AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
AZƏ
RBAYCAN DÖVLƏ
T QT SAD UN VERS TET
MAG STRATURA MƏ
RKƏ
Z
Ə
lyazması hüququnda
Zöhrabov Hatəm Zöhrab oğlu
(MAG STRANTIN A.S.A)
“
Azərbaycan Respublikasının Avropa Birliyi ilə əməkdaşlığının prioritet istiqamətləri
”
mövzusunda
MAG STR D SSERTAS YASI
xtisasın şifri və adı 060401 - “Dünya iqtisadiyyatı”
xtisaslaşma Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər
Elmi rəhbər:
i.e.d., prof. .A.Kərimli
Magistr proqramının rəhbəri:
i.e.n., dos. M.Cəmilov
Kafedra müdiri
i.e.d., prof. Ş.H.Hacıyev
BAKI - 2015
3
MÜNDƏ
R CAT
G R Ş
.........................................................................................................................3
I FƏ
SIL.
XAR C QT SAD Ə
MƏ
KDAŞ
LIQDA PR OR TETLƏ
R N
SEÇ LMƏ
S N N ÖYRƏ
N LMƏ
S N N NƏ
ZƏ
R -METODOLOJ
Ə
SASLARI
................................................................................................................................ 6
I.1. qtisadi əməkdaşlıqda prioretitlərin seçilməsinə dair nəzəriyyələr və
konsepsiyalar
.............................................................................................................................. 6
I.2. Xarici iqtisadi əməkdaşlıqda priroritetlərin mahiyyəti və xüsusiyyəti ............ 14
I.3.Xarici iqtisadi əməkdaşlıqda prioritetlərin seçilməsinin metodoloji əsasları ... 21
II FƏ
SIL. AZƏ
RBAYCAN RESPUBL KASININ AVROPA B RL Y LƏ
Ə
MƏKDAŞLIĞININ MÖVCUD VƏZ YYƏT VƏ Q YMƏTLƏND R LMƏS
............................................................................... 28
II.1. Avropa Birliyi və onun fəaliyyət prinsiplərinin təhlil edilməsi ..................... 28
II.2. Azərbaycanın Avropa Birliyi iqtisadi əməkdaşlığının mövcud vəziyyətinin təhlili
...................................................................................................................... 37
III FƏ
SIL. AZƏ
RBAYCAN RESPUBL KASININ AVROPA B RL Y LƏ
QT SAD
Ə
MƏKDAŞLIĞININ PR OR TET ST QAMƏTLƏR ............. 47
III.1. Azərbaycanla Qərbi Avropa arasında iqtisadi əməkdaşlıqda inkişaf proqramları
..............................................................................................................47
III.2. Azərbaycanla Avropa Birliyi arasında iqtisadi əməkdaşlığın hüquqi bazasının perspektivləri
.......................................................................................................... 58
III.3.Azərbaycanın Avropa Birliyinə inteqrasiya strategiyası prioritet
istiqamətdir ............................................................................................................. 65
NƏ
T CƏ..................................................................................................................
77
Ə
DƏB YYAT S YAHISI .....................................................................................79
4
Giriş
Mövzunun aktuallığ
ı. Müasir dövrdə ölkəmiz Avropa
ttifaqı ilə
münasibətlərində öz xarici prioritetlərinə uyğun olaraq daha çox ikitərəfli əlaqələrə
üstünlük verir. Avropa ttifaqının regional layihələrində iştirak etməklə yanaşı,
Cənubi Qafqazdakı ümumi iqtisadi tərəqqidəki payına görə lider dövlət olan
Azərbaycan ttifaqın xarici əlaqələrində müəyyən mövqe tutmağa çalışır. Odur ki,
Azərbaycan dövləti Avropa tifaqı ilə ikitərəfli əlaqələrin yeni formatlarını yaradır,
onunla yaxınlaşmaq üçün zəruri olan bütün təsisatları inkişaf etdirərək ttifaqın
ümumavropa iqtisadi, siyasi və təhlükəsizlik məkanına inteqrasiya olunmaq istəyini
nümayiş etdirir.
Müasir dövrümüzdə dövlətlərarası həm regional həm də beynəlxalq
səviyyədə bir çox sahələrdə əməkdaşlıq əlaqələri qurulur və inkşaf etdirilir. Regional
səviyyədə iqtisadi əməkdaşlıq əsasən qonşu dövlətlər və regional təşkilatlar
çərçivəsində qurulan əlaqələri xarakterizə edir. Beynəlxalq səviyyədə iqtisadi
ə
məkdaşlıq isə dünyanın müxtəlif ölkələri ilə həm ikitərəfli həm də beynəlxalq
təşkilatlar vasitəsilə qurulan əlaqələrin məcmusudur. Regional və beynəlxalq
səviyyədə iqtisadi əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması üçün ən əlverişli məkan iqtisadi
təşkilatlardır. Hal-hazırda beynəlxalq səviyyədə bir çox iqtisadi təşkilatlar
mövcuddur. Bu təşkilatların əsas məqsədi üzv dövlətlər arasında səmərəli və effektiv
iqtisadi əlaqələrin qurulmasına nail olmaqdır. Xarici iqtisadi əlaqələrin qurulmasında
Avropa Birliyinin (Avropa Ittifaqı) də rolu böyükdür. Son illər Azərbaycanın Avropa
Birliyi ilə əməkdaşlığının prioritet istiqamətlərinin araşdırılması və təhlil edilməsi
aktual mövzulardan biri olmuşdur.
Xarici ölkələrlə iqtisadi əməkdaşlıq Azərbaycanın milli iqtisadiyyatının
çoxşahəli inkişafının təmin etmək üçün böyük üstünlüklər verir. Məhz buna görə
Azərbaycanın milli iqtisadiyyatının formalaşması şəraitində xarici ölkələrlə qarşılıqlı
iqtisadi əlaqələr və bu əlaqələrin inkişafı böyük əhəmiyyət kəsb edir.
2004-cü ilin yazına kimi Avropa birliyinə 15 ölkə daxil idi: Avstriya, Belçika,
Böyük Britaniya, Yunanıstan, Danimarka, rlandiya, spaniya, taliya, Lüksemburq,
Niderland, Portuqaliya, Finlandiya, Fransa, AFR və Isveç. Bu ölkələrin əhalisinin