________Milli Kitabxana________
11
dirici fəaliyyətlə məşğul olanların hamısına aiddir. Təsadüfi
deyildir ki, dünyanın digər ölkələrindəki mədəni quruculuğun
nəzəri təminatı ölkəmizdə də mədəniyyət konsepsiyasının
mühüm şərtidir. Mədəniyyət faktları ilə əlaqəsi olan ictimai
elmin konkret və ixtisaslaşdırılmış sahələrindən fərqli olaraq,
bu konsepsiya mədəniyyət haqqında bütöv və ümumiləş-
dirilmiş konsepsiyadır.
Müasir şəraitdə Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət siyasəti
və mənəvi dəyərlər mövzusunda aparılmış bu araşdırmada
həmin əsərlərə istinad edilmişdir ki, onların müəllifləri
içərisində F.Qasımzadə (61; 62), B.Qurbanov (66; 67; 68; 106;
107), F.Məmmədov (81; 128; 129; 130; 131; 132; 133),
A.Şükürov (99; 100; 101), Ə.Tağıyev (30; 102), N.Cəfərov
(20; 21), R.Bədəlov (139; 161), S.Məmmədəliyeva (139),
S.Dadaşova (23), R.Aslanova (8), M.Süleymanlı (92; 93; 94;
95; 96; 97; 114; 115), İ.Hüseynov (51; 52; 53; 54; 55; 56),
M.Manafova (19; 59; 70; 76; ), N.Axundova (7), N.Əfəndiyeva
(28; 29; 56; 76), M.Əsədli (19; 37; 38; 76) S.Əliyeva (19; 59;
76), O.Sultanov (23), A.Əlizadə (34; 35), İ.Əliyeva (32),
A.Haqverdiyev (42), Y.Əliyeva (33) kimi azərbaycanlı
kulturoloqların tədqiqatları xüsusilə qeyd edilməlidir.
Monoqrafiyada yeri gəldikcə Avropa (121; 136; 138; 158;
160), Rusiya (120; 122; 123; 125; 127; 137; 159) və Türkiyə
(104; 105; 109; 116; 117; 118; 119; 141; 142; 143; 144)
alimlərinin əsərlərindən faydalanılmış, Azərbaycan Respubli-
kasının və Türkiyə Cümhuriyyətinin mədəniyyət siyasətinə dair
qəbul etdiyi proqramlardan (109; 117; 118; 139;), rəsmi
statistik məlumatlardan, mədəniyyətin inkişafına istiqamətlən-
miş tədbirlər planından, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin
beynəlxalq təşkilatlar üçün hazırladığı hesabat xarakterli “Milli
Məruzə”dən, habelə
YUNESKO-nun tövsiyələrindən və
Avropa Şurası ekspertlərinin hesabatlarından (139; 157; 161)
istifadə edilmişdir.
________Milli Kitabxana________
12
Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət sahəsində siyasətini
tədqiq edən alimlər içərisində tarix elmləri doktoru, professor
F.Məmmədovun və onun rəhbərlik etdiyi mədəniyyət assosiasi-
yasının fəaliyyəti xüsusilə qeyd edilməlidir. Onun “Kulturolo-
giya”ya dair dərslik və elmi monoqrafiyalarında (81; 128; 129;
130; 131; 132; 133) dövlətin mədəniyyət siyasəti hərtərəfli
nəzərdən keçirilmişdir. Bundan əlavə “Azərbaycan və müasir
dünya” məcmuəsində “Azərbaycanda yeni mədəniyyət siyasə-
tinin vəzifələri haqqında” məqaləsi nəşr edilmişdir. Eyni
zamanda 2001-ci ilin 27-29 iyununda “Azərbaycanda yeni
mədəniyyət siyasətinin formalaşdırılmasına yardım” layihəsi
üzrə Açıq Cəmiyyət İnstitutu-Budapeşt SOROS Fondunun
himayəsi ilə keçirilmiş Beynəlxalq konfransın və sosioloji
tədqiqatın sənəd və materialları məcmuəsində (81) Fuad
Məmmədovun, Nigar Axundovanın, Fuad Qasımzadənin, Sol-
mina Dadaşovanın, Oqtay Sultanovun, Əli Abasovun, Cəmilə
Səttarovanın, Rəhman Bədəlovun və xarici ölkə alimlərinin
mədəniyyət siyasəti haqqında məqalələri çap olunmuşdur.
Həmin məcmuədə layihənin mahiyyəti anketlərin nəticələri və
s. materiallarda öz əksini tapmışdır. Artıq ilk sayı işıq üzü
görmüş “Simurq” jurnalında (Baş redaktor: F.Məmmədov) da
mövzuyla əlaqəli elmi yazılar dərc edilmişdir.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Mədəniyyət siyasəti”
şöbəsinin hesabat və nəşrlərində, habelə nazir müavini
professor Sevda Məmmədəliyevanın “Azərbaycanda mədəniy-
yət siyasəti” (elmi icmal, 2002), “Azərbaycanın mədəniyyət
siyasəti” (Avropa Şurasının “Stage” layihəsi əsasında, 2003),
“Qloballaşma dövründə mədəniyyət” (2004) və “Mədəniyyət
və insan” (2005) monoqrafiyalarında (139) mövzuya dair çox
dəyərli elmi təhlillər yer almaqdadır.
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universite-
tinin elmi nəşri kimi və bu vaxta qədər AAK-ın elmi nəşrləri-
nin qeydiyyatında olan kulturologiyaya dair yeganə məcmuə
olan “Mədəniyyət dünyası”nın (Baş redaktoru: M.Süleymanlı)
________Milli Kitabxana________
13
bütün buraxılışlarında (2001–2008-ci illər ərzində cəmi on
dörd sayı nəşr edilmişdir) mədəniyyətin ən müxtəlif problem-
lərinə həsr edilmiş elmi yazılar çap edilmişdir.
Azərbaycan mədəniyyətinin bəzi problemlərini işıqlandıran
namizədlik və doktorluq dissertasiyalarının yazılması da
mövzuya olan ciddi elmi-tənqidi münasibəti əks etdirməkdədir
ki, müəllif yeri gəldikcə bu tədqiqat əsərlərindən də yararlan-
mışdır. Belə ki, son vaxtlar mövzuyla bağlı İlhamə Əliyevanın
“Azərbaycan bayramları və milli mənəvi dəyərlərimiz” (32),
Anar Haqverdiyevin “Müstəqil Azərbaycan Respublikasının
mədəniyyətinin aktual problemləri” (42), Yeganə Əliyevanın
“Azərbaycanda kulturoloji fikrin tarixi inkişaf mərhələləri”
(33), Fatimat Məmmədovanın “Azərbaycan mühacirətinin
elmi-nəzəri tədqiqatlarında dil kulturoloji baxışlar konteks-
tində” (82), Zaur Cəfərzadənin “Şərq mədəniyyətlərinin tarixi
tipologiyasının metodoloji problemləri” (22), Fərqanə Hüsey-
novanın “Müstəqillik dövründə Azərbaycan – Türkiyə əlaqələ-
rinin kulturoloji aspektləri (elm, təhsil, mədəniyyət)” (57) adlı
namizədlik dissertasiyaları və Nigar Əfəndiyevanın “Azərbay-
canlı özünüdərki və özünüidentifikasiyanın kulturoloji-fəlsəfi
problemləri qloballaşma kontekstində” (29) mövzusunda
doktorluq işi diqqəti cəlb edir. Həmin dissertasiyaların
mövzusu bilavasitə Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət siyasə-
tinə və mənəvi dəyərlərimizə həsr olunmasa da, bu və ya digər
paraqraflarda həmin problemlərə toxunulmuşdur.
Lakin müasir şəraitdə Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət
siyasəti və mənəvi dəyərlərin inkişaf amilləri mövzusu məhz
bu monoqrafiyada ilk dəfə sistemli şəkildə araşdırılmışdır.
Tədqiqatın əsas məqsədi mədəniyyət siyasətinin elmi,
müqayisəli və tənqidi təhlilini verməkdən, bu siyasətin milli-
mənəvi dəyərlərimizin inkişafındakı rolunu araşdırmaqdan və
şərh etməkdən ibarətdir. Araşdırmada yeni mədəniyyət siyasə-
tinin milli-mənəvi dəyərlərimizin inkişafındakı rolu və yerinin
müəyyənləşdirilməsi, mədəniyyətdə qloballaşma prosesinin
Dostları ilə paylaş: |