A
A
A
Ad
d
d
dwwwwm
m
m
m vvvvwwww F
F
F
Faaaattttm
m
m
maaaan
n
n
niiiisssswwww
F
F
F
Fiiiikk
k
krrrrwwwwtttt Q
Q
Q
Qoo
o
occccaaaa
Mwn Adwmwm. Hw, hw hwmin o Allah\n yaratd\`\ ilk insanam. Adwm. Mwnim xan\m\m da elw hwmin
Hwvvad\r, ilk qad\n. Xeyir dwli-zad deyilwm, a`l\m ba]\mdad\r—nw dediyimi yax]\ bilirwm. Ywni mwn
wslindw anadan do`uldu`umdan doqquz ay wvvwl Allah\m\n yaratd\`\ Adwm idim. Mwnim xan\m\m
da, Fatmaniswni deyirwm, Hwvva idi. Allah\m bizw a`acda g=zwl meyvw g=stwrdi, dedi, “bu meyvwni
yemwyin.” Ilahi meyvw nw g=zwl olarm\]. Allah onu q^drwtindwn yaratm\]d\r. Ac deyildik, amma
meyvw bizi =z^nw [wkirdi. Onun wtri, g=zwlliyi bizw bws idi, amma yox, tamah g^c gwlirdi. Vallah-
billah ac deyildik. Bir yandan da Hwvva mwni d^ms^klwyirdi, Fatmaniswni deyirwm e:
—Gwl bir dad\na baxaq. Nw olar ey? Baxaq da…
—Deyib ki, ona dwymwyin! Deyib?
—Hw…
—Demwli olmaz!
—Olmaz, olmaz, niyw! Kimw saxlay\b onu? Yaratd\`\ swnswn, mwnwm, hw? Bws kim yeywcwk onu.
G=rwn dw yoxdu, dad\na baxaq…
—Yox, yox.
—Yox de ki, qorxuram!
—Kimdwn? Kimdwn qorxuram ax\?
—Nw bilim. Olmaz deywndwn! Elw bilirswn i]ini-g^c^n^ burax\b elw bizw tama]a edir. Ywqin bizdwn
sonrak\lara saxlay\b onu. Ywqin indi twzw Adwm, Hwvva d^zwldir. Biz he[ yad\na da d^]m^r^k. Gwl
dad\na da baxaq.
Ax\r\ ki, Hwvva mwni yoldan [\xartd\, bizim xan\m Fatmaniswni deyirwm ey. X^lasw meyvwni ^zd^m,
yedik. Ba]lad\ ay\bl\ yerlwrimiz g=r^nmwyw. Swn demw biz ]wffaf imi]ik. Swn demw biz g=zw g=r^nmwz
yaranm\]\q. Ba]lad\q g=r^nmwyw. Yarpaqlar aras\nda gizlwndik. Swn demw o meyvw mwhwbbwt imi],
^lvi, saf, b=y^k mwhwbbwt. Biz onun wtriylw, g=zwlliyilw wbwdi xo]bwxt ya]aya bilwrdik. O b^t^n
yaranm\]lara da bws edw bilwrdi. Amma yox, Hwvvaya onun wtri, g=zwlliyi bws elwmwdi. Onu ^z^b
yemwk, [eynwmwk, udmaq, qarn\nda writmwk istwdi.
O mwhwbbwti biz ehtiras, ]whvwt hissi elwdik. Allah bizi qovdu, yer ^z^nw qovdu. Bizim ]wffafl\`\m\z\,
pakl\`\m\z\ qoydu Hwvvan\ qarn\na. Yer ^z^nw vwrdi] elwywk deyw Hwvvan\n bwtnindw doqquz ay
uy`unla]ma d=vr^ ke[dik. Nwhaywt cwza yerimiz olan d^nyaya gwldik. D^nyaya gwlwn andan, hwlw
he[ g=z^m^z^ a[mam\]dan bu d^nyan\n havas\ndan, qoxusundan a`lad\q. Wlbwttw ki, a`lamal\
g^n^m^z idi. A`lad\q. Wtrafdak\lar niyw g^l^rd^, daha bizw fwrqi yox idi. Qoy g^ls^nlwr. Allaha
can\m qurban, mwn twk gwlmi]dim d^nyaya, Hwvva yan\mda yox idi. Dedim yax]\ qurtard\m can\m\
ondan. Ona hwlw bu da azd\r. G^l kimi ]wffaf vw [wkisiz idim.
Indi yeyirwm, yedikcw a`\rla]\ram. Wmwlli ba]l\ y^kwm. Mwni qucaqlar\na al\b gwzdirirlwr, bwdwnimi
gwzdirmwyw dw g^c^m [atm\r. Nwhaywt bir twhwr s^r^nd^m, imwklwdim, zorla aya`a qalx\b yeridim.
Bwdwn deyil ki, a`\r bir y^kd^r, Allah y^klwyib mwnw, s^r^y^rwm, gwzdirirwm. Onu yedirtmwk,
2
ya]atmaq ^[^n dwridwn-qab\qdan [\x\ram. Qoyub qa[ard\m, amma Allah\m\n verdiyi cwzad\r, gwrwk
[wkwm. Bir yandan gwrwk yedizdirwm, bir yandan da zar\ya-zar\ya bu bwdwni gwrwk gwzdirwm,
s^r^ywm, sonra g^c^m [atmayanda, cwzam sona [atanda bwdwn adlanan bu y^k^n i[indwn s\yr\l\b
[\xaca`am, azad olaca`am. Kim bilir bu hwlw ha[an olacaq. G^nlwrimin bir g^n^ g=rd^m Hwvva
yolun ortas\nda durub mwnw bax\b g^l^mswyir, Fatmaniswni deyirwm e… Nw i]w d^]d^k. Ba]\m\
g=t^r^b qa[ard\m, amma Fatmaniswnin sifwtindw, g=zlwrindw, nwfwsindw, g^l^]^ndw o meyvwnin wtri,
g=zwlliyi bwrq vururdu, mwni =z^nw [wkirdi.
Allah\m, deywswn swnin mwnw verdiyin cwza elw Hwvva iymi], wstw`f^rullah, Fatmaniswni deyirwm
ey… Qa[maq olmur ki, bu g=zwl bwladan, bu c^r ]irin dwrddwn, necw qa[asan? Bir dw lap qa[d\n,
hara qa[acaqsan? Cwzan\ [wkib ]wffaf vw [wkisiz olunca, Allah\n h^zuruna qay\d\nca swn hwlw
burdasan. Allahdan yaln\z Allaha do`ru qa[maq olar. Yenw Hwvva mwni yoldan [\xartd\. Yenw o
meyvwni yedik. +z can\m\ s^r^mwkdwn gileylwnirdim, indi Fatmaniswni dw dal\ma alm\]d\m. Bir
vaxt hiss elwdim ki, Fatmanisw =z^ndwn dw a`\rd\r. Qarn\na wlimi qoydum, Allah, Allah… mwnw
ox]ayan bir g^nahkar\ da yaradan cwzaland\r\b yer ^z^nw g=ndwrirdi.
—Fatmanisw, qona`\ swnw tap]\r\ram, ehtiyatl\ ol. Bu viran qoydu`umuz d^nya ilw tan\] elw onu,
mwn bwlkw bu y^kw d=zw bilmwdim, aradan [\xd\m.
—Mwnim g^nah\m nwdir—dedi Hwvva.
—Swnin g^nah\n mwni yoldan [\xar\b g^l kimi cwnnwtdwn qovdurmaqd\r, ay Fatmanisw.
—Onun haras\ g^l kimi idi. Aya`\n yerw [atm\rd\, ba]\n g=yw. {wkin yox, rwngin yox idi. Onu
olmaz, bunu olar. Hay\f deyil bu wzablar, hay\f deyil olmaz\ elwmwk. O mwhwbbwt adl\ meyvwni bir
di]dwmindwn ald\`\m hwzz min illik wtrinw dwywr. O bir an xo]bwxtliyin wn uzun zaman\d\r.
—Hwzz ald\n? Doqquz ay qarn\nda gwzdir, sonra quca`\nda, sonra boynunda… Sonra…
—Gwzdirwrwm. Bunu Allah verib, bwlad\r, balad\r, Allah verwndir, ]irindir, wzizdir. Allah elw aqildir,
elw b=y^kd^r, cwzas\ da ]irindir, wzablar\ da dadl\d\r, wvwzsizdir.
Bunu Fatmanisw deyib ey… deywswn. Allah dedizdirir. Ya rwbbim, ke[ g^nah\mdan, deywswn mwn
hwlw ona g=rw ya]ay\ram ki, cwzam\ [wkib qurtarmam\]am. Hwlw ba]a d^]mwmi]wm. Hwlw dediklwrini
qavraya bilmwmi]wm. Bunlar\ Hwvva mwndwn tez anlay\b. Fatmaniswni deyirwm ey…
_______
Veb direktor: Betti Bleyer
Mwtni y\`d\: Swkinw Isgwndwrova
Veb ^[^n haz\rlad\: &lviyyw Mwmmwdova
AZERI.orga qoyuldu: iyun, 2004