Microsoft Word multikulturalizme giris docx



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/42
tarix27.10.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#6997
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42


 
 
 
 
 
 
MULTUK LTURAL ZMƏ G R Ş 


 
1-CI MÜHAZIRƏ.   
Multikulturalizmə giriş 
I. “Multikulturalizmə  giriş” fənninin predmeti və əhəmiyyəti 
 
1.  “Multikulturalizmə  giriş”  fənninin  predmeti,  obyekti  və  mədsədi. 
Multikulturalizm bir sosial hadisə, ideologiya, siyasət, həyat tərzi kimi. 
 
“Multikulturalizmə  giriş”  fənni  əsrlər  boyu  multikulturalizmin  Azərbaycanda 
meydana  gəlməsinin  səbəblərini,  onun  mahiyyətini,  nəzəri-ideoloji,  hüquqi-
normativ  əsaslarını,  üstünlüklərini,  müasir  durumunu  və  inkişaf  perspektivlərini 
öyrədir.  
Fənnin  əsas  məqsədi  tələbələrə  Azərbaycan  Respublikasınınin  multikulturalizm 
siyasətinin mahiyyətini, onun xüsusiyyələrini və bu siyasətin ölkədə uğurla həyata 
keçirilməsinin səbəblərini izah etməkdir. 
 
Multikulturalizm 1960-cı illərin sonunda Kanadada meydana gəlmişdir. 
Termin kimi o, 1970-ci illərdə ədəbiyyatda əks olunmuşdur. The Harper Colins 
sosiologiya lüğətində (1991) Multikulturalizmin belə bir tərifi verilir: 
“Multikulturalizm – bir çox cəmiyyətlərin xüsusiyyəti kimi plüralizmin 
mövcudluğunun etiraf olunması və inkişafı deməkdir.
 Multikulturalizm mədəni 
müxtəlifliyin, məsələn azlıqların dilinin müdafiəsi məsələsini öz qarşısına qoyur. 
Eyni zamanda o, azlıqların mədəniyyəti ilə əsas mədəniyyətin qeyri- bərabər 
münasibətlərini nəzərdə saxlayır”.  
 
Multikulturalizm liberal eqalitarian və kommunitarian yanaşmalar vasitəsilə 
ə
saslandırılı.  
1.Liberallara (Kymlicka) görə, fərdin özü istədiyi dəyərləri seçir. O, icma həyatına 
münasibətdə öz hüquq və zadlıqlarını daha uca tutur. Liberallar muxtariyyət və 
bərabərlik kimi liberal dəyərlərə əsaslanır
Kommunitarianism və millətçilik 
nəzəriyyələrini tənqid edərək, Kimlika qeyd edir ki, liberalizm insanın özünə 
hörmət ilə onun mənsub olduğu qrupun mədəniyyəti arasında dərin əlaqənin 
olduğunu göstərir. Kimlikaya görə, azlıqlar öz mədəniyyətlərini qorumaqda 
çətinlik çəktiklərinə görə onlara xüsusi qayğı göstərilməlidir.
 
2. Kommunitarian (Çarlz Teylor) fərdin cəmiyyətə münasibətdə əsas oldununa dair 
ideyanı təkzib edirlər. Atomizmin yerinə onlar holizmi müdafiə edirlər. Teylorun 


“tanıma siyasəti” holizmin kollektiv mədəni dəyərlərin vacibliyini göstərir. 
Müxtəlif mədəniyyətlərə bərabər əhəmiyyətin verilməsi ənənəvi liberal cəmiyyətin 
azlıqlara xüsusi hüquqların verilməsini istəyən cəmiyyətlə əvəz olunmalıdır. 
Multikulturalizm 
tərcümədə 
çoxmədəniyyətlilik 
deməkdir. 
Çoxmədəniyyətlilik  dedikdə  isə  ilk  növbədə  etnik,  irqi,  dini  və  mədəni 
müxtəlifliklər,  bu  müxtəlifliklərin  əsasını  təşkil  edən  dəyərlər  nəzərdə  tutulur. 
Müasir  dövrdə  dünya  ölkələrinin  əksəriyyətində  etnik,  irqi,  dini  və  mədəni 
müxtəlifliklər  mövcuddur.  Bu  müxtəlifliklər  tarixi  prosesin  inkişafının  nəticəsi 
kimi  obyektiv  xarakter  daşıyır.  Onlar  xalqların  etnik-mədəni  dəyərlərini, 
mədəniyyətlərini  xarakterizə  etməklə  onların  dünyagörüşü  və  fəaliyyətlərinin 
ə
sasını təşkil edir və həyatında müsbət rol oynayır. 
Stenford  Ensiklopediyasında  qeyd  olunur  ki,  Multikulturalizm  məfhumuna 
bütün  məzlum  qruplar-  afro-  amerikanlılar,  qadınlar,
  cinsi  azlıqların 
nümayəndələri, şikəstlər və s. – aid edilsə də, m
ultikulturalizmin 
tədqiqatçılarının 
ə
ksəriyyəti  adətən  bu  məfhuma  etnik  və  dini  azlıqları  təşkil  edən  immiqrantları 
(mühacirləri)  (məs.ABŞdakı  Latın  Amerikalıları,  Qərbi  Avropada  müsəlmanları), 
milli  azlıqları  (məs.Katalonları,  baskları,  uelsliləri,  kvebekliləri)  və  yerli  xalqları  
(məs.  Şimali  Amerikadakı  yerli  xalqları,  Yeni  Zellandiyadakı  maoriləri)  daxil 
edirlər. 
 
Multikulturalizm  –  social  ədalət,  imkanların  bərabərliyi,  demokratiya  kimi 
anlayışların müzakirə olunan terminlər sırasına daxildir. 
   Multikulturalizm  cəmiyyətin  inkişafının  məhsulu,  cəmiyyətdə  baş  verən 
hadisələr  tərəfindən  meydana  gəldiyinə  görə  o,  öz  mahiyyətinə  görə  ilk  növbədə 
sosial  hadisədir.  Sosial  hadisə  kimi  formalaşan  multikulturalizm  digər  sosial 
hadisələrə  (siyasətə,  iqtisadiyyata,  mədəniyyətə,  mənəviyyata,  ictimai  şüurun 
müxtəlif formalarına və s.) təsir göstərir, onlarla qarşılıqlı münasibətdə olur. 
 
Multikulturalizm etnik-mədəni müxtəlifliklərin və onların əsasını təşkil edən 
dəyərlərin  qorunması  və  inkişafını  nəzərdə  tutur.  Bu,  isə  insanların  hüququ  və 
azadlıqlarının müdafiə olunmasının tərkib hissəsidir. Multikulturalizmi təbliğ edən 
ölkə onu dövlət ideologiyasının tərkib hissəsi, dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldırır. 
Bir  sosial  hadisə  kimi  meydana  gələn  multikulturalizmin  inkişafının  sonrakı 
mərhələləri  onun  dövlət  ideologiyasına,  dövlət  siyasətinə.  Bu  mərhələlərin 
reallaşmasında əsas rol dövlətə məxsusdur.  
Multikulturalizmin  vətəndaşların  həyat  tərzinə  çevrilməsi  onun  inkişafının  ən 
yüksək  mərhələsidir.  Bu  mərhələdə  vətəndaş  cəmiyyəti  multikulturalizmin 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə