Nörovasküler Cerrahi Öğretim ve Eğitim Grubu beyin anevrizmalari hasta Bilgilendirme Formu
Yüklə 77,33 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anevrizma Tipleri Sakküler (kese biçimli) anevrizmalar
- Fuziform (iğ biçimli) anevrizmalar
- Mikotik (iltihap sonucu gelişen) anevrizmalar
- Travmatik (kaza sonucu gelişen) anevrizmalar
- Belirtiler/Uyarıcı İşaretler
- Riskler ve Komplikasyonlar
- Bilgisayarlı Tomografi-Anjiyografi (BTA)
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
- Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA)
- Gözlem ve/veya Cerrahi Olmayan Tedavi
- Cerrahi Tedavi ve Klipleme (Mandalla Kapatma)
- Cerrahi Tedavi ve Kliplemenin Avantaj ve Dezavantajları
- Damar İçi Tedavi -Tıkama
- Damar İçi Tedavi-Koillemenin Avantaj ve Dezavantajları
- Anevrizma Tedavisinde Nöroşirürjiyenin Rolü
- Nöroşirürjiyenin Nitelikleri
- Beyin Damar Hastalıklarında Sık Kullanılan Bazı Terimler Anevrizma
- Antihipertansif
- Beyin kanaması
- Serebrovasküler
- Hematom
- Subaraknoid kanama (SAK)
| 2
Nörovasküler Cerrahi Öğretim ve Eğitim Grubu BEY İ N ANEVR İ ZMALARI Hasta Bilgilendirme Formu 3 Beyin Anevrizması Nedir? Anevrizma, beyindeki atardamar duvarının zayıflaması sonucu ortaya çıkan bir balonlaşma olup sıklıkla damarların çatallanma bölgelerinde görülür. Bu balon- laşan yapı normal damara göre daha dayanaksızdır ve bazı koşullar altında yırtılıp beyin içine kanamaya yol açarak yaşamı tehlikeye so- kabilir. Anevrizmalar doğuştan damarın gelişme bozukluğuna bağlı olabileceği gibi yüksek tansiyon, damar sertliği (ateroskleroz), en- feksiyonlar (damarın iltihaplanması) veya kafa travması sonrası da gelişebilir. Anevrizmalar çoğunlukla beynin tabanında yerleşir ve bu- radaki beyin-omurilik sıvısı içinde kanamaya neden olurlar. Anevrizmaların yıllık kanama riski yak- laşık %1’dir.
da büyük damarların çatallanma bölgelerinde oluşur. Bu çatallanma noktalarında damar duvarı daha fazla basınca maruz kalmaktadır. Bu sabit basınç zamanla damar duvarında oluşturduğu ha- sar sonucu balonlaşmaya neden olabilir. Sakküler anevrizmalar yıllar içerisinde gelişir ve bundan dolayı anevrizmanın yırtılma riski yaşla birlikte artar. Anevrizmanın bu şekildeki gelişmesini eski- den araçlarda kullanılan tekerlek iç lastiklerinde görülen balonlaşmaya benzetebiliriz. İleri yaşlarda damar yapısının bozulması sonucu damar duvarının esnekliğini kaybetmesi de anevrizma oluşma- sında diğer önemli bir nedendir. Fuziform (iğ biçimli) anevrizmalar: Bu anevrizma da- marın uzunca bir bölümünü içeren iğ şeklinde bir ge- nişleme olarak görülür . Bu tip anevrizmalar da yırtılarak kanayabilir, ileri derecede genişleyip çevresindeki beyin dokusunda baskıya yol açarak veya içinde pıhtılaşma gelişip buradan ayrılabilen kalıntıların normal beyin da- marlarında tıkanmaya (emboli) neden olması ile inme benzeri yakınmalar oluşturabilir. Mikotik (iltihap sonucu gelişen) anevrizmalar: Nadir olup damarın mikrobik hastalığı 4 sonucu gelişir. Genellikle kese biçimlidirler. İltihap damar duvarında hasara neden olur böylece duvar zayıflaması sonucu anevrizma oluşumu ve bunun yırtılma riski artar. Sıklıkla subakut bakteri- yel endokarditin (toplumumuzda ‘kalp romatizması’ olarak bilinir) bir komplikasyonudur. Travmatik (kaza sonucu gelişen) anevrizmalar: Beyin kan damarlarında kaza sonrasında gelişen anevrizma türüdür. Travma bölgesinde hasar gören damar duvarı zayıflar ve sonrasında yırtılabilir.
Beyin anevrizmasına bağlı gelişen beyin kanaması sıklığı bir yılda 100.000 kişide 10-15 civa- rındadır. Ülkemizde her yıl ortalama 10.000 kişinin anevrizmaya bağlı beyin kanaması riski taşıdığı kabul edilebilir. Bu hastaların yaklaşık 1/3’ü herhangi bir sağlık kuruluşuna başvuramadan kaybe- dilmektedir. Bir sağlık kuruluşuna başvurabilen kanamış hastalarda da ölüm oranı %25-40 arasın- dadır. Dolayısıyla anevrizması kanamış hastaların yarıya yakını kaybedilmektedir. Burada önemli bir nokta henüz kanamamış olan ancak hastayı yine de risk altında bırakan beyin anevrizmalarının erken teşhis edilmesi ve tedaviye yönlendirilmesidir. Anevrizma her yaş grubunda görülebilir ancak 25 ve yukarı yaşlarda sıklık giderek artmak- tadır. Yaygınlığı en sık olarak 50-60 yaş arasındadır ve kadınlarda erkeklerden 3 kat daha fazla gö- rülmektedir. Ailede anevrizma hikâyesi olması diğer aile bireylerinde anevrizma bulunma riskini arttırmaktadır. Bir kişide aynı anda birden çok sayıda anevrizma bulunması bu riski daha da artır- maktadır. Anevrizmanın oluş nedeni tam olarak bilinmese de birçok faktörün gelişiminde rolü olduğu bilinmektedir: 1) Hipertansiyon (yüksek kan basıncı); 2) Sigara içilmesi/nikotin kullanımı; 3) Şeker hastalığı; 4) Aşırı alkol tüketimi; 5) Doğuştan gelen (genetik) yatkınlık; 6) Kan damarlarına hasar (özellikle damar sertliği) veya travma ve 7) Bazı enfeksiyonlar.
Anevrizma yırtılması/kanaması olan hastalarda bazı uyarıcı işaretler görülebilir: Herhangi bir bölgede ısrar eden baş ağrısı Bulantı ve kusma 5 Ensede sertlik (kişi başını kolay eğemez) Bulanık veya çift görme Işığa karşı hassasiyet (fotofobi) His kusurları Kanamamış anevrizması olan kişilerin çoğunda hiçbir belirti görülmeyebilir. Az bir hasta grubunda aşağıdaki belirtilerin bazıları veya tümü görülebilir: Göz sinirlerinde felçler (göz kapağının düşmesi, gözü rahatça hareket ettirememe gibi) Tek taraflı genişlemiş göz bebeği Çift görme, gözün arkası veya üstünde ağrı Bir bölgede ısrar eden baş ağrısı İlerleyen halsizlik ve uyuşukluk Riskler ve Komplikasyonlar Anevrizmalar yırtıldığında sıklıkla subaraknoid (beyin ve beyin ince zarı arasına) kanama (SAK) gelişir. Damardan subaraknoid mesafeye yüksek basınç ile geçen kan burada birikerek bey- ne bası oluşturabilir, kanama beynin içine de olabilir; kan elemanları aynı zamanda daha düşük basınca sahip omurilik çevresine de ulaşabilir. Anevrizmadan olan kanama bazen sızma şeklinde de olabilir; bu durumda sızma noktasında küçük bir pıhtı oluşup kanamayı durdurabilir ve hasta yaşayabilir. Ancak pıhtının yol açtığı bu süreç tek- rar kanama riskini önlemez; her ek kanamada ya- şam daha fazla tehlikeye girer ve hayatta kalma ihtimali azalır. Kendiliğinden (spontane) gelişen SAK’ların çoğunun nedeni anevrizmalardır. Anevrizmanın yerinin, büyüklüğünün ve konfigürasyonunun tam olarak saptanması tedavisi ve dolayısı ile yeniden kanamanın önlenme- sinde kritik bir noktadır. Bir kanama sonrası tekrar kanama ihtimali ilk 14 gün için %20 civarında- 6 dır. Yukarıda bahsedildiği gibi anevrizma kanaması %50’lere varan oranlarda ölümcül seyreder. Ayrıca yaşayan hastalarda ise %25 oranında kalıcı nörolojik bozukluklara neden olur. Aklî fonksi- yonlar yanında tüm vücut fonksiyonlarında da bozulma (örneğin kısmi felç) ortaya çıkabilir. Daha ciddi durumlarda ise kanama beyin hücrelerinde ağır hasara yol açabilir ve hastayı komaya sokabi- lir.
Anevrizma büyük ise kanamadan da çevre beyin dokusunda baskıya yol açarak zarar vere- bilir. Ayrıca büyük anevrizmalar içinde pıhtı gelişebilir ve içinden kopan parçalar çok sayıda inme- ye sebebiyet verebilir. Beyin çevresine sızan kan damarlarda da- ralmaya (vazospazm) yol açabilir. Bu du- rum beyin dokusuna gelen kan akımında azalmaya ve dolayısıyla inmeye neden olabilir. Vazospazm genelde kanamadan 5-8 gün sonra gelişir. Tedavisi oldukça zordur, hastanın yaşamını tehlikeye soka- bilir. Kanamış bir anevrizmadan sızan kan be- yin-omurilik sıvısı (BOS) dolaşımını engelleyerek hidrosefali (beyinde aşırı sıvı birikmesi) dediğimiz tabloya neden olabilir. Bu durumda beyinde ventrikül dediğimiz boşluklarda aşırı sıvı birikerek ka- fa içi basıncının artmasına neden olabilir. Bu sıvı artışını engellemek için bu boşluklara dren yerleş- tirilerek biriken sıvı ve sızan kan dışarı alınmalıdır. Anevrizma kanaması beyin ödemi veya şişmesine de neden olabilir. Bu durum beyin fonksi- yonlarını etkileyerek çok ciddi problemlere yol açar. Beyin dokusunun şişmesi ve basıncının artma- sı beyin dokusuna zarar verir. Beyin ödemi kan damarlarında bası oluşturarak beyne kan gitmesini yavaşlatabilir. Tanı Yöntemleri Ülkemizdeki yürülükte olan tıbbi yönetmeliklere göre beyin anevrizmalı hastalar ancak be- yin ve sinir cerrahlarının (nöroşirürjiyenlerin) kontrolünde hastanelere yatabilmektedirler. Kanamış beyin anevrizmalı hastanın tanısı muayene ile doğrulukla saptanabilir, ancak tanının kesinleşmesi 7 için ek testlere gereksinim vardır. Bu konuda hekime hastalık öyküsü iyi anlatılmalıdır (geçmişteki tüm ilgili rahatsızlıklar bildirilmelidir). Böyle bir hastada ilave başka anevrizmaların da bulunma ih- timali olduğundan doğru tanısal testler kullanılması yaşamsal bir konudur. Hekim tanıya ulaşmak amacıyla doğru test için doğru bilgiye ihtiyaç duyar.
ması için hastanın kan tablosunun bilinmesi gereklidir; kanamaya eğilimi olan hastada bu test ya- pılamaz. Anjiyografi genelde radyoloji bölümünce uygulanır, ancak yeni yönetmelikle nöroloji ve beyin-sinir cerrahisi bölümleri de bu uygulamayı yapmaya başlamışlardır. İşlem sırasında bazen ilaçla hafif bir sakinleştirmeye ihtiyaç duyulsa da genelde hasta uyanık halde iken yapılabilir. Hasta tetkik masasında yatarken anjiyografiyi çekecek kişi kasıktan ince bir iğne ile atar damara girer. Sonrasında küçük bir plastik tüp (kateter) damar içerisine yerleştirilir. Röntgen ışınları altında kateterin geçişi görüntülenir ve dört ana beyin damarının bulunduğu baş-boyun bölgesine kadar ilerlenir. Bu işlem sırasın- da ağrı olmaz. Her bir beyin atar damarına görüntülenebilen da- mar içi boya ayrı olarak verilir ve bu sırada röntgen görüntüleri alınır. Bu uygulama damarların net olarak görülmesini sağlar. Anjiyografi görüntüleri alındıktan sonra kateter çıkartılır ve çıka- rılan bölgeye kan sızıntısı olmaması için baskılı pansuman uygu- lanır. Bir müddet gözlem sonrasında hasta yatağına gönderilir. Hasta işlem sırasında kateterin ge- çişini hissetmez ancak kullanılan boya maddesinin verilmesi sırasında başın bir tarafında belli belirsiz bir his oluşabilir veya geçici yıldız uçuşması veya boyun kramplarına neden olabilir. Anjiyografi işle- mi, kişinin yaşamını riske sokabilen beyin anevriz- malarının tespitinde duyarlı ve spesifik olmasına karşın sonuçta hasta için müdahaleci (invazif) bir girişim olup düşük oranlarda da olsa damar duvarı- na hasar, inme ve kullanılan boyaya karşı alerjik reaksiyon riski vardır.
8 Bilgisayarlı Tomografi-Anjiyografi (BTA): Daha yeni bir teknoloji olup hastanın kolundaki bir toplardamar- dan boya maddesinin verilmesi ile konvansiyonel anji- yografiye benzer görüntüler alınır. İşleme ait risk kon- vansiyonel anjiyografide de anlatılan boyar maddenin yol açabileceği alerji ve böbreklerde oluşturabileceği potansiyel hasardır. Bu yöntemde önemli bir avantaj hastayı anjiyografi ünitesine nakletmeye gerek duyul- maması ve ek personele ihtiyaç olmamasıdır. Sadece bir dakikadan daha az bir sürede çekim işle- mi tamamlanır ve inme riski taşımaz. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Man- yetik alan ve bilgisayar teknolojisi kullanarak vücuda ait organların üç boyutlu görüntülerini sağlayan bir tanısal testtir. Beyin anatomisinin net görüntülerini sağlar. Beyin MRG’si önceden var olan küçük inmelere ait bulguları da gösterebilir. Hastaya zararı olmayan bir testtir ancak ciha- zın içi dar olduğundan bazı kişiler kapalı yerde bulunma korkusu (klostrofobi) yaşayabilir. Ayrıca manyetik alana girmesi sakıncalı olanlar kişilerde (koroner stendi veya vü- cudunda manyetik protezi olanlar gibi) problemlerle karşılaşılabilmektedir.Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA): MR görüntüleme cihazı ile yapılabilen ve hastaya zararı olmayan bir testtir. Manyetik görüntüler bir bilgisayar tarafından analiz edilerek baş ve boyun böl- gesinin damarları görüntülenir. MRA gerçek kan damarları- nı gösterir ve tıkanmış, dar olan damarlar ve anevrizmalar hakkında net bir bilgi sağlayabilir. 9 Tedavi Seçenekleri Günümüzde anevrizma tanısı almış hastalar için üç önemli tedavi seçeneği mevcuttur: Gözlem ve/veya cerrahi olmayan tedavi (yalnızca takip) Cerrahi tedavi ve anevrizmanın kapatılması (kliplenmesi) Damar içi (endovasküler) tedavi ile stentleme ve/veya tıkama Tüm hastalıklarda olduğu gibi bir anevrizmanın tedavisine hasta ve hekim birlikte karar ver- melidir. Eğer durum acilse veya hastanın şuuru anevrizma kanaması sonucu kapanmış ise, bu karar hastanın en yakını olan akrabası(ları) ile birlikte verilmelidir. Tedavi eden hekim her bir seçeneğin risk ve yararlarını hasta (veya yakınları) ile tartışmalıdır. Hastanın durumuna göre hekim tarafından bu seçeneklerden en uygunu hastaya önerilmelidir. Karmaşık ve uygunsuz yapıdaki anevrizmalarda cerrahi ve damar içi tedavinin her ikisinin birlikte uygulanması gerekebilir. Nöroşirürjiyen ve damar içi tedavi uzmanları ile hasta veya yakın- ları en iyi tedavi seçeneğini tartışıp belirleyebilir. Günümüzde anevrizma tedavisindeki en iyi yöntem halen tartışılmalı bir konudur ancak te- davinin en kısa zamanda gerçekleştirilmesinin gerektiği de unutulmamalıdır. Cerrahi riskler anev- rizmanın kanamış olup olmadığıyla da ilişkilidir. Anevrizmanın büyüklüğü, yerleşim yeri ve hasta- nın yaşı ile genel durumunun da tedavinin başarısında diğer önemli faktörlerdir.
Anevrizma küçük ve bulunduğu yer açısından daha az büyüme ve kanama riski taşıyorsa yalnızca takip iyi bir seçenek olabilir. Bu hastaların izleminde tanısal testlerin tekrarlanması gerek- mektedir. Bu kişilerde yıllık kanama riski az da olsa devam eder. Kanamamış anevrizmalı hastalara ilave olarak ilaç tedavisi verilebilir. Takipte olan hastalar sigara kullanımını bırakmalı ve kan basıncını kontrol altına almalıdır. Bu faktörler anevrizma oluşu- munda, büyümesinde ve/veya kanamasında önemlidir. Yüksek kan basıncı önemli bir yakınma ise antihipertansif tedavi ve/veya diyet, egzersiz programı kan basıncını azaltabilir. Düzenli aralıklarla radyolojik inceleme (beyin anjiyografisi, MRA veya BTA) anevrizma boyutundaki değişiklikleri ve
10 büyümesini gösterir. Kanamamış anevrizmalı kişilerde aşağıdaki faktörlerin iyice irdelenip sorgu- lanması sonrası takip planlanmalıdır: Boyut ve yerleşim yeri Yaş ve hastanın sağlık durumu Aile hikâyesi Tedavi riskleri
Açık cerrahi tedavi anevrizmalı hastalara uzun bir zamandan beri uygulanan ve halen altın standart olan bir girişimdir. Bu ameliyat anevrizmayı kapatmak için gerçekleştirilen bir ameliyat olup genel anestezi altında kafatasında küçük bir pencere açılarak ile yapılır. Kemik ameliyat biti- minde tekrar yerine yerleştirilir. Anevrizma çevre beyin dokusun- dan ve damarlardan sıyrılır ve ge- nelde titanyumdan yapılan küçük metal bir klip (bir tür küçük metal mandal) ile boynu kapatılır. Anev- rizmanın köken aldığı damarda normal kan akımının devam et- mesi sağlanır. Ameliyat sırasında çeşitli tekniklerle mandalın anevrizma boynunu tam olarak ka- pattığı ve diğer kan damarlarında akımın normal olarak devam ettiği kontrol edilebilir. Klipler kalı- cıdır, yerinde bırakılır ve bu durum vücuda herhangi bir zarar vermez. Bu ameliyatı geçiren kişilere MR çekilebilir. Normal koşullarda anevrizma cerrahisinden sonra hasta hastanede 3 ile 5 gün sü- reyle yatar ve sonrasında 3-4 hafta ev istirahatı uygundur. Kanamış anevrizmalar için hastanede kalma süresi 7 veya daha fazla gün olmaktadır. Anevrizma cerrahi olarak kapatıldıktan sonra takip anjiyografisi cerrahiden 5 yıl sonra gerekebilir.
Kliplemenin avantajları; tedavi sıklıkla kalıcıdır aynı anevrizmaya tekrar ameliyat gerektir- mez, anevrizma doğrudan görülür (karmaşık yapıda olan anevrizmalar için bu durum önemlidir),
11 klip uygulaması sonrası anevrizma söndürülebilir ve anevrizmanın beyin dokusuna yaptığı bası cerrahi olarak kaldırılabilir ve cerrahi sırasında başka anevrizma(lar) varsa doğrudan görülüp teda- vi edilebilir. Kanamış olanlarda cerrahi sırasında anevrizma çevresi ve beyin dokusundaki kan ele- manları, pıhtılar temizlenebilir; bu temizleme bazı hastaların çabuk iyileşmesinde önem taşır. Ek olarak cerrahi sırasında kraniektomi (kafatasından bir miktar kemik çıkarma işlemi) ile kafatasının bir kısmı alınabilir ve hastaların kötüleşmesine yol açabilen kafa içi basınç artışı (beyin ödemi gibi) önlenebilir. Cerrahinin dezavantajları; invazif (müdahaleci) bir girişimdir, kafatasının açılması gerekir ve buna bağlı komplikasyonlar gelişebilir. Klip uygulaması sırasında çevredeki yapılar ve önemli da- marlara hasar verilebilir.
Damar içi tedavi son 15 yılda geliştirilmiş bir yöntemdir; kardiyologların kalp veya vücudun büyük damarlarındaki tıkalı damarları açma işlemlerine benzerlik göstermektedir. Özellikle son 5 yılda cerrahi klip uygulamasına kabul edilebilir bir alternatif olarak gündeme gelmiştir. Yüksek cer- rahi riske sahip olan ve kötü nörolojik tablodaki hastalarda veya baziler arter (beyin sapını ve derin beyin bölgelerini besleyen büyük beyin atar da- marı) gibi zor yerleşimli bazı anevrizmalarda da- mar içi tedavi uygun bir seçenek olabilir. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada klip uygu- laması ve damar içi tedavinin her ikisine de uy- gun olan kanamış anevrizmalarda eğer damar içi tıkama uygulanırsa en azından erken dönemde daha iyi sonuçlar elde edildiği saptanmıştır (ölüm veya sekelli kalma oranı 1 yılda tıkama yapılanlarda %23.5, cerrahi klipleme yapılanlarda % 30 olarak bulunmuştur). Damar içi tıkama yöntemi genel anestezi veya sedasyon altında yapılabilir. Atar damar sis- temine kasıktaki büyük bir damardan ulaşılır (uyluktaki femoral arter). Artere bir iğne yerleştirilir. Küçük bir kateter ile ilerlenerek röntgen ışınlarının kılavuzluğunda beyini besleyen dört ana dama- 12 ra ulaşılır. Bunun içerisinden daha küçük bir kateter (mikrokateter) ile anevrizmaya ulaşılır. Anevrizma içerisinde katetere pozisyon verile- rek ince bir tel veya diğer adıyla koil anevriz- ma içerisine yerleştirilir .Bükülebilir platinden yapılan bu koil bulunduğu anevrizmanın şekli- ni alır. Ek koiller gönderilerek anevrizma iç ke- siminden doldurulur ve kan akımının anevriz- ma içerisine geçişi engellenir. Anevrizma içeri- sinde pıhtı oluşur ve uzun dönemde ise yeni gelişen dokuların anevrizma tabanında koillerin tabanını doldurması ve tam bir iyileşme beklenir. Balon yardımı ile koil yerleştirilmesi diğer bir yöntemdir; burada işlem sırasında bir diğer kateter yardımı ile bir balon damar içinde anevrizmanın boyun kısmında şişirilerek koillerin damara kaç- ması engellenir ve anevrizma içinde durması sağlanır. Benzer bir biçimde stent yardımı ile koil yer- leştirilmesi sırasında ise küçük esnek bir silindirik kafes kullanılır ve bu koilleme için iskele vazifesi görür. Yukarıda tarif edilen stent veya balon yönteminin her ikisi de geniş tabanlı karmaşık anev- rizmalarda tedavi seçeneği olarak kullanılabilir. Damar İçi Tedavi-Koillemenin Avantaj ve Dezavantajları Damar içi tedavinin avantajları; öncelikle minimal invaziftir (müdahaleye bağlı yan etkisi az- dır), kafatasını açmayı gerektirmez ve işlem sonrası erken dönem komplikasyonu daha azdır. Ka- namamış anevrizmalı hastalar bir iki gün içerisinde evlerine gönderilebilir ve bir iki hafta içerisinde işlerine dönebilirler. Koillemenin dezavantajları; anevrizmanın erken dönemde kapanma ihtimalinin daha düşük- tür ve daha yüksek ihtimalle nüks görülür. Bu nedenle ek bir girişim daha gerekebilir ve tam teda- vi için daha uzun süre takip gerekebilir. İyileşme ve Takip İyileşme hastadan hastaya değişmekle birlikte anevrizma tipi, yerleşim yeri, kanama olup olmadığı, tedavi tipi ve hastanın genel durumu önemli faktörler arasında yer almaktadır. Beyin ka- naması geçirmiş olanlarda nörolojik kayıplar daha çok ve belirgin olup bu hastalar daha uzun iyi- 13 leşme süresi gerektirmektedir. Her hastada kendine özel bulgular görülse de cerrahi sonrası görü- lebilecek bazı yan etkiler aşağıda sıralanmıştır: Baş ağrıları Uyuşukluk ve yorgunluk Operasyon yerinde ağrı Çene ağrısı Başından saat tıklaması şeklinde ses gelmesi Görsel bozukluklar Kısmi veya tam körlük Görme alanı kayıpları İnce motor hareket bozuklukları Duygusal problemler Depresyon Kavramsal güçlükler Konuşma problemleri Algısal problemler Davranış değişiklikleri Denge ve koordinasyon bozuklukları Konsantrasyon güçlükleri Kısa dönemli hafıza problemleri İnme hastalarında olduğu gibi anevrizma tedavisinde de iyileşme ve rehabilitasyon dönemi önemli bir yer tutar. Bazı olgularda anevrizma kanadığında veya tedavi edildiği sırada kaybolan fonksiyonlar hasar görmeyen beyin alanları tarafından üstlenilebilmektedir. Rehabilitasyonda fizik tedavi, konuşma terapisi ve mesleksel eğitim gibi alanlarda uygulamalar yapılabilir.
14 Tarama Testleri Bir kişide anevrizma tespit edildiğinde diğer aile bireyleri için tarama yapılmasının gerekip gerekmediği henüz kanıtlanmamıştır. Ancak birden fazla kardeşte anevrizma tespiti halinde veya ailenin bir bireyinde çok sayıda anevrizma tespit edildiğinde, ailenin diğer bireylerine tarama öne- rilebilir.
Nöroşirürjiyenler anevrizma, inme, karotid arter stenozu (şah damarı daralması) ve vasküler malformasyonları (beyinde yer alan damar yumakları ve benzeri bozukluklar) da içeren beyin da- mar hastalıklarından yakınan hastalara yardımcı olmak için eğitim almış uzmanlar olarak tanımla- nabilir. Beyin anevrizması kliplemesi özellikle beyin damar patolojileri eğitimi olan nöroşirürjiyenler tarafından yapılmalıdır. Damar içinden yapılan koilleme işlemleri ise bu eğitimi ayrıca almış nöroşirürjiyen veya girişimsel radyolog tarafından yapılabilir. Nöroşirürjiyenler bu an- lamda merkezi sinir sistemini etkileyen pek çok nörolojik bozuklukta hem ameliyat hem de ameli- yat dışı tedaviyi (önleme, tanı, değerlendirme, kritik bakım ve rehabilitasyon) sağlar.
Nöroşirürjiyenler Tıp Fakültesi eğitimini takiben 6 yıl uzmanlık eğitimi alırlar. Bu anlamda nöroşirürji neredeyse eğitimi en uzun dal olarak bilinmektedir. Bunun önemli nedenleri merkezi sinir sisteminin karmaşık yapısı ve cerrahisinde gelişmiş teknikler kullanılmasıyla da ilişkilidir. Başa- rılı bir ihtisas süresi, yazılı ve sözlü sınavların verilmesinin ardından ayrıca yeterlik sınavını geçen kişiler bu alanda yeterli bir cerrah olabilmektedir. Ülkemizde nöroşirürjiyenler tüm bu aşamaları tamamlayarak görevlerine başlamaktadırlar.
görüntülenmesi işlemi Antihipertansif: tansiyon düşürücü ilaçlara verilen genel isim 15 Araknoid: beyin ve omuriliği kaplayan 3 zardan ortada yer alana verilen ad Arteriovenöz: arterleri ve venleri ilgilendiren Arter: kalpten vücuttaki organlara giden kanı taşıyan damarlar; atardamar Beyin embolisi: vücudun bir tarafından kan pıhtısının kan akımı yolu ile beyine taşınması ve arterin kapanması Beyin kanaması: kanayan damar, anevrizma veya travma bölgesinden beyin dokusu içine kanama olması Beyin enfarktı: beyine giden kan akımının kesilmesi sonrası gelişen inme Beyin trombozu: beyin dokusunu besleyen bir arterde pıhtı oluşumu Beyin-omurilik sıvısı (BOS): beyin ve omuriliği çevreleyen berrak sıvı. Bu sıvı sayesinde beyin bir kaza sırasında sarsıntıdan korunur ve beyin dokusuna gerekli besin elemanları taşınır. Aynı zamanda beyine zararlı olan maddeler bu sıvı ile temizlenir ve kafa içi basıncın düzenlenme- sinde de önemli rol oynar. Serebrovasküler: beyin ve onu besleyen kan damarlarına ait Serebrovasküler oklüzyon: beyinde bir damarın bloke edilmesi veya kapanması Kraniektomi: kafatasının bir kısmının çıkartılması Kraniotomi: kafatasının bir kısmının çıkarılarak kafa içi yapılara ulaşılması Ödem: dokuda su birikimi sonrası şişme Endovasküler: kateter ve minyatür enstrümanlar kullanılarak ciltten kan damarlarına giril- mesi ve vasküler hastalığa ait tedavi gerçekleştirilmesi; damar içi Hematom: damar duvarında hasar sonucu kandan oluşan lokalize şişme; yerel kan birikimi Hidrosefali: ventrikül dediğimiz beyin boşluklarında aşırı sıvı birikimi ve muhtemel kafa içi basınç artışı İskemi: beyine giden arterlerin akımının azalması sonrası yetersiz kan akımı İskemik inme: beyine giden kan akımının bloke edilmesi sonrası gelişen inme 16 Subaraknoid kanama (SAK): araknoid membran altına kan sızması. Genelde travma veya anevrizma yırtılması sonrası görülür Trombus: kan pıhtısı Vazospazm: kan damarlarının çapının daralması Konuyla ilgili danışma almak için lütfen Türk Nöroşirürji Derneği ile irtibata geçiniz. Tel:…. İnternet:… 17 Yüklə 77,33 Kb. Dostları ilə paylaş:
|