Osnovni koncepti Potrošačke cene Cene proizvođača Cene uvoza I izvoza

Indeksi cena sa stanovišta komponenata finalne tražnje:

Indeks potrošačkih cena (lična potrošnja)

Indeks cena države (potrošnja države)

Indeks cena investicija (investiciona potrošnja)

Indeks cena izvoza (izvoz)

Izračunavanje realnih vrednosti određenih agregata

• Izračunavanje realnih vrednosti određenih agregata

• Kada nominalne vrednosti podelimo sa odgovarajućim indeksom cena dobijemo realne vrednosti

• Indeksiranje

• Vrednost iz kupoprodajnog ugovora vezuje se za indeks cena

Indeks potrošačkih cena (Consumer Price Index) meri promene opšteg nivoa cena roba i usluga tokom vremena, koja domaćinstva kupuju za zadovoljavanje svojih potreba

• Indeks potrošačkih cena (Consumer Price Index) meri promene opšteg nivoa cena roba i usluga tokom vremena, koja domaćinstva kupuju za zadovoljavanje svojih potreba

Danas IPC se koristi kao:

• Danas IPC se koristi kao:

• Makroekonomski indikator inflacije

• Sredstvo koje države i centralne banke koriste za targetiranje inflacije

• Deflator potrošnje domaćinstava u nacionalnim računima

Obuhvat indeksa potrošačkih cena se može prilagoditi tako da služi specifičnim ciljevima:

• Obuhvat indeksa potrošačkih cena se može prilagoditi tako da služi specifičnim ciljevima:

• U analizi siromaštva - kretanje inflacije specifičnih grupa stanovništva (npr. penzionera ili domaćinstava s najnižim prihodima)

• Inflacije specifičnih sektora, npr. energije, hrane

• Definisanje „bazne inflacije“

• Poređenje stope inflacije između regiona, urbanih i ruralnih područja

Dva koncepta definisanja indeksa potrošačkih cena:

• Dva koncepta definisanja indeksa potrošačkih cena:

• Meri promene u troškovima fiksne korpe roba i usluga koja domaćinstva troše za svoje potrebe - Indeks troškova roba i usluga, IPC

• Meri promene u troškovima života

• promene u vrednosti potrošnje domaćinstva u cilju održavanja dostignutog nivoa životnog standarda (s promenom cena, stanovništvo menja svoje potrošačke navike) - Indeks troškova života

• Većina zemalja (i Srbija) koristi Lasperov tip indeksa za izračunavanje nacionalnih indeksa potrošačkih cena

Obuhvat i namena indeksa potrošačkih cena

• Obuhvat i namena indeksa potrošačkih cena

• Tri glavne oblasti korišćenja indeksa potrošačkih cena su:

• Indeksacija plata i zarada, zakupnine, ugovornih vrednosti i primanja po osnovu socijalnog osiguranja

• Deflacija potrošnje domaćinstva u nacionalnim računima

• Targetiranje inflacije - centralnoj banci bio bi potreban indeks koji bi se odnosio na ukupnu inflaciju, a ne samo na rast potrošačkih cena

Geografski obuhvat IPC

• Geografski obuhvat IPC

• Na nacionalnom i/ili na regionalnom nivou

• U Srbiji, indeks potrošačkih cena odnosi se samo na urbana područja

• Prikupljaju se cene u 15 gradova u Srbiji koji predstavljaju administrativne i trgovinske centre s najvećim prometom

Indeks potrošačkih cena se koristi kao opšta mera inflacije u zemlji

• Indeks potrošačkih cena se koristi kao opšta mera inflacije u zemlji

• trebalo bi uključiti samo robe i usluge koje je stanovništvo kupilo za novac

• Mnoge zemlje, od ne-novčanih transakcija jedino imputiraju rentu za vlasnike nekretnina

Domaći vs nacionalni koncept indeksa potrošačkih cena

• Domaći vs nacionalni koncept indeksa potrošačkih cena

• Domaći koncept - indeks potrošačkih cena obuhvata celokupnu ličnu potrošnju (cene i količine, tj. pondere) u okviru ekonomske teritorije zemlje uključujući potrošnju stranih turista

• Potrošnju stranaca u okviru jedne zemlje teško je meriti u praksi

• U Srbiji, indeks potrošačkih cena se zasniva na domaćem konceptu, ali potrošnja nerezidenata nije uključena

Nacionalni koncept - indeks potrošačkih cena obuhvata ličnu potrošnju rezidentana zemlje, bez obzira gde je nastala

• Nacionalni koncept - indeks potrošačkih cena obuhvata ličnu potrošnju rezidentana zemlje, bez obzira gde je nastala

• U praksi se retko koristi - postoje poteškoće u merenju cena po kojima je roba kupljena u inostranstvu

• Indeks cena najčešće samo za ne-institucionalna domaćinstva

Izbor ciljne ili referentne populacije zavisi od svrhe i cilja indeksa potrošačkih cena

• Izbor ciljne ili referentne populacije zavisi od svrhe i cilja indeksa potrošačkih cena

• Neke zemlje iz referentne populacije isključuju najbogatija domaćinstva pošto je njihova potrošnja atipična

• Neke zemlje isključuju najsiromašnije kategorije stanovništva ili obe ekstremne kategorije stanovništva − najsiromašnije i najbogatije

•