de olsa beyin hücresi dehidratasyonuna ba¤l› kanamalar. Bu nedenle tedavide hem hipernatremi yapmayacak hem de osmolaritesi düflük olmayan (yani beyin ödemi yapmayacak) bir s›v› seçilmelidir. 30 mEq/L sodyum ve 40 mEq/L potasyum içeren bir s›v› bu amaç için uygun bir seçimdir. Böylece verilen s›v› yaklafl›k 70 mEq/L katyon içerir. Potasyum ya- vafl yavafl hücre içine girece¤in-den selüler hiperosmolariteye neden olmaz. Bu s›v›n›n verilmesi ile hem hipernatremi fliddetlenmez hem de katyon içeri¤i yüksek oldu¤u için beyin ödemi geliflmez. Hipernatremik dehidratasyonda s›kl›kla hipokalsemi görülür. Bu nedenle s›v› tedavisine kalsiyum da eklenmelidir. Hipernatremik dehidratasyonda s›k- l›kla gözlenen baflka bir bulgu da hiperglisemi'dir.
• Miktar
• Süre • Cins
Evre II • Miktar
• Süre • Cins
Sodyum Potasyum
Kalsiyum Plan I 200 mL
0.5-1 saat SF, RL, plazma 3000-200 = 2800 mL 1-48 saat (eflit h›zda) 1-12 saat: %0.45 NaCI** 12-48 saat: %0.2 NaCI 20-30 mEq/L 2 ampul/L Plan II 200 mL
0.5-1 saat SF, RL, plazma 3000-200 = 2800 mL 1-48 saat (eflit h›zda) 1-48 saat: %0.2 NaCI** 40 mEq/L
2 ampul/L Tablo 9. Orta fliddette hipernatremik dehidratasyona maruz kalm›fl 10 kg’l›k bir çocuk- ta 48 saatlik tedavi planlar› (defisit: 1000 mL + 2 günlük idame 2000 mL) (*Ço¤u kez oldu¤u gibi flok yoksa bu evre atlan›r. ** Serum sodyum düzeyleri 150 mEq/L’nin alt›na düflerse %0.2 NaCl eriyi¤ine geçilir.) ‹ntravenöz S›v› Tedavisi- Genel Tedavi Yaklafl›m› • Dünya Sa¤l›k Örgütü bütün dehidratasyon tiplerinde ayn› tedavi yaklafl›- m›n› önermektedir (Tablo 10). KAYNAKLAR 1. Ayd›n A. Çocuklarda s›v› ve elektrolit tedavisinin temel ilkeleri I: Temel bilgiler. ‹st Çocuk Klin Derg 1992; 1-2:13- 22. 2. Ayd›n A. Çam H, F›ç›c›o¤lu C. Hipernatremik dehidratasyon. Sürekli T›p E¤itim Dergisi 1995; 8:266-8 3. Ayd›n A, Çam H, F›ç›c›o¤lu C. Çocuklarda akut ishaller II; S›v› tedavisi, beslenme ve ilaç tedavisi. Sendrom 1996; 4:78-86. 4. Ayd›n A. S›v› elektrolit, asit-baz dengesi ve bozukluklar›. ‹n: Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar›. Eksen Bas›m Yay›n Ltd. ‹stanbul. Cilt 1: 1996; 129-94 5. Çam H, Ayd›n A. Yenido¤ann›n s›v› ve elektrolit metabolizmas› ve tedavisi. ‹st Çocuk Klin Derg 1993; 1:13-22 6. Cogan MG. Fluid and electrolytes Appleton and lange, Conneticut, 1991. 7. Conly SB. Hypernatremia. Pediatr Clin North Am 1990; 2:365-72. 8. Finberg L. Clinical evaluation of dhydration. ‹n: Finberg L, Kravath RE, Hellerstein S (eds). Water and electroly- te in pediatrics. Philadelphia, WB Saunders, 1993; 135-157 9. Golberger E. A primer of water, electrolyte and asid-base syndromes. Lea and Febirger, Philadelphia, 1986. 10. Hochman HI, Grodin MA, Crone RK,. Dehydration, diabetic ketoasidosis and shock in the pediatric patient. Pe- diatr Clin North Am 1970; 4:803-26. 11.
Hill LL. Body composition normal electrolyte concentration and maintenance of normal volume, toisity and acid-base metabolism. Pediatr Clin North Am 1990; 37(2):241-256 12. Kallen RJ. The management of diarrheal dehydration in infants using parenteral fluids. Pediatr Clin North Am 1990; 37(2):265-286. 175
Bafllang›ç tedavisi Sonraki tedavi Toplam süre S›v›n›n cinsi Süt çocu¤u 30 ml/kg (1 saat) 70 ml/kg (5 saat) 6 saat
Laktatl› Ringer, S. Fizyolojik Büyük çocuk 40 ml/kg (0.5 saat) 60 ml/kg (2.5 saat) 3 saat
Laktatl› Ringer, S. Fizyolojik Tablo 10. Dünya Sa¤l›k Örgütü’nün a¤›r dehidratasyonlarda önerdi¤i intravenöz s›v› tedavisi Yüklə 107,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|