Microsoft Word magisr isi doc
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
39 Sərmayə qoymaq üçün əlverişli şərait bə qoyulmuş vəsaitlərin gözəl nəticələr verməsi investorların bu işə inamını daha da artırır. Buna görə də xarici ş irkətlərin çoxu ÇXR-də əsaslı vəsait qoyuluşunun həcmini artırır, istehsalı genişləndirir, bəzi iri şirkətlər isə bu ölkəyə ortamüddətli və uzunmüddətli sərmayə qoymağı planlaşdırır. Bütün bunların sayəsində investisiya əməkdaşlığı get-gedə daha uzunmüddətli əməkdaşlığa çevrilir ki, bu da ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişafına güclü təsir edir. Bir sözlə, Çində islahatlar prosesində qəbul edilmiş qanunlar xarici investorlar üçün yaradılmış iqtisadi mühit, ölkədə açıq iqtisadiyyatın qurulması, beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın inkişafı üçün əlverişli mühit yaradılmışdır. Eyni zamanda milli iqtisadiyyatın inkişafına, yerli istehsalçıların həvəsləndirilməsinə kömək məsələləri də unudulmur. Ixrac-istehsal zonasının bu gün rəqabət mübarizəsində özüstünlüklərindən istifadə etmək istiqamətind uğurlu addımlar atır. Ölkədə idxalın və ixracın idarə olunması, idxal və ixrac mallarının reallaşdırılması mexanizmini, dempinqə və dotasiyalara qarşı mübarizə qatdalarını müəyyənləşdirən bütün normativ sənədlər qəbul olunmuşdur. Bu hüquqi aktlar xarici ticarətin idarə olunması mexanizmini təkmilləşdirməyə kömək etməklə bərabər, xarici iqtisadi əlaqələr sayəsində qayda yaratdı və bununla da beynəlxalq aləmdə ölkənin imicini artırdı. Açıq qapı siyasəti və xarici ölkələrlə iqtisadi əməkdaşlığın sürətlə inkişaf etməsi sayəsində Çinin iqtisadi strukturu əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşmiş, ölkənin valyuta ehtiyatı bir neçə dəfə artmışdır ki, bu da ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyini təmin etmək üçün çox vacibdir. dxal və ixracın düşünülmüş iqtisadi mexanizmlərlə tənzimlənməsi, düzgün valyuta siyasətinin yerildilməsi bu prosesin sabitliyi üçün artıq bir neçə ildir ki, real şərait yaradır. Ixrac-istehsal zonaları dünya iqtisadiyyatına qoşulduqca, onun daha mütərəqqi strukturları ilə əməkdaşlıq genişlənir. Bəllidir ki, bu gün dünya iqtisadiyyatında transmilli şirkətlərin rolu və gücü artır. Hazırda ümumi daxili məhsulun 20 faizindən çoxu transmilli şirkətlərin payına düşür. Ixrac-istehsal zonasına investisiya qoyan xarici investorlar içərisində dünyada ən nüfuzlu 40 transmilli şirkətlər də çoxdur. Bu şirkətlərin fəaliyyəti bütünlükdə iqtisadiyyatın beynəlmiləlləşməsinə fəal təsir edir. Çin transmilli şirkətlərlə əlaqələr qurarkən öz milli mənafelərini müdafiə etmyi nəzərdən qaçırmır. Bu faktı nəzərə alır ki, nir sıra ölkələrdə həmin transmilli şirkətlər dövlət tənzimlənməsindən kənarda qalmışlar və bu da milli və iqtisadi təhlükəsizlik baxımından həmin ölkələr üçün ağır itkilərə səbəb olmuşdur. Hazırda transmilli şirkətlər xarici kapital, mənfəətin artmasından daha çox, geniş bazarlar əldə edilməsinə üstünlük verir. Çünki onlar yeni bazarlar əldə etməklə mənfəətin dinamik artmasının əsaslarını genişləndirir, özlərini rəqabət mübarizəsinə daha əsaslı şəkildə hazırlayırlar.ABŞ, Latın Amerikası, Avropa, Asiya və s. ölkələrdə Çin istehsalçılarının məhsullarının istehlakı getdikçə daha çox üstünlük təşkil edir. Beynəlxalq aləmə intensiv surətdə daxl olan Çin biznesmenləri beynəlxalq rəqabətin incəliklərinə daha yaxşı yiyələnməklə ölkə daxilində də istehsalın rəqabət davamlılığını artırmaq üçün əlverişli şərait yaratmaq imkanı əldə edirlər. Bir sıra ölkələrin inkişafında bu və ya digər etnik qrupu təmsil edən dispor çox mühüm rol oynayır. Cənubi Asiya, Amerika regionunda Çin diasporu milyard dollarla ölçülən vəsaitlər malikdir. Bu diasporun özünün düşünülmüş inkişaf strategiyası vardır və həmin strategiya Çin dövlətinin milli mənafelərinə uyğundur. Çin diasporunun səmərəli fəaliyyətin əhəmiyyətli dərəcədə onunla ə laqədardır ki, Çin hökuməti diaspora bilavasitə kömək edir, diaspor beynəlxalq qanunlar və normativlər çərçivəsində Çinin üzərinə düşən vəzifə və öhdəlikləri layiqincə yerinə yetirir. Bir çox ölkələrdə emaledici sənaye sahələri, telekomminikasiyalar şəbəkəsi, daşınmaz əmlak, iri bazarlar Çin diasporunun sərəncamındadır. Diasporun bir çox nümayəndələri onları qəbul edən ölkələrin vətəndaşı olmaq hüququ qazanmışlar. Çox çətin olan bu hüququn qazanılması Çin diasporuna daha səmərəli fəaliyyət göstərməyə, riskdən qorunmağa imkan verir. Hazırda dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən inkişaf etmiş ölkələrdə komputer sənayesinin inkişafında Çin diasporu çox fəal iştirak edir. Çin diasporu Cənub-Şərqi Asiya regionunda da rolunu artırır. Ümumiyyətlə, bu diaspor Cənub-
41 Şə rqi Asiya regionunun digər diasporları ilə birlikdə 300 milyard dollara qədər xüsusi kapitala malikdir. XX əsrin inkişaf tarixində məlumdur ki, bir sıra Qərb ölkələrində, o cümlədən ABŞ-da dövlətin iqtisadiyyatda rolu hər bir inkiaşf mərhələsində müxtəlif olmuşdur. Bəzi dövrlərdə dövlətin iqtisadiyyata təsirinin artırılması, bəzi dövrlərdə isə iqtisadiyyatın sırf bazar münasibətləri əsasında idarə olunmasını müdafiə edən konsepsiyalar irəli sürülmüşdür. Tarixi faktlara müraciət etsək görərik ABŞ-da 20-ci illərin axırlarında 70-ci illərə kimi dövlətin iqtisadiyyatında rolunun artırılması, dövlətin sosial funksiyaları daha geniş yerinə yetirməsinə xidmət edən konsepsiyalar daha üstünlük təşkil edirdi ki, bunlar da hökumət siyasətinin formalaşmasına güclü təsir edirdi. Bu dövrdə ABŞ, ngiltərə, Almaniya, Fransa və digər kapitalist ölkələrində dövlətin iqtisadiyyatın tənzimlənməsind fəal iştirakı uğulu nəticələrlə müşayiət olunurdu. Ixrac-istehsal zonaları beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın daha da genişlənməsi ilə bağlı kompleks tədbirləri həyata keçirməyi nəzərdə tutur. Bu tədbirlər sisteminə ixracın artırlması və onun strukturunun yaxşılaşması, ölkə daxilində istehlak olunan məhsulların keyfiyyətinin, dünya bazarında rəqabətə davamlılığın yüksəldilməsi, xarici investisiyaların sahə və ərazi strukturunun təkmilləşməsi, ilk növbədə, investisiyaların inkişaf səviyyəsi aşağı olan qərb rayonlarına yönəldilməsi, xarici ölkələrdə ixrac-istehsal zonalarının bilavasitə köməyilə tikinti işləri və xidmətin həcminin artırılması, iki və çoxtərəfli ticarət ə laqələrinin genişlənmsi, bir sözlə ixrac-istehsal zonalarının beynəlxalq aləmdə imicinin artmasına kömək edəntədbirlər və s. daxildir. Azad iqtisadi zonalarda səmərəli biznes mühiti işgüzar münasibətləri ümumi məxrəcə gətirən təşkilati-hüquqi formalar məcmusundan ibarətdir. Azad iqtisadi zonalarda belə formalar kredit sistemi, kommersiya bankları, fond, valyuta, ə mtəə birjalarında vasitəçilik təşkilatlandırılmasının yaradılması, qeyri-birja vasitəçiliyi, işgüzar kommersiya, informasiya texnologiyaları, vergi sistemi və vergi müfəttişliyi, digər biznes infrastrukturlu vasitə və sistemləri əhatə edir. Azad iqtisadi zonalarda sığorta kompaniyalarının geniş fəaliyyəti təmin olunur, əlverişli gömrük sistemi yaradılır, əmək birjaları, ticarət palataları, işgüzar aktivliyi Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|