Osnovni koncepti Potrošačke cene Cene proizvođača Cene uvoza I izvoza

Analitički indeksi za specifične namene

Indeks potrošačkih cena obuhvata cene roba i usluga koja domaćinstva kupuju za zadovoljavanje svojih ličnih potreba - prema COICOP–HIPC klasifikaciji to su:

• Indeks potrošačkih cena obuhvata cene roba i usluga koja domaćinstva kupuju za zadovoljavanje svojih ličnih potreba - prema COICOP–HIPC klasifikaciji to su:

• Proizvodi za ishranu i piće
• Duvan
• Artikli odeće i obuće
• Usluge stanovanja
• Nameštaj, pokućstvo i tekuće održavanje stana
• Usluge zdravstva
• Transport
• Komunikacije
• Rekreacija i kultura
• Obrazovanje
• Restorani i hoteli
• Ostale robe i usluge

Ponderi

• Ponderi

• Imaju ulogu da dodele odgovarajući značaj prosečnim cenama različitih roba i usluga koje se nalaze u reprezentativnoj korpi

• Predstavlja učešće potrošnje tih roba i usluga u ukupnoj potrošnji

• Ponderi se mogu izražavati kao:

• Odgovarajuća učešća čija je suma jednaka jedinici
• Procenti čiji je zbir 100
• Promili čiji zbir iznosi 1000

Ponderi indeksa potrošačkih cena mogu se dobiti na osnovu podataka o potrošnji iz Ankete o potrošnji domaćinstva (APD) ili na osnovu procena potrošnje domaćinstva iz nacionalnih računa

• Ponderi indeksa potrošačkih cena mogu se dobiti na osnovu podataka o potrošnji iz Ankete o potrošnji domaćinstva (APD) ili na osnovu procena potrošnje domaćinstva iz nacionalnih računa

• Dopunski izvori podataka za izračunavanje pondera su poreske prijave i statistika trgovine na malo

Grupni indeks potrošačkih cena izračunava se kao:

• Grupni indeks potrošačkih cena izračunava se kao:

• Ponderisana aritmetička sredina individualnih indeksa cena

Ako za izračunavanje pondera ne raspolažemo podacima za period 0, referentni period za pondere će biti period b koji prethodi referentnom periodu za cene 0

• Ako za izračunavanje pondera ne raspolažemo podacima za period 0, referentni period za pondere će biti period b koji prethodi referentnom periodu za cene 0

• Primer:

• Prosečna godišnja potrošnja određene grupe proizvoda iznosi 20.000 dinara (PibQib) u 2010. godini

• Referentni period za cene je 2011. godina

• Indeks cena grupe proizvoda 2011. u odnosu na 2010. godinu Pi0 / Pib =102

Prosečna godišnja potrošnja izražena u cenama iz 2011. godine (referentni period za cene) se izračunava kao:

• Prosečna godišnja potrošnja izražena u cenama iz 2011. godine (referentni period za cene) se izračunava kao:

• 20.000*102=20.400 dinara prema

• Potrošnju smo izrazili u istom referentnom periodu kao što su cene

Referentni period koji se koristi za pondere potrebno je da bude stabilan

• Referentni period koji se koristi za pondere potrebno je da bude stabilan

• bez atipičnih ekonomskih i drugih šokova ili iznenadnih događaja kao što su suša, poplave i sl.

• Ponderi se ažuriraju najmanje jednom u pet godina ili u zavisnosti od toga kada su nastupile veće promene u potrošnji

Liste reprezentativnih proizvoda i usluga

• Liste reprezentativnih proizvoda i usluga

• Reprezentativni proizvodi su oni proizvodi koji imaju najveći udeo u potrošnji određene grupe proizvoda i čije cene dobro odražavaju promene cena čitave grupe proizvoda

Cene reprezentativnih proizvoda se prikupljaju na osnovu cena istaknutih na proizvodima

• Cene reprezentativnih proizvoda se prikupljaju na osnovu cena istaknutih na proizvodima

• Pretpostavlja se da su to cene koje se realizuju u kupoprodajnoj transakciji

• Podaci se prikupljaju samo na reprezentativnim mestima - gde se obavlja najveći promet

• Svako područje određene teritorije treba da bude zastupljeno prema svom ekonomskom značaju

Podaci o cenama se mogu prikupiti na dva načina: lokalno i centralno

• Podaci o cenama se mogu prikupiti na dva načina: lokalno i centralno

• Lokalno – prikupljaju se podaci o cenama na terenu dobijenih od prodavnica svih tipova i veličina

• Na zelenim pijacama
• Na drugim neformalnim mestima (prodaja na ulici i sl.)
• Od zanatskih radionica
• Od preduzeća koja pružaju javne usluge
• Ugostiteljskih, sportskih i kulturno-obrazovnih objekata

Centralno prikupljanje podataka o cenama se koristi kada nije neophodan izlazak na teren

• Centralno prikupljanje podataka o cenama se koristi kada nije neophodan izlazak na teren

• Proizvodi čije cene formira država (mogu se dobiti od regulatornih organa telefonskim putem ili elektronskom poštom)

• U Srbiji se za oko 10% proizvoda podaci o cenama prikupljaju centralizovano

• cene električne energije,
• derivata nafte,
• dnevnih i nedeljnih listova,
• poštanskih i telefonskih usluga i sl.