1
AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
АЗЯРБАЙЖАН ДЮВЛЯТ ИГТИСАД УНИВЕРСИТЕТИ
MAGISTRATURA MƏRKƏZI
Ялйазмасы щцгугунда
ЩАЖЫЙЕВ ТУРАЛ ЕЛБРУС ОЬЛУ
«МИЛЛИ ИННОВАСИЙА СИСТЕМИНИН ФОРМАЛАШМАСЫНЫН ДЮВЛЯТ
МЕХАНИЗМИ» МЮВЗУСУНДА
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙАСЫ
Истигамятин шифри вя ады 060404 Игтисадиййат
Ихтисаслашма «Игтисадиййатын тянзимлянмяси»
Елми рящбяр
Маэистр програмынын рящбяри
(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад)
Дос. Щцсейнов А.К. дос. Мащмудова И.М.
___________________________ ___________________________
Кафедра мцдири
(А.С.А., елми дяряжя вя елми ад) и.е.д., проф. Ящмядов М.А.
_______________________________________________________________
БАКЫ - 2015
2
MÜNDƏR CAT
G R Ş
................................................................................................................3-6
I FƏ
S L. M LL NNOVAS YA S STEM N N FORMALAŞ
MASININ
NƏ
ZƏ
R Ə
SASLARI...........................................................................................9-44
1.1. nnovasiya anlayışı:nəzəri aspektlər........................................................9-19
1.2. Milli innovasiya sistemlərinin formalaşmasının nəzəri məsələləri.........19-32
1.3. Milli innovasiya sistemlərinin formalaşmasının xarici təcrübələri.........32-44
II FƏ
S L. AZƏ
RBAYCAN M LL
NNOVAS YA S STEM N N
FORMALAŞ
MASININ MÜAS R VƏ
Z YYƏ
T ..............................................45-70
2.1. Azərbaycanda elmi - texnoloji inkişafın mövcud durumu.....................45-60
2.2. Azərbaycanda innovasiya proseslerinin dövlət tənzimlənməsinin müasir
vəziyyəti.................................................................................................................60-70
III
FƏ
S L.
M LL
NNOVAS YA
S STEM N N
DÖVLƏ
T
TƏ
NZ MLƏ
NMƏ
S N N TƏ
KM LLƏŞ
D R LMƏ
S ST QAMƏ
TLƏ
R ...71-87
3.1. Azərbaycanda dövlət elmi - texnoloji inkişaf siyasətinin təkmilləşdirilməsi
yolları.....................................................................................................................71-82
3.2. Milliinnovasiya sisteminin formalaşdırılmasinda korporativ sektorun
rolunun gücləndirilməsi istiqamətləri....................................................................82-87
NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR.............................................................................88
ST FADƏ OLUNMUŞ ƏDƏB YYATLAR S YAHISI................................91
РЕЗЮМЕ
...........................................................................................................93
SUMMARY........................................................................................................95
3
G R Ş
Mövzunun aktuallığ
ı. Dünya iqtisadiyyatında hələ də davam edən neqativ
tendensiyalara baxmayaraq, Azərbaycanın iqtisadi tərəqqisi davam edir və 1995–
2014-ci illər ərzində ÜDM 28 dəfəyə yaxın yüksəlib, 2014–cü ildə 59 mlrd manata
çatıb. (3, səh. 61 və 2, səh. 384. cədvəl 14.1.) 2000-2014-cü illər ərzində iqtisadiyyata
yönəldilən investisiyaların həcmi 17 dəfəyüksəlibvə 1,3 mlrd manatdan təxminən
22,6 mlrdmanataqədərartıb. (4, səh. 413, cəd. 15.9) Qlobal böhrandan əvvəlki
dövrdə– 2008–ci ildə 20,7 mld. manata bərabər olan əhaligəlirləri 2013–cü ildə 37,6
mlrdmanataqədər, orta əmək haqqı isə 215,8 manatdan 425,1 manataqədəryüksəlib.
(4. səh. 39. cədvəl 1.1., səh. 144. cəd.5.1). Beləliklə, ümummilli
liderH.Əliyevinfundamentalislahatkursuvəbukursunprezident .Əliyevtərəfindən
yаradıcılıqladavametdirilməsidünyanı saranqlobalböhranşəraitində dəAzərbaycan
iqtisadiyyatınıninkişafdinamizminiqoruyub,
saxlayıb.
Cənabprezident .Əliyevçoxdüzgünqeydedib ki, «Azərbaycan son 11 il ərzində
dünyada iqtisadi artım templərinə görəən sürətlə inkişaf edən ölkədir». (1)
Formalaşan sosial-iqtisadi inkişafa yüksək qiymət verməklə yanaşı, onu da qeyd
etmək vacibdir ki, respublikamız innovasiya fəaliyyətinin təşkili və inkişafı sahəsində
bir çox ölkələrin müvafiq səviyyəsindən əsaslı şəkildə aşağıdır. Qeyd olunmalıdır ki,
müasir mərhələdə ölkələrin uzunmüddətli sosial-iqtisadi inkişafı əvvəlki tarixi
mərhələlərlə müqayisədə daha əhəmiyyətli dərəcədə elmi-texniki tərəqqinin özünün
dinamikası ilə müəyyənləşir. Hazırda inkişaf etmiş ölkələrin ixracının əhəmiyyətli
hissəsini 20% və bəzən daha çoxunu elmtutumlu yüksək texnoloji məhsullar tutur və
müasir yeni növ iqtisadiyyat ona qədər olan aqrar və sənaye iqtisadiyyatından
fərqlənir. Bu gün inkişaf etmiş ölkələrdə məhz bilik istehsalı iqtisadi artımın əsas
mənbəyidir.
Son illər dövlət büdcəsindən elmin inkişafına ayrılan vəsaitin həcmi artsa da,
onun ÜDM-dəki payı 0,2 %-dir ki, bu da inkişaf etmiş ölkələrin eyni adlı
göstəricisindən 10 dəfə aşağıdır. Ölkəmizə gətirilən məhsulların sayı ixrac edilən