АМЕА-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), cild 72, №2, səh. 114-118 (2017)
114
Orijinal Formalı Kompozisiyaların Tərtibatı
T.S. Məmmədov, Ş.A. Gülməmmədova*
AMEA Dendrologiya İnstitutu, Mərdəkan qəsəbəsi, S.Yesenin 89, Bakı AZ 1044, Azərbaycan;
*E-mail: shalala.g@mail.ru
AMEA-nın Dendrologiya İnstitutunda aparılmış elmi-tədqiqat işində müxtəlif növ və sortlardan ibarət
olan dekorativ ağac, kol və ot bitkiləri müxtəlif ölkələrdən və yerli floradan Abşeron şəraitinə intro-
duksiya olunmuş, onların bioekoloji xüsusiyyətləri öyrənilmiş və bu bitkilərdən istifadə etməklə Den-
drarinin və Bakı şəhərinin ərazisində müxtəlif formalı kompozisiyalar yaradılmışdır. Müəyyən edil-
mişdir ki, introduksiya olunmuş dekorativ bitkilər Abşeron şəraitinə yaxşı uyğunlaşır və parklarda,
xiyabanlarda müxtəlif formalı kompozisiyaların tərtibatında istifadə oluna bilər. Ağac-kol və ot bit-
kilərindən istifadə etməklə orujinal formalı kompozisiyaların tərtibatına daha çox üstünlük verilməsi
məqsədəuyğundur.
Açar sözlər: Orijinal, kompozisiya, bitki, dekorativ, park
GIRIŞ
Azərbaycanın şəhər və rayonlarında son illər
yaşıllıq zonalarının inkişafı, ətraf mühitin sağlam-
laşdırılması və müxtəlif formalı kompozisiyaların
tərtibatı üzrə geniş işlər həyata keçirilir. Şəhər-
lərin böyüməsi, onların struktur planının yenidən
qurulması, dəyişməsi ilə bağlı olaraq ayrı-ayrı ele-
ment və ərazi sahələri ilə birgə bütöv şəhər mühiti
dəyişir. Botanika bağlarında və Dendroparklarda
landşaft memarlığının öyrənilməsi müasir şəhər-
salmada mühüm vəzifələrdən biridir. Son illər
landşaft memarlığı müasir tələblər səviyyəsində
inkişaf edir. Park, bağ və digər yaşıllıqların yara-
dılmasında növlərin dekorativ əlamətlərinə görə
düzgün seçimi aparılır, bioekoloji xüsusiyyətləri
öyrənilir və bitki assortimenti artırılır. Hal-hazırda
Azərbaycanın bağ-park incəsənətinin bütün sahə-
lərinin öyrənilməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Bizim mədəni irsin saxlanılması vəzifələri aktual
olmuşdur. Bəzi bağ-park kompozisiyalarının bər-
pası, landşaft memarlığı abidələrinə qayğılı mü-
nasibət zəruriliyi yaranır. Landşaft memarlığında
müxtəlif kompozisiyaların yaradılması müasir
dövrün ən mühüm xüsusiyyətlərindən biridir.
Hal-hazırda respublikada, xüsusilə Bakı şəhə-
rində yeni yolların, körpülərin ətrafının yaşıllaş-
dırılmasında, o cümlədən parkların, bağların, ofis
interyerlərinin tərtibatında kompozisiyalar növ
müxtəlifliyinə və dekorativ əlamətlərinə görə se-
çilməlidir. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın
landşaft memarlığı üzrə təcrübəsi müasir inkişaf
dövründə mövcud olan çətinliklərə və çatışma-
mazlıqlara baxmayaraq respublikanın şəhərlərinin
bağ-park inkişafı üçün proqressiv əhəmiyyətli ol-
muşdur. Bu dövrdə çoxsaylı yaşıllaşdırma obyekt-
lərinin yaradılması respublikada landşaft memar-
lığının inkişafına istiqamətlənmişdir.
Azərbaycanın bağ, park və landşaft sənətinin
yaranma tarixi minillikləri əhatə edərək, öz kökləri
ilə Qafqaz Albaniyasının, Xəzərin, Midiya və Atro-
patenanın qədim zamanlarından başlayır. Bizim regi-
onun bağ və parklarının bir çox təsvirləri tarixçilərin
və filosofların şərhlərində, şair və yazıçıların əsərlə-
rində, Qafqazı ziyarət edən coğrafiyaçı və səyyahla-
rın qeydlərində özünə yer tapmışdır. Arxeoloqların
axtarışları sayəsində qədim Azərbaycanın bağ və
parkları haqqında maraqlı məlumatlar əldə edilmişdir
(Həsənova, 2006).
Müasir dövrdə parkların, bağların, ofis interyer-
lərinin bəzədilməsində insanlar dekorativ bitkilərdən
istifadə edirlər. Landşaft memarlığı əsasında yaşıllaş-
dırmada, müxtəlif kompozisiyaların qurulmasında
bir-birindən yaraşıqlı və zəngin növ tərkibinə malik
olan bitkilərin dekorativ əlamətləri: çiçəyinin, qabığı-
nın rəngi, çətiri, meyvəsi, hündürlüyü və s. xüsusiy-
yətləri nəzərə alınmalıdır. Məhz həmin sahələrdə gö-
zəl çiçəklik və ya dekorativ bitkilərdən kompozisiya-
nın qurulması insanların sosial şəraitini yaxşılaşdırır,
oksigen balansına olan təminatını qismən də olsa
ödəyir (Məmmədov 2006).
Hər-hansı bir ölkənin, habelə qitənin dendro-
florası və ya bitkiləri təkcə orada uzun illər, əsrlər,
yaxud qərinələr boyu cır və ya yabanı halda bitən
yerli bitkilərdən ibarət deyil, həm də müxtəlif vaxt-
larda müxtəlif yollarla ora digər ölkələrdən və ya qi-
tələrdən gətirilmiş, tədricən yeni şəraitə uyğunlaşmış,
artıb çoxalmış bitkilərdən ibarətdir. İntroduksiya el-
minin inkişafı ilə əlaqədar olaraq Abşeron yarımada-
sının dendroflorası yüzlərlə ağac və kollarla zəngin-
ləşdirilmişdir. Onu demək kifayətdir ki, hələ əsrimi-
zin əvvəllərində Abşeronun yaşıllaşdırılmasında, bağ
və parklarında cəmi 5-10 növ ağac bitkilərindən isti-
fadə olunurdusa, 90-cı illərdə yaşıllıqlarda, bağ və
parklarda ağac və kol növlərinin sayı 500-ü keçmiş-
dir. İntroduksiyanın inkişafının üçüncü dövründə bir
Orijinal Formalı Kompozisiyaların Tərtibatı
115
neçə elmi müəssisənin yaranması ilə əlaqədar ola-
raq, xüsusilə Bakı Nəbatat bağının, Mərdəkan və
Bərdə Dendroloji bağlarının və s. formalaşması
istər introduksiya və iqlimləşmənin inkişafına, is-
tərsə də dendrofloranın zənginləşməsinə səbəb ol-
muşdur (Məmmədov və b., 2000).
Bağ sahəsinin planlaşdırmasının dəqiq həlli
yoxdur, ona görə müxtəlif funksional zonaların öl-
çülərini və onların qarşılıqlı yerləşməsini hər kəs
öz arzu və imkanlarına görə, ərazinin relyefini nə-
zərə almaqla, sahənin qütblərə görə istiqamətinə,
şəxsi təsərrüfatın həcminə və s. görə müəyyənləş-
dirir. Sahənin tərtibatı planın çəkilişindən başlayır
və orada relyefin, ağacların, kolların, çiçəkliyin,
yolun və sahənin digər xüsusiyyətləri qeyd edilir.
Sahənin planında bağın bütün lazımı qurğu-
ları və elementlərinin rahat yerləşməsi, qarşılıqlı
əlaqəsi nəzərə alınmalıdır. Bunun üçün sahənin
funksional zonalaşması, yəni onun əsas zonalara
bölünməsi aparılır (Витвицкая, 2005).
Çiçəkliklərin xarici görünüşü onların düzəl-
dilməsindən, memarın zövqündən, bağbanın elm
və bacarığından asılıdır. Hər çiçəklikdə vahid
kompozisiya həlli olmalıdır. Çiçəkli tərtibatın bü-
tün həlli struktur elementlərin qarşılıqlı əlaqəsi ilə
qurulur. Mərkəzdə, yaxşı görünən yerdə əsas
mövzunu əks etdirən, iri və mürəkkəb elementləri
daxil edən kulminasiya kompozisiyası yaradılır
(Карписонова, 2005).
Çiçəkliyi sahədə yerləşdirdikdə onun evin
pəncərələrindən, eyvanından, bağdakı oturacaq-
dan, bağ yolu ilə gəzdikdə görünüşünü nəzərə
almaq lazımdır. Bəzən çiçəklik bağda ən effektli
perspektivi örtür. Yadda saxlamaq lazımdır ki,
uzaqlıqdan baxdıqda çiçəkliyin görünüşü dəyişir,
hissələri elə bil yüngül, şəffaf tüstü ilə örtülür.
Ona görə arxa planda göy-mavi çalarlı, ön planda
isə isti, qızılı-sarı, qırmızı-narıncı çalarlı çiçəklər
yerləşdirilir. Rəng ziddiyyətləri güclü “işləyir”.
Məsələn, tünd rəngli binanın fonunda açıq, sarı-
yaşıl və ya gümüşü-boz rəngli yarpaqları olan bit-
kilər yaxşı seçilir. Ağ binanın fonunda isə əks olu-
nan işığın yarısını udan, tünd yarpaqlı bitkilər ef-
fektli görünür (Шешко, 2009).
MATERIAL VƏ METODLAR
Yaşıllaşdırmada istifadə olunan bitkilərin tə-
bii və mədəni genofondunun yaradılması, dünya
bitki ehtiyatlarından səmərəli istifadəsi, növ və
sort müxtəlifliyinin zənginləşdirilməsi, introduksi-
yası, elmi əsaslarla müxtəlif formalı kompozisiya-
ların tərtibatı məqsədi ilə AMEA Dendrologiya
İnstitutunun “Landşaft memarlığı” laboratoriya-
sında elmi-tədqiqat işləri aparılır. Dendrari land-
şaft parkı üslubunda yaradılmışdır, burada olan
bitki kolleksiyaları milli və dünya sərvətidir. Apa-
rılan elmi-tədqiqat işinin əsas məqsədi müxtəlif növ
və sortlardan ibarət olan dekorativ ağac, kol və ot
bitkilərinin müxtəlif ölkələrdən və yerli floradan
Abşeron şəraitinə introduksiyası, onların bioekoloji
xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi və bu bitkilərdən isti-
fadə etməklə parklarda, bağlarda, xiyabanlarda land-
şaft memarlığı üslubunda müxtəlif formalı davamlı
kompozisiyaların yaradılmasıdır. Tədqiqat obyektlə-
rinə bəzi dekorativ ağac, kol və ot bitkilərinin
müxtəlif növ və sortları aiddir: ağaclardan - Picea
excelsa Link., Pinus nigra Arn., Larix europaea DC.,
Abies alba Mill., İlex aquifolium L., Juniperus
oxycedrus L., Cercis chinensis Bge., Carpinus
betulus L., Diospyros lotus L., Arbutus unedo L.,
Acacia dealbata Link. və s., kollardan - Cycas
revoluta Thunb., Artemisia vulgaris L., Santolina
virens Mill., Magnolia liliflora Desr., Jasminum
humile L., Ruta graveolens L., Camelia japonica L.,
Lantana camara L., Vitex negundo L. və s., otlardan
- T. "Editil NL ", T. "PW Alexind", T. "Purk", T.
"A.Adamkiene", H."Wood stask", H."Sky jaket", H.
"Amethyus", N. "Gemendil", N. "Carnegie" və s.
Tədqiqat işi yerinə yetirilən zaman bir sıra me-
todikalardan istifadə edilmişdir. Vegetativ orqanların
morfoloji xüsusiyyətləri İ.T.Vasilçenko (1979) və
İ.Q.Serebryakovun (1952) metodikaları ilə öyrənil-
mişdir. Bitkilərin böyümə dinamikasını və fenoloji
inkişaf fazalarını təyin etmək üçün vegetasiya başla-
nandan qurtarana kimi hər 10 gündən bir müşahidə
aparılmışdır. Bitkilər üzərində fenoloji müşahidələr
aparmaq məqsədilə N.A.Avrorinin (1953), A.Q.Qo-
lovaçın (1962), F.N.Rusanovun (1970) və Rusiya
Baş Botanika Bağının işləyib hazırladıqları meto-
dikalardan istifadə olunmuşdur. Kök sisteminin mor-
fologiyası öyrənilərkən V.A.Kolesnikovun (1971)
“köklərin tam çıxarılaraq yuyulması” metodikasın-
dan istifadə edilmişdir. Bitkilərin istiyə davamlılığı
K.A.Axmatov (1972), R.Moles (1992), L.Mucina
(1993), quraqlığa davamlılığı isə P.A.Qenkelin
(1956) metodikaları ilə öyrənilmişdir.
NƏTICƏLƏR VƏ ONLARIN MÜZAKIRƏSI
Dendrologiya İnstitutunda aparılmış elmi-tədqi-
qat işində müxtəlif ölkələrdən və yerli floradan intro-
duksiya olunmuş dekorativ ağac-kol və ot bitkilərinin
Abşeron şəraitində bioekoloji xüsusiyyətləri öyrənil-
miş, Dendrarinin ərazisində açıq sahə şəraitində, Ba-
kı şəhərinin müxtəlif yerlərində dekorativ ağac və
kollardan, ot bitkilərindən ibarət landşaft memarlığı
üslubunda müxtəlif formalı kompozisiyalar yaradıl-
mışdır. Tədqiqat zamanı bitkilərin becərilməsi to-
xum, qələm, şitil, soğanaq, soğanaqlı yumru və kök
yumruları ilə aparılmışdır.
Məmmədov və Gülməmmədova
116
Cədvəl 1. Bəzi dekorativ ağac və kol bitkilərinin yaşıllaşdırmada tətbiq edilməsi
№ Bitkinin adı
Parklar, bağlar, xiyabanlar
Küçə
alleya tək qrup bordür canlı çəpər
1. Cupressus semperv rens Mill. + + + + + +
2. Albizzia julibrissin L. + + + - - +
3. Cercis siliquastrum L. + + + + + +
4. Fraxinus еxсelsior L. + + + - - -
5. Ligustrum lucidim Ait. + + + + + +
6. Olea europaea L. + + + - - +
7. Ligustrum vulgare L. - + + + + +
8. Quercus ilex L. + + + + + -
9. Pinus eldarica Medw. + + + - - +
10. Punica granatum L. + + + + + -
11. Rosa sp. diversa L. + + + - - +
12. Hibiscus syriacus L. - + + - - -
13. Chamaerops humilis L. + + + + - +
14. Evokymus japonica L. - + + + - -
15. Nerium oleander L. - + + - - +
16. Acer campestre L. + + + - - -
17. Lonicera fragrantissima Lindl. - + + - - +
18. Biota orientalis Endl. + + + + + +
19. Philadelphus caucasicus Koehne - + + - + +
20. Juniperus rufescens Link. - + + - - -
Qeyd: (+) – istifadə olunan; (-) – istifadə olunmayan
Növ və sortların əkilməsi üçün açıq sahədə torpaq
bellənmiş, gübrə verilmiş, ləklər düzəldilmiş və bit-
kilər əkilmişdir. Əkilmiş bitkilərə aqrotexniki qul-
luq edilmişdir. Tədqiqat işində müxtəlif ağac, kol,
otların növ və sortlarının toxumlarının səpilməsi,
qələm, şitil, soğanaq, soğanaqlı yumru və kök yum-
rularının əkilməsi, onlardan alınan cücərtilərin, ilk
yarpaqların morfologiyası, inkişaf dinamikası, kök
sisteminin xarakteristikası, bitkilərin fenologiyası,
çoxaldılması, ekoloji amillərə davamlılığı, aqrotex-
nikası, xəstəlik və zərərvericilərə qarşı mübarizə
üsulları ətraflı öyrənilmiş və Abşeronun yaşıllaş-
dırılmasında, müxtəlif formalı kompozisiyaların
tərtibatında istifadə edilmişdir. Tədqiqat işində de-
korativ ağac, kol və ot bitkiləri toxumla və vegeta-
tiv yolla çoxaldılmışdır. Müxtəlif növ və sortların
şaxtaya, istiyə, quraqlığa, küləyə davamlılığı öyrə-
nilmiş və bu təsirlərin nəticələri nəzərə alınmaqla
bitkilər becərilmişdir.
Bağ-park arxitekturasında kompozisiyaların
yaradılmasında müntəzəm üslubda sadə həndəsi
formalardan (düzbucaq, dairə, ulduz və s.) və təbi-
əti əks etdirən landşaft və ya mənzərəli üslubda ori-
jinal formalardan istifadə edilmişdir. Kompozisiya-
ların sərhədləri həmişəyaşıl kollarla əhatə olun-
muşdur. Həmişəyaşıl ağac və kollar kompozisiyala-
rın mərkəzində də istifadə olunmuşdur. Tədqiqat
işində landşaft və ya mənzərəli üslubda “Güllər”,
“Butalar”, “Azərbaycan xəritəsi”, “Tülpan” və s.
kimi orijinal formalı kompozisiyalar düzəldilmişdir.
Orijinal formalı kompozisiyaların tərkibinə
hündürlüyünə, rənginə, formasına görə müxtəlif bit-
kilər daxildir. Kompozisiyanın içərisində bitkilər
simmetrik yerləşmir, onların sərhədləri dəqiq ol-
mur. Tədqiqat işində bəzi dekorativ ağac və kol
bitkilərinin yaşıllaşdırmanın müxtəlif sahələrində
tətbiq edilməsi cədvəl 1-də göstərilmişdir.
Mənzərəli üslubdan istifadə edərkən əsas məq-
səd becərilən bitkilərin dekorativ xüsusiyyətlərinin
harmonik inkişafına nail olmaqdır. Bu üslubun əsa-
sını dekorativ bitkilərin təbii formasının saxlanıl-
ması təşkil edir. Tədqiqat işində kompozisiyalar dü-
zəldilərkən dekorativ elementlər, o cümlədən hey-
kəllər, daşlar, tək bitkilər çox ehtiyatla istifadə
olunmuş və harmonik qaydada ətraf landşafta yer-
ləşdirilmişdir. Burada təbii formalara, rənglərə və
materiallara üstünlük verilmişdir. Arabesklər fiqur-
lu gül kompozisiyalarıdır və görünüşcə yarpaqlara,
güllərə, çələnglərə, oxlara və digər müxtəlif fiqur-
lara bənzəyirlər. Dekorativ yarpaqları olan və xalça
görünüşlü bitkilər naxışlı güllüklərdə istifadə edil-
mişdir. Bu qrup bitkilərdən arabesklər, gül saatları,
təqvimlər, güldanlar, heykəllər, müxtəlif fiqurlar
düzəldilmişdir. Kompozisiyaların tərtibatında deko-
rativ ağac, kol və ot bitkilərinin forması, ekoloji
amillərə davamlılıqları, keyfiyyəti, ölçüləri, rəngi,
qoxusu, çiçəkləmə müddəti nəzərə alınmışdır. Bit-
kilər elə seçilmişdir ki, mövsüm ərzində fasiləsiz
çiçəkləsinlər. Bunun üçün çiçəkləyən növ və sortlar
tədricən bir-birini əvəz etmiş, hər aya görə güllüyün
növü müəyyənləşdirilmiş, çiçəkləmə müddəti aqro-
texniki üsullarla tənzimlənmişdir. Yazda və payızda
havalar sərin olanda kompozisiyalarda parlaq rəngli
güllərdən, yayda isə ağ, mavi, bənövşəyi rəngli gül-
lərdən istifadə edilmişdir. Müxtəlif naxışların içəri-
sinə əkilmiş güllərin gözəlliyi, bir-birilə uyğunlaş-
ması daha da aşkar biruzə olunur.
Orijinal Formalı Kompozisiyaların Tərtibatı
117
Tədqiqat işində müxtəlif formalı arabesklər
düzəldilmiş və içərisində dekorativ bitkilər əkilmiş-
dir. Dendrarinin ərazisində düzəldilmiş bəzi orijinal
formalı kompozisiyalar 1-4 saylı şəkillərdə göstə-
rilmişdir.
Orijinal formalı kompozisiyaların tərtibatında
əsasən çoxillik və birillik dekorativ ot bitkilərindən
istifadə edilmişdir. Hal-hazırda müxtəlif dekorativ
ot bitkilərindən istifadə edərək gül xalçasının, müx-
təlif portretlərin, kompozisiyaların yaradılması bağ
incəsənətinin ən yüksək formasıdır. Orijinal formalı
kompozisiyaların tərtibatı təbiət mənzərələrinin ele-
mentlərini şəhər sakininə yaxınlaşdırmağa imkan
verir. Ona görə bu cür kompozisiyaların yaradılma-
sında əsas məqsəd müxtəlif ağac-kol, dekorativ gül
bitkilərinin ekoloji-bioloji xüsusiyyətlərini və deko-
rativ əlamətlərini nəzərə alaraq onların effektli, har-
monik uyğunlaşması və səmərəli-bədii yerləşmə-
sinə nail olmaqdır. Orijinal formalı kompozisiyalar
şəhərə gözəllik verməklə yanaşı insanların təbiətlə
təmasda olaraq istirahətini təmin edərək sağlam və
həyatsevər olmağa kömək edir.
Aparılmış elmi-tədqiqat işinin nəticəsində hal-
hazırda Abşeronun bağ-park zonalarında müxtəlif
kompozisiyaların yaradılması üçün istifadə olunan
ən perspektivli dekorativ bitkilər müəyyən edilmiş-
dir: təxminən 50 cins ağac-kol bitkiləri və təxminən
52 cins ot bitkiləri.
Elmi-tədqiqat işinin nəticəsində müəyyən edil-
mişdir ki, müxtəlif ölkələrdən və yerli floradan in-
troduksiya olunmuş dekorativ ağac-kol və ot bitki-
ləri Abşeron şəraitinə yaxşı uyğunlaşır, perspektiv-
lidir və parkların, bağların tərtibatında, müxtəlif
formalı kompozisiyaların yaradılmasında istifadə
oluna bilər. Parklarda, bağlarda, xiyabanlarda, bul-
varda, küçələrdə, sənaye və tədris müəssisələrinin
ətrafında dekorativ ağac-kol və ot bitkilərindən isti-
fadə etməklə orijinal formalı kompozisiyaların tərti-
batına daha çox üstünlük verilməsi məqsədə-
uyğundur.
ƏDƏBİYYAT
Həsənova A.Ə. (2006) Azərbaycanın landşaft me-
marlığı. Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları: 3 s.
Məmmədov T.S. (2006) Gülçülük ensiklopediyası.
Bakı: Azərb. nəşriyyatı: 76 s.
Məmmədov M.S., Əsədov K.S., Məmmədov
F.M. (2000) Dendrologiya. Bakı: Azərb. Ensiklo-
pediyası, s. 26-29.
Şəkil 1. “Butalar” forması
Şəkil 2. “Azərbaycan xəritəsi” forması
Şəkil 3. Orijinal forma
Şəkil 4. Orijinal forma
Məmmədov və Gülməmmədova
118
Аврорин Н.А. (1953) Акклиматизация и фено-
логия. Бюлл. ГБС АН СССР, 16: 8-11
Ахматов К.А. (1972) Полевой метод определе-
ния жароустойчивости растений. Бюлл. ГБС
АН СССР, 86:73-74.
Васильченко И.Т. (1979) Определитель всхо-
дов сорных растений. Ленинград: Колос, с.
181-182.
Витвицкая М.Э. (2005) Современный дизайн
участка. Москва: ЛАДА, с. 5-6.
Генкель П.А. (1956) Диагностика засухоустой-
чивости культурных растений и способы её
повышения. Методические указания. М.: АН
СССР, 69 с.
Головач А.Г. (1962) Декоративные и другие по-
лезные растения в природе и культуре. М.-Л.:
АН СССР, с. 39-98.
Карписонова Р.А. (2005) Цветник в тени. М.:
Кладезь-Букс, 111 с.
Колесников В.А. (1971) Методы изучения кор-
невой системы древесных растений. М.: Лес-
ная промышленность, 152 с.
Русанов Ф.Н. (1970) Вопросы, разрешаемые
при изучении интродуцированных растений.
АН Узб. ССР. Ботанический Сад (Ташкент
ФАН). «Интродукция и акклиматизация рас-
тений», вып. 7: 187-194.
Серябряков И.Г. (1952) Морфология вегета-
тивных органов высших растений. М.: Совет-
ская наука, с. 293.
Шешко П.С. (2009) Ландшафтный дизайн.
Минск: Современная школа, 74 с.
Moles R. (1992) Trampling damage to vegetation
and soil cover at patwithin Burren National Park,
Mullach mor, Co Clare. Irish Geogr., 25(2): 129.
Mucina L., Grabherr G., Ellmauer T. (1993) Die
Pflanzen gesell schaften Oster reichs. Teil Jena,
G.F.V., 55: 490.
Создание Оригинальных Форм Композиций
Т.С. Мамедов, Ш.А. Гюльмамедова
Институт дендрологии НАН Азербайджана
В научно-исследовательской работе, проводимой в Институте Дендрологии НАНА, в условиях Ап-
шерона изучены биоэкологические особенности декоративных деревьев, кустарников и травянистых
растений, интродуцированных из местной флоры и различных стран. Используя эти растения на
территории Дендрария и города Баку созданы декоративные композиции различных форм. Выявлено,
что интродуцированные декоративные растения хорошо адаптируются в условиях Апшерона и
рекомендуются для использования их при создании различных композиций в парках и скверах.
Преимущественное использование древесно-кустарниковых и травянистых растений является более
целесообразным в связи с возможностью создания композиций оригинальных форм.
Ключевые слова: Oригинальный, композиция, растение, декоративный, парк
Creation of Original Forms of Compositions
T.S. Mammadov, Sh.A. Gulmammadova
Institute of Dendrology, Azerbaijan National Academy of Sciences
Biological and ecological features of decorative trees, shrubs and grasses, which were introduced from local
and foreign flora were studied under the conditions of Absheron and decorative compositions of different
forms were developed by using these plants in the territory of Arboretum and Baku. It was established that
the introduced plants from different countries and ornamental plants from the local flora were well adapted
to the Absheron climatic conditions and they were recommended for the creation of various compositions in
parks and squares. It is advisable to give trees, shrubs and herbaceous plants the superiority in the creation of
original forms of compositions.
Keywords: Original, composition, plant, decorative, park
Dostları ilə paylaş: |