Microsoft Word Elsever m kitab doc
Yüklə 44,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ali məktəblər üçün dərslik
- BАКI – 2014 2 Redaktor
- N.H.Qurbanov
| AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ Fərzəliyev Elsevər Baba oğlu QİDA MƏHSULLARININ MÜASİR TƏDQİQAT ÜSULLARI Ali məktəblər üçün dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 07.05.2012-ci il tarixli, 772 saylı qərarı ilə dərslik kimi təsdiq edilmişdir BАКI – 2014 2 Redaktor: t.e.n., dos. V.Ş.Mikayilov, “AzGranata” ATSC-nin baş məsləhətçisi, Azərbaycan Kooperasiya Universitetinin “Əmtəəşünaslıq və ekspertiza” kafedrasının dosenti Rəyçilər: t.е.n., dos. M.Ə.Məhərrəmov, Bakı Qida Sənayesi Kollecinin direktoru t.e.n. N.T.Kərimov, Azərbaycan Kooperasiya Universitetinin“Texnologiya və Standartlaşdırma” kafedrasının dosenti t.e.n. N.H.Qurbanov, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin “Qida məhsullarının texnologiyası” kafedrasının dosenti b.e.n., dos. V.Q.Qlıcov, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin “Qida məhsullarının texnologiyası” kafedrasının dosenti Fərzəliyev E.B. Qida məhsullarının müasir tədqiqat üsulları. Ali məktəblər üçün dərslik. – Bakı: “İqtisad Universiteti” Nəşriyyatı, 2014. – 365 s. Dərslik mövcud tədris proqramına uyğun olaraq tərtib edilmişdir. O xeyli yeni və kifayət qədər dəyərli məlumatlarla, o cümlədən qida məhsullarının müasir tədqiqat üsullarını həm nəzəri və həm də praktiki cəhətdən əsaslandıran dərin elmi- nəzəri və praktiki məlumatlarla zəngindir. Kitabda qida məhsullarının müasir tədqiqat üsullarının əhəmiyyəti, spektral, xromatoqrafik, lüminessentli və reoloji analiz üsulları, habelə qida məhsullarının keyfiyyətinə nəzarət üçün işlədilən cihaz və texniki vasitələr haqqında hərtərəfli elmi məlumatlar verilmişdir. Dərslik ali təhsil müəssisələrinin 050642 – “Qida məhsulları mühəndisliyi” ixtisası üzrə bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur.Ondan, eyni zamanda uyğun istiqamətdə təhsil alan magistrantlar, aspirantlar və habelə müvafiq qida sənayesi sahəsində çalışan mütəxəssislər də faydalana bilər. © Fərzəliyev E.B. 2014 © «İqtisad Universiteti» – 2014 3 G İ R İ Ş Müasir dövrdə insanların sağlamlığının qorunması ən vacib məsələlərdən biri hesab olunur və bu haqda Azərbaycan Prezidenti mütəmadi olaraq müvafiq əmr və sərəncamlar im- zalayır. Bu da dövlət proqramlarının vaxtında, layiqincə yerinə yetirilməsinə, Azərbaycan əhalisinin sağlamlığının qorunması- na bilavasitə xidmət göstərir. Yüksək keyfiyyət göstəriciləri ilə üstünlük təşkil edən, kifayət qədər uzun müddət ərzində korlanmadan saxlanma qabiliyyətinə malik, ekoloji cəhətdən təmiz və eləcə də insan orqanizmi üçün zərərli komponentsiz olan müxtəlif çeşidli qida məhsulları istehsalının təmin edilməsi, müasir zamanda ən yeni cihaz və qurğularla təchiz olunmuş müəssisə elmi-tədqiqat laboratoriyalarının olması zərurətini tələb edir. Bu laborato- riyalar ən müasir tədqiqat metodikaları ilə təmin olunduğu halda, təqdim edilən qida məhsullarının bütün fiziki-kimyəvi göstəriciləri (kimyəvi tərkibi, ekoloji təmizliyi, insan orqanizmi üçün əhəmiyyəti və s.) haqqında hərtərəfli və dəqiq məlumatlar əldə etmək mümkün olur. Qida məhsullarının hazırlanması texnologiyalarında xam- malların keyfiyyəti və tərkib göstəriciləri, istehsal proseslərinin effektivliyi, ekoloji təhlükəsizlik, istehsal edilən məhsulların müəyyən olunmuş normalara – yəni müvafiq Standartın tələb- lərinə uyğunluğu, sanitar-gigiyenik tələblərin yerinə yetirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yuxarıda sadalanan bütün mə- sələlərin həlli qida xammallarının və hazır qida məhsullarının tədqiqat üsullarını bilməyi tələb edir. Bu elm sahəsi qida sistemlərinin yeni prinsip və üsullarının yaradılması ilə yanaşı, eləcə də qida məhsullarının tərkibinə daxil olan ayrı-ayrı maddələrin quruluşunun, onların funksiyaları və digər kom- ponentlərlə qarşılıqlı əlaqələrinin müəyyən edilməsini nəzərdə tutur. 4 İstənilən hər hansı bir qida məhsulunun tədqiq edilməsi müəyyən mürəkkəbliklə fərqlənən analitik prosesdir. Qida məhsullarının tərkib xüsusiyyətləri və çoxkomponentli olduq- ları nəzərə alınaraq, standart tədqiqat metodlarını məhsulların fiziki-kimyəvi strukturuna və tərkib xüsusiyyətlərinə görə uy- ğunlaşdırmaq vacibdir, yəni hər bir konkret halda bu və ya digər ölçü həddində analitik tədqiqat işlərinin aparılması tələb olunur. Müasir zamanda qida sənayesinin müxtəlif sahələrində geniş miqyasda tətbiq olunan aşağıdakı tədqiqat üsullarını mi- sal göstərmək olar: qaz, maye xromatoqrafiyası, qaz-maye, kağız üzərində paylaşdırıcı, nazik təbəqəli, kolonkalı və ion mübadilə xromatoqrafiyası, atom-absorbsiyalı spektrometriya, fotometriya, lüminessensiya, kapillyar elektroforez, infra- qırmızı spektroskopiya, elektrokimya, klassik analiz üsulları (refraktometriya, titrləmə, qravimetriya) və reoloji tədqiqat üsulları və s. Son illər ərzində qida məhsullarının tədqiqi üsulları ara- sında xromatoqrafik və kapillyar elektroforez tədqiqat üsulla- rının həcminin xeyli artması qeyd olunur ki, bu da qida sə- nayesi üçün adı çəkilən üsulların, ilk növbədə, mənimsənilmə vacibliyini göstərir. Yeni çeşidli yüksəkkeyfiyyət göstəriciləri ilə üstünlük təşkil edən ekoloji cəhətdən təmiz qida məhsul- larına olan tələbatın artmasına müvafiq olaraq, gələcəkdə bir sıra digər analiz üsullarından qida xammalları və hazır qida məhsullarının keyfiyyət göstəricilərinin tədqiqi üçün istifa- dəedilmə intensivliyi yüksələcəkdir. Buradan belə nəticəyə gəlmək olar ki, “Qida məhsulları mühəndisliyi” ixtisası üzrə təhsil alan mühəndis-texnoloqlar üçün qida xammallarının və eləcə də hazır qida məhsullarının xüsusiyyətlərinin qiymətlən- dirilməsi metodologiyasının mənimsənilməsi, yəni məhsulların keyfiyyət göstəricilərinin təyin edilməsinin müasir metodla- rının öyrənilməsi olduqca vacib əhəmiyyət kəsb edir. Yüklə 44,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|