Ömürdən düşən yarpaqlar
3
ÖN SÖZ
ÖMÜRDƏN YARPAQLAR DÜŞÜR
İnsan ömrü bir ağacdır və illər keçdikcə bu ağac
yaşa dolur, yarpaqlar düşür, gövdəsi, budaqları quruyur.
Amma, bu ağacın kökü dərinlikdədir, torpaq o kökü
qoruyur. Və insan bu dünyadan köçəndə unudulmur, onun
kökü xoş əməllərdir, həyatda qoyduğu gözəl, xeyirxah iş-
lərdir. Şeirimizdə bu müqayisəyə dəfələrlə təsadüf etmişik,
amma, hər şair insan ömrü-ağac müqayisəsini orijinal
ifadə üsulları ilə, təcəssüm etməyə çalışıb. Ümumiyyətlə,
epiqonçuluqdan, özgələrinin fikirlərini, şeirdə istədikləri
bədii təsvir vasitələrini təkrar etməkdən uzaq olan şairlər,
daha çox uğur qazanırlar.
İmişlidə yaşayan, illər boyu bir həkim kimi yüzlərlə,
minlərlə xəstələrə şəfa verən Məhəmməd Bəylər Aranlı
indiyə qədər çap etdirdiyi beş kitabında da çalışıb ki, öz
könül duyğularını oxuculara ünvanlasın. O, həkimdir, am-
ma, özü də xəstədir-şeir xəstəsi. Həkimin sağaltdığı xəstə
həyata qayıdır, şeirin xəstəsi isə, ömrü boyu sağalmır,
daim şeirin onu yoluxdurduğu bu xəstəliklə yaşayır,
amma, bu xəstəlik qorxulu deyil, insanı daxilən saf, təmiz
duyğularla əhatə edir. Məhəmməd Bəylər Aranlı da,
şeirlərində o saflığı yaşadan şairlərdəndir.
Bax Araza, alov yağır, od yağır,
Gur suları heç durulmur, qan axır.
Köklənibdi
sinən üstə kaman hey,
Sənə qurban mən əsgərin, Vətən hey!
O Naxçıvan, o Astara, o Mərənd,
Övladların
biri igid, biri mərd.
Döşlərindən süd vermisən, mənə sən,
Haqq-sayını itirmərəm, Vətən mən!
Oğulların
Dədə Qorqud, Xətai,
Babəklərin, Nəbilərin yox tayı.
Məhəmməd Bəylər Aranlı
4
Qoy yolunda şəhid olum, verim can,
Sən Günəşsən, mən bir şölən-Azərbaycan!
Niyə bu şeirdən başladım? Çünki, Vətən sevgisi
bütün sevgilərin ali hisslərin hamısından üstündür. Mə-
həmməd Bəylər Aranlının bu şeiri də, onun Vətən məhəb-
bətindən doğub. Biz onun yeni şeirlər kitabında
doğulduğu
kəndlə, yaşadığı Aran bölgəsi ilə bağlı şeirlər görmədik,
yəqin ki, bundan öncəki şeirlər kitablarında belə şeirlər
olub. Ancaq “Vətən” şeiri o boşluğu doldurur.
Məhəmməd Bəylər Aranlı ürək şairidir, yəni ürə-
yindən nə keçirsə, hansı duyğular onu yazmağa vadar
edirsə, ürəyinə xəyanət etmir, dərhal o hissləri şeirə
çevirir. O, ilk növbədə, oxucularla ünsiyyətə tələsir, sanki
öz ürəyində keçən hisslərin, duyğuların, oxucuların ürə-
yində necə əks-səda verəcəyinə inanır.
Ömür bir nəğmədir, notu müxtəlif,
Köklənib gah zilin, gah bəmin üstə.
Hikməti dərindi, anları lətif,
Ayından, ilindən sən möhlət istə.
Yazılar üst-üstə varaq-varaqdı,
Hər
sətri bir dastan, böyük nağıldı.
Küləklər sovurub, dağım-dağımdı,
Verdiyi hər bəhrə öyüd-ağıldı.
Bu misralar həyatın şirinliyini, acılığını dadmış,
ömründə elə güman edirik, çox sınaqlardan keçmiş bir
insanın gəldiyi qənaətlərdi. Və onun taleyi yaşadığı məm-
ləkətin taleyindən ayrılmazdı. Hamımız kimi, Məhəmməd
Bəylər Aranlı da, Azərbaycanın bu otuz-otuz beş ildə
keçdiyi yolun mənzərəsinə, ictimai-siyasi həyatına, Qara-
bağda baş verən olaylara, maddi və mənəvi sarsıntılara
yaxşı bələddir. O da xalqın bir nümayəndəsidir və Azər-
baycana gələn bəlalar onu da, sarsıdıb, müstəqilliyimizin
gətirdiyi yeni həyat tərzi, azadlıq onu da sevindirib.
“Ulu türk”, “İgid əsgər”, “Qarabağ”, “Vəhdət” və
digər şeirlərində, Məhəmməd Bəylər Aranlı bir