31
30
Pərakəndə biznes
Kredit
fəaliyyəti
Pərakəndə biznesin inkişafı “Unibank”-ın son illər
üçün qəbul etdiyi başlıca prioritetidir. Bu sahədə əsas
məqsəd əhalinin artan istehlak tələbatlarına lazımi
xidmətlərin faydalı şərtlərlə təklif olunmasıdır. Təbii
ki, fərdi müştərilərin tələbatı daha çox Bankın artıq
prinsipial sürətdə yenilənən kredit məhsullar xəttinə
düşür.
2011-ci ildə “Unibank” fərdi kreditləşmə sahəsində
liderlər sırasına daxil olmuşdur. Bankın kredit portfeli
76,4 mln. manat və yaxud 32,2% artaraq, 313,6 mln.
manat təşkil edib. Məcmu portfelinin 58,5% bir ildən
artıq və daha uzun müddətə cəlb olunan kreditlərin
payına düşür. Bu zaman istehlak kreditləşdirmənin
həcmi il ərzində 31% artım nümayiş etdirib - 98,7
mln. manatdan 129 mln. manatadək. İstehlak
kredit portfelinin artımı əsasən “Nağd kredit”-lər,
avtokreditlər və ipoteka kreditləri hesabına baş verib.
Bunun əsas səbəbi isə yeni kredit məhsulların tətbiqi
və fərdi müştərilərə təklif olunan kredit şərtlərinin
yerli bank xidmət bazarına uyğunlaşdırılmasındadır.
İl ərzində məişət texnikasının kreditləşdirilməsində
dair yeni kredit məhsulu və modulu yaradılmışdır.
Yaradılmış məhsulun sayəsində mebel, məişət
texnikası, kompüter və s. partnyorlar ilə xırda istehlak
kreditləri ayrılmışdır. Xırda istehlak kreditləri üzrə
satışın artırılması məqsədi ilə bu sahədə ən iri həcmli
portfelə malik olan “Embawood” və “DNS Computers”
şirkətləri Banka cəlb edilmişdir. Bu və məişət
texnikasının kreditləşdirilməsinə dair əlavə olaraq 14
şirkətlə tərəfdaşlıq müqavilələri imzalanıb. İstehlak
kreditlərin birbaşa satışları layihəsi çərçivəsində
ümumi hesabda 55 müəssisə cəlb olunub. Bundan
başqa, 2011-ci ildə xüsusi səyyar kredit məhsulu
yaradılıb, 2012-ci ildə bu məhsul sayəsində
birbaşa müəssisələrdə xırda istehlak kreditlərinin
rəsmiləşdirilməsi planlaşdırılır. Eyni zamanda,
tərəfdaşların təminatı ilə verilən xırda istehlak
kreditlərinin silinməsini təmin edən avtomatlaşdırılmış
sistem yaradılıb.
“Nağd kredit” və “AL Kart” kredit xətti üzrə loyallığının
artırılması məqsədi ilə müsbət kredit tarixçəsi olan
müştərilər üçün yeni məhsullar yaradılmışdır. Bütün
təminatsız proqram istehlak kreditlərinin şərtləri bazar
şərtlərinə uyğunlaşdırılmış və Bankda ilk dəfə bu
məhsullar üzrə vahid “Şərtlər toplusu” yaradılıb.
Qeyd edək ki, “Nağd kredit”-lər üzrə satışlar
hesabat ilinin mart ayından etibarən başlanıb. Buna
baxmayaraq, 2011-ci ilin 10 ayı ərzində bu növ
kreditlərin həcmi 35 dəfə artıb. Əhalinin artan tələbatı
sayəsində fiziki şəxslərə Bank tərəfindən hər gün 1
mln. AZN-ə yaxın istehlak krediti ayrılıb. İl ərzində yeni
verilən istehlak kreditlərinin sayı 35 minə yaxın olub,
borcalanların sayı isə ilk dəfə olaraq 33,8 min nəfərə
çatıb. Bu göstəricilər 2010-cu il ilə müqayisədə 2,5
dəfə artıb.
Kredit fəaliyyətində portfelin keyfiyyəti mühüm
əhəmiyyət kəsb etdiyi üçün “Unibank”-da bu sahəyə
xüsusi diqqət ayrılır. 2011-ci il ərzində Bankın kredit
portfelində vaxtı keçmiş kreditlərin çəkisi 10,3%-dən
8,2% qədər enmişdir.
Mikrokreditlər
2011-ci ilin yekunlarına görə “Unibank”, ölkədə
mikrobiznesin dəstəklənməsində ən yaxşı
maliyyə təsisatı adını qazanaraq, Azərbaycan
Mikromaliyyələşdirmə Assosiasiyasının (AMA)
baş mükafatına layiq görüldü. Ötən ilin Bankın
namizədliyi AMA-nın üç nominasiyasından ikisində
irəli sürülmüşdü və bundan sonra nominantların
sifarişlərinə, nüfuzlu beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının
nümayəndələrindən ibarət olan Assosiasiyanın
mükafatlar üzrə Komitəsində baxılırdı. Nəticədə AMA-
nın mükafatlar üzrə Komitəsinin qərarı ilə, “Unibank”
80 bal toplayaraq, “Azərbaycanda mikro-biznesləri
dəstəkləyən təşkilat” nominasiyasında 30 bank və
qeyri-bank kredit təşkilatları arasında ən yaxşı hesab
edilmişdir.
Bankda mikrokreditlər üzrə portfel 2011-ci ildə 1,84
dəfə artaraq, 13,3 mln. manata çatıb. Bu növ kreditlər
cəlb edən müştəri sayı ilk dəfə 6 min nəfər təşkil edib.
Cəmi “Unibank” tərəfindən ayrılan mikrokreditlərin
ümumi sayı isə 12 000 üstələyib.
Mikrokreditləri artıq Bankın regional filiallarında ən
aktual kredit aləti hesab etmək olar. Belə ki, son bir il
ərzində mikrokredit cəlb edən sahibkarların sayı 2800
nəfərdən 6000 nəfərə qədər artdığı zaman, onların
2/3-i məhz məhz regionları təmsil edir. Nəticədə
regionların mikrokredit portfelindəki payı 68% bərabər
olub, o cümlədən aqrar sahədə mikrobiznes quran
müştərilərin payı son bir ildə 8,2%-dən 23,8%-dək
artıb.
Mikrokreditlər 2008-ci ildən ən azı yarım il
sahibkarlıqla məşğul olan şəxslərə 2 aydan 2 ilə
qədər ayrılır. Mikrokreditlərin məbləği 200-dən 20
minə qədər şərti vahid təşkil edə bilər, girov qismində
isə Bank tərəfindən, daşınmaz əmlakla yanaşı,
avadanlıq, malların qalığı, kənd təsərrüfatı məhsulları
və borcalanın mal-qarası da daxil olmaqla, digər qeyri-
standart girov növləri qəbul edilir.
İpoteka
2011-ci ildə Bankın ipoteka kreditləri üzrə məcmu
portfeli yenidən artım nümayiş etdirərək 41,2 mln.
manata yaxın təşkil edib. Bu zaman Azərbaycan
İpoteka Fondunun (AİF) tərəfdaş bankı qismində
“Unibank” bu Fond tərəfindən təkrar maliyyələşdirilən
ipoteka kreditləri üzrə portfelini ilk dəfə olaraq 19,2
mln. manatadək artırıb. Son beş il ərzində isə (2006-
2011-ci illər) AİF xətti ilə Bankın ayırdığı ipoteka
kreditlərinin sayı 530-dək çatdırıldı. Ümumi saydan
46 kredit sosial ipoteka şərtləri əsasında ayrılıb. Sosial
ipoteka kreditləri üzrə portfel 2011-ci ilin yekunlarına
görə 1,4 mln. manata genişləndirildi.
Hesabat ili ərzində ipoteka kreditlərin məcmu həcmi
5,1% artırılıb. Eyni zamanda, yalnız AİF xəti ilə ayrılan
kreditlərin məbləği 48,4%-lik artım nümayiş edib.
Müvafiq olaraq, əhalinin imtiyazlı təbəqələrinə aıyırlan
sosial ipoteka kreditlərin həcmi həmin dövrdə 2,3
dəfə çoxalıb. 2010-cu ildə ümumi həcmi 5,95 mln.
manat təşkil edən 152 ipoteka kredit ayrıldığı zaman,
2011-ci ildə bu məcmu məbləği 6,3 mln. manat olan
186 ipoteka krediti təqdim olunub. Maraqlıdır ki, AİF
xətti ilə ayrılan ipoteka kreditlərin ümumi həcmində
“Unibank”-ın payı 2011-ci ildə 5,2%-dən 6,5%-dək
genişlənib. Orta hesabla Bankdan cəlb edilən hər
ipoteka kreditinin məbləği 36 min AZN-dək azalıb.
Azərbaycan İpoteka Fondu 2005-ci ilin dekabrında
yaradılıb və 2006-cı ilin martında ipoteka kreditlərinin
verilməsinə başlayıb. O zamandan “Unibank”
İpoteka Fondunun müvəkkil bankları sırasındadır.
İpoteka kreditləri Fondun öz istiqrazları emissiyaları
nəticəsində cəlb etdiyi vəsaitlər hesabına 3 ildən 25
ilədək maliyyələşdirilir. Kreditin maksimum həcmi 50
min manatı keçməməlidir, illik faiz dərəcəsi isə 8%-dən
çox ola bilməz.
Dövlət büdcəsi vəsaitləri hesabına maliyyələşdirilən
İstehlak kreditləri
2009
Kredit portfeli, o cümlədən
2009
2010
2011
2010
2011
Mikrokreditlər üzrə portfel, AZN-lə
45000
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
15000000
12000000
9000000
6000000
3000000
0
İstehlak kreditlərin və kredit portfelinin illər üzrə artımı, mln. AZN-lə.