olmasına baxmayaraq, madam Voke Qorionun sifətinin xoş və tamamilə abırlı olduğunu etiraf edirdi.
Bundan başqa, onun ətli, uzunsov baldırlarında və uzun, iri burnunda dul arvadın, görünür çox əziz
tutduğu gizli məziyyətlər də hiss olunurdu. Qorionun bu gizli məziyyətlərini onun ay kimi girdə üzü
üstəlik olaraq isbat edirdi. Qorio ata madam Vokenin nəzərində bütün varlığını hissə çevirə biləcək
möhkəm əzələli bir heyvana bənzəyirdi. Qanad kimi iki tərəfə daranmış və səhər tezdən evə gələn
politexnik məktəbin dəlləyi tərəfindən pudralanmış saçları alçaq alnı üzərində beş çiçək hörüyü kimi
sallanaraq, üzünü qəşəng bir çərçivə arasına alırdı. Qorio bir az kobud olsa da, özünü o qədər ciddi tutur,
tütün qabından tütünü o qədər səxavətlə götürür və ürəyi istədiyi qədər makuba* doldura biləcəyinə elə
əmin görünürdü ki, madam Voke Qorionun bu mənzilə köçdüyü günün axşamı, yatağına uzan rkən, duzlu
donuz piyində bişən kəklik kimi, kəfənindən ayrılmaq və Qorionun arvadı kimi yenidən dirilmək arzuları
atəşində qıvrılırdı. Ərə getmək, pansionu atmaq, varlı şəhər əhalisinin bu ən yaxşı nümayəndəsi ilə qol-
qola verib gəzmək, öz məhəlləsində şöhrətli bir qadın olmaq, yoxsullara sədəqə toplamaq, bazar günləri
Şuaziyə, Suaziyə və Jantilyiyə* gəzməyə getmək, pansionerlərdən birinin iyul ayında bağışlaya biləcəyi
kontramarkanın intizarındansa, kefi istədiyi zaman teatra getmək, lojaya bilet almaq kimi bayağı Paris
ailə həyatının Eldoradosu* artıq onun üçün bir xülya oldu. O, su-su topladığı qırx min franka malik
olduğunu kimsəyə açıb söyləməzdi. Heç şübhəsiz, sərvət etibarilə o, özünü tamamilə əlverişli bir gəlin
hesab edirdi.
Madam Voke öz-özünə:
– Başqa xüsusiyyətlərə gəlincə, mən tamamilə qocaya layiqəm, – dedi və qu tükü döşəyi üstündə dərin iz
buraxan gözəlliklərini, sanki, bir daha etiraf edərək, o biri böyrü üstə çevrildi. Yoğun Silviya hər səhər bu
izləri döşəyin üzərində görərdi.
Madam Voke bu gündən sonra, tamam üç ayın ərzində daim cənab Qorionun dəlləyinə müraciət edərdi.
O, pansionu ziyarət edən ehtiramlı şəxslərə uyğun olaraq, evdə müəyyən bir görkəm yaratmaq bəhanəsi
ilə özünə bəraət qazandıraraq, bəzək üçün bəzi xərclərə belə yol vermişdi. O, var gücü ilə pansionerlərin
tərkibini dəyişməyə çalışır, artıq öz pansionuna ancaq hər cəhətdən layiq adamlar buraxmaq niyyətində
olduğunu hər yerdə dönə-dönə söyləyirdi. Yanına bir başqası gələr-gəlməz, o, dərhal bütün Parisdə ən
məşhur və hörmətli tacirlərdən biri olan cənab Qorio ilə lovğalanar və qocanın ona hörmət edib
pansionuna düşdüyünü fəxrlə söylərdi. Madam Voke “VOKENİN EVİ” sərlövhəsi ilə xüsusi prospektlər
nəşr etdirmişdi. Bu prospektlərdə daha sonra qeyd olunurdu ki, “Vokenin evi” atın məhəlləsində ən
qədim və ən hörmətli bir ailə pansionudur. Pansionun qarşısında Qobelen manufakturası dərəsinə
olduqca xoş (dördüncü mərtəbədən!) mənzərə açılır, burada sevimli bir bağça var, bağçanın axırında isə
cökə xiyabanı uzanır. Pansionun sakit yerdə olduğundan və yaxşı havasından da bəhs olunurdu. Bu
prospektin sayəsində qrafinya de l’Ambermenil madam Vokenin pansionuna gəlmişdi. Qrafinya otuz altı
yaşlı qadın idi. O, dava meydanında ölən generalın dul arvadı kimi pensiya hüququna malik olduğundan,
pensiya təyin və təsdiq edilməsi haqqında başladığı işin qurtarmağını gözləyirdi. Madam Voke xörəkləri
yaxşılaşdırdı, təxminən altı ay müddətində ümumi otaqların qızdırılmasına xüsusi əhəmiyyət verdi və
prospektdə vəd etdiyi şeylərə vicdanla əməl elədi. Hətta xərcin üstünə öz pullarından belə qoydu. Bunun
nəticəsində madam Vokeyə “əziz dostum” deyə xitab edən qrafinya, Mare* məhəlləsində yaşayan iki
dostunu – baronessa de Vomerlandla polkovnik qraf Pikuazonun dul arvadını belə, bu pansiona
köçürməyi vəd etmişdi. Qrafinyanın bu dostları “Vokenin evi”nə nisbətən bahalı bir pansionda
yaşayırdılar; ununla belə, hərbi dəftərxana onların işlərini qurtardıqdan sonra bu xanımların vəziyyəti
çox yaxşılaşacaqdı. O deyirdi: “Ancaq dəxtərxanalar onların işini hey süründürür”. Nahardan sonra hər iki
dul qadın madam Vokenin otağına çəkilərək, laqqırtı vurar, qarağat şirəsindən içərək, yalnız ev sahibəsi
üçün saxlanılan çərəzdən yeyərdi. Qrafinya de l’Ambermenil ev sahibəsinin Qorio haqqında
mülahizələrini tamamilə bəyənər, bunun çox gözəl fikir olduğunu söyləyərdi: lakin o, elə birinci gündən
bu əhvalatı başa düşmüşdü. Qrafinyanın rəyinə görə, Qorio birinci növ kişilərdən sayılmalıdır.
Madam Voke ona deyirdi:
– Ah, mənim əzizim! Bu kişi palıd kimi möhkəmdir, özünü çox yaxşı saxlamışdır, qadına hələ çox zövq
vermək iqtidarındadır.
Qrafinya alicənablıq hissi ilə madam Vokeyə dul arvadın tələblərinə o qədər də uyğun olmayan geyim və
bəzəyi haqqında bəzi göstərişlər belə verdi. “Siz döyüşə hazır vəziyyətdə olmalısınız”, – dedi. Bir çox
haqq-hesabdan sonra dul arvadların ikisi də Pale-Royala* gedərək, Taxta qalereyada lələkli şlyapa və
cutqu aldı. Qrafinya öz rəfiqəsini həvəsləndirərək, “Balaca Janeta” mağazasına apardı. Burada onlar şərf
və paltar seçib götürdülər. Bu döyüş ləvazimatı işə salındıqdan və dulcığaz başdan-başa silahlandıqdan
sonra madam Voke tamamilə “Bef a lya mod”* restoranının lövhəsinə bənzədi. Buna baxmayaraq, o,
yenə də yaxşılığa doğru xeyli dəyişmiş olduğunu zənn edərək qrafinyaya minnətdar olduğunu duyub,
əliaçıq olmasa da, yadigar olsun deyə iyirmi franklıq bir şlyapa bağışladı. Sözün doğrusu, o, qrafinyadan
ancaq bir xidmətkarlıq tələb etmək niyyətində idi: qrafinya Qorionu danışdırmalı və Vokeni yaxşı bir
şəkildə ona nümayiş etdirməli idi. Qrafinya de l’Ambermenil bu işdən dostcasına yapışaraq, qoca
vermişel fabrikantının başına fır-fır fırlanırdı. Nəhayət, onunla söhbət etməyə müvəffəq oldu. Bu işdə
onun yeganə arzusu vermişel fabrikantını yalnız özü üçün ələ keçirmək idi. Fəqət bütün sui-qəsdlərinin
Qorio atanın utancaqlığına, bəlkə də, müqavimətinə rast gəldiyini gördüyü zaman, qrafinya qocanın
yontalanmamış olduğuna hiddətlənərək otaqdan çıxdı.
O, öz rəfiqəsinə dedi:
– Bu adamdan heç şey qopara bilməyəcəksiniz, mənim mələyim. Onun heç şeyə inamı yoxdur, lap
gülüncdür, axmaq adamdır, lap heyvan kimidir, xəsisdir, əziyyətdən başqa ondan heç bir şey gözləmək
olmaz.
Qrafinya de l’Ambermenillə cənab Qorio arasında baş verən bu hadisədən sonra qrafinya artıq onunla bir
evdə belə yaşamaq istəmədi. Ertəsi gün qrafinya, pansionda qaldığı altı ayın haqqını belə verməyi
unudaraq, beş frankdan artıq qiymətə getməyəcək zirzibilini qoyub, evi tərk etdi. Madam Voke onu
axtarıb tapmaq üçün çox əlləşdisə də, Parisdə qrafinya de l’Ambermenil haqqında heç bir məlumat ala
bilmədi. O, tez-tez bu kədərli hadisədən danışar, pişikdən belə inamsız olmasına baxmayaraq, həddən
artıq insanlara etimad göstərdiyinə görə göz yaşı tökərdi. Madam Voke bu cəhətdən öz yaxın adamlarına
inanmayan, lakin ilk təsadüf etdiyi adama aldanan bir çox insanlara bənzəyirdi. Bu, son dərəcə qəribə bir
əxlaqi xüsusiyyətdir, lakin hər halda, elə bir həqiqətdir ki, onun köklərini insan qəlbində axtarıb tapmaq o
qədər də çətin deyildir. Bəlkə də, bəzi insanlar birlikdə yaşadıqları şəxslərin hüsn-rəğbətini heç bir şeylə
qazanmaq iqtidarında olmadıqlarından, onların qarşısında qəlblərindəki boşluğu göstərdikdən sonra
ətrafında dolaşan şəxslərin haqlı olaraq gizlicə ciddi bir hökm verdiklərini hiss etməyə başlayırlar. Lakin
Dostları ilə paylaş: |