Osmanli'da yikilma tehlikesine karşi islahat çalişmalari III. Selim Dönemi Islahatları «Nizam-ı Cedit»



Yüklə 20,27 Kb.
tarix08.09.2018
ölçüsü20,27 Kb.
#67088

OSMANLI'DA YIKILMA TEHLİKESİNE KARŞI ISLAHAT ÇALIŞMALARI

III. Selim Dönemi Islahatları

  • «Nizam-ı Cedit» ismiyle batı tarzında ordu kurmuştur.

  • III. Selim, Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyacını karşılamak için «İrad-ı Cedit» adıyla ayrı bir hazine kurdurmuştur.

  • Nizam-ı Cedit için Selimiye ve Levent kışlalarını açtırmıştır.

  • Bu orduya eğitim vermek üzere İsveç ve Fransa’dan elçiler getirtilmiştir.

  • Kara ve Deniz Mühendishanesi geliştirilmiş, Mühendishane-i Berr-i Hümayun ve Mühendishane-i Bahr-i Hümayun adı verilmiştir.

  • Batıdaki bilim, teknik ve siyasi alandaki gelişmeleri takip edebilmek amacıyla Londra, Paris, Viyana, Berlin gibi merkezlerde daimi elçilikler kurulmuştur.

Not: III. Selim döneminde ilk daimi elçilik Londra’da açılmıştır. (1793)

  • İlmiye sınıfı ile ilgili ıslah çalışmaları yapılmıştır.

  • Fransızca, okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başlanmıştır.

  • Yerli malı kullanımı teşvik edilmiştir.

  • İlk devlet matbaası kurulmuştur.

Not: III. Selim, ıslahatlardan rahatsız olan yeniçeriler tarafından «Kabakçı Mustafa İsyanı» sonucu tahttan indirilmiştir.

II. MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI

  • II. Mahmut döneminde, devleti kurtarmak adına askeri, yönetim, mali, kültürel ve eğitim alanında ıslahatlar yapılmıştır.

Askeri Alandaki Islahatlar

  • Sekban-ı Cedit ve Eşkinci ocakları kurulmuştur.

  • 1826 yılında Yeniçeri Ocağı kaldırılmıştır. (Vaka-yı Hayriye)

Not: Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla padişahın otoritesi yeniden sağlanmıştır. Ayrıca yapılacak olan ıslahatların önündeki en büyük engel kaldırılmıştır.

  • Yeniçeri Ocağının kaldırılması sonucunda;

  • Islahat hareketleri karşısındaki en önemli engel ortadan kaldırılmıştır.

  • Yeniçeri Ocağının yerine, batı tarzında Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu kurulmuştur.

  • Bu ordunun eğitimi için Prusya’dan subaylar getirilmiştir.

  • Ordunun ihtiyacını karşılamak üzere Harp Okulu açılmıştır. (1831)

  • Avrupa’ya eğitim görmek üzere subaylar gönderilmiştir.

Yönetim Alanındaki Islahatlar

  • II. Mahmut ayanlar ile Sened-i İttifak’ı imzalamıştır.

  • Divan teşkilatı kaldırılarak nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur.

  • Dirlik sistemi kaldırılmış, yerine devlet memurlarına maaş bağlanmıştır.

  • Posta ve polis teşkilatı kurulmuştur.

  • İlk defa karantina uygulaması yapılmıştır.

  • Müsadere usulü kaldırılarak özel mülkiyet ve miras hakkı tanınmıştır.

Not: Özel mülkiyetin korunması konusunda adım atılmıştır.

  • Askeri amaçlı ilk nüfus sayımı yapılmıştır.

  • Memurlara fes ve pantolon giyme zorunluluğu getirilmiştir.

  • Memurlar iç işleri ve dış işleri olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

  • Memurlar için rütbe ve nişan uygulaması başlatılmıştır.

  • Ayanlık kaldırılarak, iller merkeze bağlanmıştır.

  • İstanbul’a vize uygulaması getirilmiştir.

Not: Böylece, nüfus yoğunluğunun getireceği sıkıntılar engellenmek istenmiştir.

  • Yurt dışı seyahatler için pasaport uygulaması başlamıştır.

Eğitim ve Kültür Alanındaki Islahatlar

  • İstanbul’da ilköğretimin zorunlu olması kabul edilmiş, fakat uygulanamamıştır.

  • Yüksekokullara öğrenci yetiştirmek amacı ile rüştiye okulları açılmıştır.

  • Enderun Mektebi kaldırılarak yerine devlet memurluğu için Mekteb-i Maarif-i Adliye okulu kurulmuştur.

  • Orduya subay yetiştirmek üzere Harp Okulu açılmıştır.

  • İlk resmi gazete olan Takvim-i Vakayi çıkarılmıştır.

  • İlk kez Avrupa’ya öğrenciler gönderilmiştir.

  • Mekteb-i Tıbbıye ve Mızıkay-ı Hümayun gibi yüksekokullar açılmıştır.

  • II. Mahmut’un porteleri devlet dairelerine asılmıştır.

  • Yabancı müzik serbest bırakılmıştır.

  • Tercüme Odaları açılmıştır.

Ekonomik Alandaki Islahatları

  • İngilizler ile Balta Limanı Antlaşması imzalanmıştır.

Not: Osmanlı Devleti, bu antlaşma ile yarı sömürge haline gelmiştir.

  • Yerli malı kullanımı teşvik edilmiştir.

  • Ticaret Nezareti kurulmuştur.

Not: Tarım ve ticaret işlerinin düzenlenmesi hedeflenmiştir.

  • Ordunun kıyafet ihtiyacını karşılamak üzere Bez fabrikası, fes ihtiyacını karşılamak üzere Feshane açılmıştır.

  • Yerli tüccara, gümrük vergilerinde kolaylık sağlanmıştır.

TANZİMAT VE ISLAHAT FERMANLARI

TANZİMAT FERMANI (1839)

  • Tanzimat Fermanı Padişah Abdülmecit zamanında, Hariciye Nazırı (Dışişleri Bakanı) Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanmıştır.

  • Mustafa Reşit Paşa, devletin kurtulmasının Avrupa ülkelerinin desteğine bağlı olduğunu ileri sürmüştür.

  • Mustafa Reşit Paşa hazırladığı programı 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Parkı’nda halkın huzurunda okumuştur.

  • Bu nedenle, fermana «Gülhane Hattı Hümayunu» adı verilmiştir.

  • Fermanın yayınlanmasının nedenleri şunlardır:

  • Milliyetçilik akımına karşı, Osmanlı toprak bütünlüğünü korumak,

  • Osmanlıcılık fikri,

  • Rusya’nın Balkanlardaki etkisini kırmak,

  • Avrupalı devletlere yakınlık sağlamak,

  • Tanzimat Fermanının yayınlanması sonucunda;

  • Osmanlı Devleti’nde Müslümanlar ve gayrimüslimler kanun önünde eşit hale gelmiştir.

  • Osmanlı tarihinde batılı hukuk kurallarına geçiş sağlanmıştır.

  • Padişahın yetkileri kanun gücüyle kısıtlanmıştır.

Not: Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinde Avrupalı devletlerinin baskısı olmamıştır.

Not: Osmanlı tarihinde Tanzimat Fermanı ile başlayıp (1839), I. Meşrutiyet Dönemi’ne (1876) kadar geçen döneme «Tanzimat Dönemi» adı verilmiştir.

ISLAHAT FERMANI (1856)

  • Kırım Savaşı sırasında İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti’ne yapmış oldukları yardım karşılığında Hıristiyanlara bazı haklar verilmesini istemişlerdir

  • Bunun üzerine Abdülmecit, Paris Antlaşması’na Hıristiyanları koruyucu bir madde konulmasını engellemek üzere Islahat Fermanını ilan etmiştir.

  • Islahat Fermanının ilanında etkili olan unsurlar şunlardır:

  • Paris Konferansı’nda Osmanlı lehine sonuç almak,

  • Rusya’nın azınlıklar üzerindeki etkisini kırmak,

  • Islahat Fermanının ilanı ile;

  • Bu ferman Tanzimat Fermanı’nın genişletilmiş şeklidir.

  • Osmanlı’daki Gayrimüslim ve Müslümanlar eşit duruma gelmişlerdir.

  • Müslüman halk, Gayrimüslimlere tanınan haklardan rahatsızlık duymuşlardır.

Yüklə 20,27 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə