1
БАКЫ ДЮВЛЯТ УНИВЕРСИТЕТИ
ИЛАЩИЙЙАТ ФАКЦЛТЯСИНИН
ELMИ
МЯЪМУЯСИ
№ 15
●
APREL (NİSAN) 2011
İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi
121
İSLAMDA AİLƏ MƏFHUMU VƏ ONUN SOSİAL
ANALİZİ
Xalidə Faiq qızı İSLAMZADƏ
İlahiyyat üzrə fəlsəfə doktoru
Açar sözlər: İslam, ailə, kəbin, boşanma
Key words: Islam, family, marriage, divorce
“İslamda ailə”- ən çox bəhs edilən şəri mövzulardandır. Mövzuyla
əlaqədar maarifləndirmə işinin az olmamasına baxmayaraq, adıçəkilən
məfhuma dair bir çox təzadlı fikirlər mövcuddur. Elə bir çirkin vəziyyət
yaranmışdır ki, hətta müsəlmanlar arasında da İslama uyğun ailə barədə
xeyli yanlış düşüncələr içində olanlar var. Ailəyə aid səhvlərə yol verən
müsəlmanların bəziləri bunu dini yöndən savadsızlığı, digərləri isə özlərinə
sərf etdiyi üçün əslində İslam dinində olmayan bidətləri dinimizdə varmış
kimi göstərərək həyatlarında tətbiq edir və bu yanlış yolu başqalarına da
məsləhət edirlər. Unutmamalıyıq ki, cəmiyyət və dövlət ailələrdən təşkildir.
Yazılanlarla bağlı deməliyik ki, ailələrin təməli sağlam və möhkəm
olmadıqda bunun mənfi təsirləri bilavasitə cəmiyyətdə təzahür edir. O
cəhətdən ailə mövzusu bəzilərinə çox bəsit görünsə də bütün bəşəriyyətə
təsir etdiyindən ən aktual məsələlərdəndir. Ailə ilə əlaqədar ən çox mübahisə
doğuran aşağıdakı suallara izahat verərək qaranlıq qalan məqamlara aydınlıq
gətirmək zəruridir:
1) Nişanlılıq dövründə kəbin kəsdirmək: Naməhrəm qadının əlini
tutmaq haram olduğu üçün bəzi müsəlmanlar hələ evlənmədən nişanlılıq
dönəmində ikən nişanlısı ilə kəbin kəsdirirlər. Bu səhv addımı atmaq
məsləhət deyil. Belə ki, “İslam hüququ” kitablarında da bildirilir ki,
nişanlılıq dövrü oğlanla qızın bir-birini daha yaxşı tanımasına yardım
edərək onların xasiyyətlərinin uyğun olub-olmamasını anlamaq və ailənin
möhkəm təməllər üzərində qurulması məqsədilə evlənmək niyyətində
olanlara verilən müddətdir (1, s. 298). Bu səbəblə də kifayət qədər
tanımadan, nişanlanan kimi dərhal kəbin kəsdirmək müdrik insanın əməli
Xalidə Faiq qızı İSLAMZADƏ
122
deyil. Nəfsani hisslərə qapanaraq aşiq olduğu şəxslə toydan əvvəl nikah
bağlayıb daha sonra isə həmin adamın özünə qətiyyən uyğun gəlmədiyini
anlayanların sayı az deyil. Belə ki, nişanlılıq dönəmində kəbin kəsdirdikdən
bir müddət sonra fikrini dəyişən qızlar vardır. Bu zaman əgər oğlan da
ayrılmağın tərəfdarıdırsa, problem yoxdur. Lakin bəzən oğlan ayrılmaq
istəmir. Qız onunla kəbin kəsdirdiyi üçün cinsi münasibətə girməməsinə
baxmayaraq, şəriətə görə Allah qatında bu şəxsin həyat yoldaşı sayılır. Belə
bir vəziyyət yarananda qız oğlandan onu boşamasını tələb etsə belə, qarşı
tərəf boşamaqdan imtina edərsə, həmin xanım oğlanın zövcəsi hesab edilir.
Həmçinin bu xanım əri onu boşamadan “onsuz da nişanlımla birlikdə
olmamışam” düşüncəsi ilə başqasıyla ailə qurarsa, həmin qadının ikinci
izdivacı batil sayılır (2, s. 210). Deyilənlərə diqqət yetirərək evlənməyə
hazırlaşan qızlar tələsib toydan öncə nikah bağlamamalıdırlar. Nəzərə
almalıdırlar ki, nişanlısının əlinin-əlinə dəyməsi zina deyildir. Amma kəbin
kəsdirdiyi oğlan onu boşamadan xanımın başqasıyla ailə qurması isə İslam
qaydalarına ziddir və bu əlaqəsi zina sayılır;
2) Mütə nikahı (siğə kəbini): “Mütə” kəlməsi “təməttü” sözü ilə eyni
kökdən gələrək faydalanmaq, istifadə etmək deməkdir. Siğənin İslam dini
baxımından doğru və ya yanlışlığı haqqında mübahisələr əfsus ki,
günümüzdə də davam etməkdədir. Bəziləri mütənin dinimizdə varlığını iddia
edərkən, digərləri onu cəfəngiyat hesab edirlər. Həqiqəti öyrənmək üçün
İslam tarixini nəzərdən keçirək!
Mütə nikahı İslamdan əvvəl Cəhalət dövründə mövcud idi. Həmçinin
İslamın başlanğıcında da vardı. Belə ki, İslamın ilk çağlarında dinimizi
yaymaq üçün müsəlman kişilər cihadlara getmək məqsədilə səfərə çıxaraq
xeyli müddət zövcəsiz qalmaq məcburiyyətində idilər. İslamı yeni qəbul
etmiş kişilərin bəzilərinin imanı hələ ki, zəif idi. Belə bir vəziyyətdə dini
duyğuları kifayət qədər güclü olmayan müsəlman kişilərin uzun müddət
qadınsız qaldıqlarına görə zina edə biləcəkləri qorxusu vardı. Bu səbəblə
İslamın ilk çağlarında “ən-Nisa” surəsinin 24-cü ayəsi ilə siğəyə rüsxət
verilmişdi. Cihadlardakı qeyd olunan problemlə bağlı elə bir gərgin vəziyyət
yaranmışdı ki, hətta məşhur səhabələrdən olan Abdullah ibn Məsud zinadan
qorunmaq məqsədilə peyğəmbər Həzrət Məhəmməddən (s.ə.s.) kişilərin
özlərini axtalamağına izin verməsini xahiş etmişdi. Rəsulullah (s.ə.s.) isə
bunu qadağan etmişdi (3, Nikah, 1404). Çünki Allahın xəlq etdiyi surəti
İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi
123
dəyişdirmək, nəslin törəməsinin önünü kəsmək və canlıya əziyyət etmək
dinimizdə caiz deyil. Dinimizin ilk vaxtlarında siğə kəbininə icazə verilsə
də belə müvəqqəti izdivac hamıya deyil, yalnız bəzilərinə müəyyən şərtlər
hasil olduqda izin verilirdi. Necəki şəriətimizə əsasən donuz ətini adi
hallarda yemək haramdır, ancaq zərurət olduqda onu yemək caizdir.
Məsələn: Meşədə azaraq günlərlə ac qalıb donuzdan başqa yeyilməli heçnə
tapmadıqda. Eləcə də mütə nikahını da zərurət hallarında bağlamaq olardı.
Məsələn: yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, cihadlarda uzun müddət qadınsız
qaldıqda. Deyilənləri təsdiqləyən peyğəmbərimiz Həzrət Məhəmmədin
(s.ə.s.) əmisi oğlu və təfsir elminin piri sayılan Abdullah ibn Abbasdan (r.a.)
gələn rəvayət mövcuddur (4, s. 76). İslamın başlanğıcında dinimizi tələf
edərək müsəlmanları məhv etmək istəyən düşmənlərin qarşısını almaq
məqsədilə baş verən savaşlar nəticəsində İslam çox gücləndi, müsəlmanların
sayı artdı. Bu zaman dinimizin yox edilməsi təhlükəsi aradan qaldırıldıqda,
Rəsulullah (s.ə.s.) siğə kəbinini ləğv etdi. Belə ki, Həzrət Əli ibn Əbu Talib
(r.a.) Abdullah ibn Abbasa (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) Xeybər qəzvəsi
günü (m.628-ci il) mütə nikahı bağlamağı və eşşək ətini yeməyi qadağan
etdiyini bildirmişdi (5, Məqazi 38,Nikah 31; Nikah 29; Nikah 28; Nikah
71). Onu da qeyd edək ki, Xatəmül-Ənbiya (s.ə.s.) bunu özbaşına qadağan
etməmiş, bu müvəqqəti izdivac Qurani-Kərim ayəsilə Allah tərəfindən ləğv
edilmişdir. Deyilənləri isbat edən dəlillər: 1) Mütə kəbininə izin verən “ən-
Nisa” surəsinin 24-cü ayəsinin mənsux (hökmü ortadan qaldırılmış)
olduğunu təsdiqləyən sübutlar “talaq və miras” kimi hökmləri müsəlmanlara
fərz qılan ayələrin nazil olmasıdır. Belə ki, mütə nikahında talaqa ehtiyac
yoxdur. Siğənin qabaqcadan təyin edilən müddəti bitəndə belə nikaha girmiş
kişi və qadın arasındakı əlaqə də kəsilir. Habelə bu nikahda qadın ərinə varis
olmaq hüququndan da məhrumdur. “Ən-Nisa” surəsinin 24-cü ayəsindən
sonra nazil olan talaq ilə mirasa dair ayələr mütə kəbinini nəsx
etmişdir
(hökmünü ləğv etmişdir) (6, s. 207).
3) Gizli kəbin: Hərdən bəzi şəxslərin öz mənfur əməllərinə don
geydirərək dini əllərində oyuncaq halına gətirmələri kimi üzqızardıcı hallarla
rastlaşırıq. Hətta, cəmiyyətdə özünü namaz qılan, oruc tutan və digər şəri
hökmləri yerinə yetirərək Allahın əmrlərinə uyan insan kimi təqdim
edənlərin əxlaqsız əməllər işlədikləri bəs deyil, hələ buna dini qiyafə də
geydirmələrinin şahidi oluruq. Belə yolverilməz və neqativ hallardan biri də
Xalidə Faiq qızı İSLAMZADƏ
124
gizli kəbindir. Qeyd edək ki, ailə İslamda müqəddəs müəssisədir. Lakin bəzi
əxlaqsızlar dini qaydaları pozmadan evlənərək öz şəhvət duyğularını halal
yolla təmin etmək əvəzinə, molla yanında gizli kəbin kəsdirərək belə
rüsvayedici əlaqələrinin zina olmadıqlarını zənn edirlər. Onların nə qədər
yanıldıqlarını sübut edən dəlillərə baxaq! Bəzi mənəviyyatsızlar ciddi ailə
qurmayaraq həm ailə məsuliyyəti daşımaq istəmirlər, həm də öz nəfsani
hisslərindən də uzaq durmaq niyyətində deyillər. Onlar müəyyən qadınları
valideynlərindən xəbərsiz gizli kəbinlə alırlar. Həmin qadınlarla bir neçə
saatlıq haram əlaqədə olduqdan sonra hər biri öz evinə qayıdır.Yəni bu
cütlük daimi kəbinlə evlənənlər kimi eyni evdə yaşamırlar. Bunlar məşuq
həyatı yaşayanlar kimi öz şəhvət hisslərini təmin etdikdən sonra ər-arvadın
bir-biri qarşısındakı cavabdehlik və ailəiçi vəzifələrini yerinə yetirmək
istəmirlər. Belələri həyatlarını eyş-işrət içində keçirərək bu cür çirkin
münasibətlərin Allah qatında halal sayıldığını hesab edirlər. Gizli kəbinin
batil olduğunu təsdiqləyən ayə və peyğəmbər Həzrət Məhəmmədin (s.ə.s.)
hədisləri mövcuddur. Qurani-Kərimdə Rəbbimiz subay kişi və ərsiz qadınları
evləndirməyi nida edir “ən-Nur”, 24/32 (7, s. 353). “Ən-Nur” surəsinin 32-ci
ayəsi ilə evləndirmə haqqı vəlilərə verilmiş və Rəsulullah buyurmuşdur:
“Nikah ancaq vəli ilədir” (8, s. 393; 1, s. 305).
Daha bir misal:
– Peyğəmbər “Hansı qadın vəlisinin izni olmadan nikahlanarsa, onun
nikahı batildir” – deyərək bunu üç dəfə təkrarladı (9, Nikah 20; Nikah 14).
Yuxarıdakı hədisdə “vəli” sözünün mənası valideyn və digər ailə
üzvləri deməkdir. İslamda evliliyə yalnız zövq-səfa mənbəyi tərzində
baxaraq bu müqəddəs müəssisəyə qeyri-ciddi yanaşmaq caiz deyildir.
Hədisdə evlənmək istəyənlərin bir-birinə uyğun olub-olmamalarına dair ailə
həyatı təcrübəsinə malik valideynlərin dəyərli məsləhətlərini və xeyir-
dualarını almadan izdivaca bəsit əyləncə şəklində yanaşmanın dinimizdə
haramlığına diqqət çəkilir. Zinalarını ətrafdakılara guya halalmış kimi
təqdim edərək özlərini şəri hökmlərə uyan kimi göstərən bir sıra riyakarlar
növbəti üsula əl atırlar. Haqqında bəhs edilənlər nikahlarını valideynlərdən
gizlədərək məqsədyönlü şəkildə gəlinin ailə üzvlərini tanımayan iki
dırnaqarası şahid taparaq onların önündə saxta kəbin kəsdirirlər. Axı belə
nikah necə məqbul sayıla bilər? Yalan üzərində qurulmuş bu sayaq fırıldaq
izdivacın Allah qatında qəbul edildiyini hesab edənlər ya dini qaydalara
İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi
125
barmaqarası, oyuncaq kimi baxanlardır, ya da İslam dininin ehkamlarını
yaxşı bilməyənlərdir. Müqəddəs kitabımızda bəyan edildyi kimi:
-......Çoxları (şəriəti) bilmədiklərindən nəfslərinin istəklərinə uyaraq düz
yoldan azdırırlar.... “Əl-Ənam”, 6/119 (7, s. 142 ).
Allah-Təala nəfsani hisslərinə uyanları xəbərdar edir:
-......(Nəfsinə) uyma, yoxsa səni Allahın yolundan sapdırar. Şübhəsiz ki,
Allahın yolundan sapanları haqq-hesab gününü unutduqları üçün şiddətli
əzab gözləyir! “Sad”, 38/26 (7, s. 453).
4) Evlənənlər arasındakı bərabərlik: İslam dininə görə, evlənən qızla
oğlan arasıda bərabərlik şərtdir. Sadə dildə desək evlənənlər bir-birinin tayı
olmalıdır. Ailə qurmağa hazırlaşanların arasında uyğunluğun, bərabərliyin
zəruriliyi “ən-Nur” surəsinin 3, 26-cı
ayələrindən və peyğəmbər Həzrət
Məhəmmədin (s.ə.s.) hədisindən məlumdur. Qurani-Kərimdə bəyan edilir:
-Zinakar kişi ancaq zinakar, yaxud müşrik qadınla evlənə bilər. Zinakar
qadın da yalnız zinakar, yaxud müşrik kişiyə ərə gedə bilər. Bu (belə
evlənmə), möminlərə haram edilmişdir. “Ən-Nur”, 24/3 (7, s. 349)
-Pis qadınlar pis kişilərə, pis kişilər isə pis qadınlara, eləcə də yaxşı
qadınlar yaxşı kişilərə, yaxşı kişilər də yaxşı qadınlara layiqdirlər....... “Ən-
Nur”, 24/26 (7, s. 351).
Həmçinin mövzu ilə bağlı hədisdə deyilir ki, Həzrət Peyğəmbər (s.ə.s.)
Həzrət Əliyə (r.a.) buyurmuşdur: “Üç şeyi gecikdirmə: Vaxtı çatanda
namazı, hazır olanda cənazəni və tayın olan qızı tapanda evlənməyi” (6, s.
133). Nəzərdən keçirdiyimiz ayələr və hədisdən aydın görünür ki, ailələrin
bünövrəsinin möhkəmliyinə bilavasitə təsir etdiyi üçün ər-arvadın bir-birinə
uyğunluğu İslam dinində önəm daşıyır. Şəriətimizdə bərabərlik bu
xüsusiyyətlərdə aranır: Evlənmək istəyən oğlan və qızın dini, əxlaqi, iqtisadi,
sosial, yöndən uyğun gəlmələrini böyük İslam alimləri vacib hesab etmişlər
(1, s. 311). Maraqlıdır ki, İslam alimləri bunu əsrlər öncə söyləmişlər.
Sivilizasiyanın ən üst mərtəbəsində duran ölkələrdən biri olan Amerika
alimləri isə qeyd edilən fikrə ancaq XX əsrin sonunda gəlmişlər. Bu ştrix
İslam dininə savadsız dırnaqarası mollaların uydurması kimi yanaşanlara
düşündüklərinin tam tərsini sübut edir. Eyni zamanda İslamın gətirdiyi
ehkamların bütün əsrlər və millətlər üçün universallıgını təsdiqləyir.
Amerika alimləri uzun müddət ailə həyatlarını qoruya bilmiş 1000 evli
cütlüklər üzərində araşdırma aparmışlar. Həmin cütlüklərdən həyatdakı
Xalidə Faiq qızı İSLAMZADƏ
126
bitməz-tükənməz problemlərə rəğmən ailə ocağını necə qoruyub saxlamağı
bacardıqlarını soruşmuşlar. Araşdırmalarının nəticəsində aydın olmuşdur ki,
həmin şəxslər dini, iqtisadi, sosial və intellektual baxımdan eyni sinfə
mənsubdurlar. Yəni tədqiqatlar nəticəsində aşkar edilmişdir ki, ər-arvad
arasında oxşar cəhətlər nə qədər çoxdursa onların izdivacları da bir o qədər
möhkəm olur.
5) Boşanmanın ailə fərdlərinə təsiri:
Ailələrin bir qisminin evlilik həyatının boşanma ilə nəticələndiyinin
şahidiyik. Bəzi boşanmış şəxslərdən balalarının həmin vəziyyətə münasibə-
tini soruşduqda, “uşaqlarımın heç vecinə də deyil”- cavabını alırıq. Bununla
əlaqədar sual meydana gəlir ki, həqiqətənmi bu belədir? Boşanmanın öv-
ladlara mənfi təsiri yoxdurmu? Sözügedən mövzu barədə sosiologiya və tibb
elmi üzrə araşdırmaların nəticələri vicdan sahiblərini təşvişə salır və həyacan
zilini çalmağa vadar edir. Belə ki, psixoanalitikanın banisi Ziqmund Freyd
natamam ailələrdə (ancaq bir valideyndən ibarət ailədə) böyüyən övladların,
daha dəqiq desək yalnız ana ilə yaşayan körpələrin əksəriyyətinin gələcəkdə
homoseksualist olduqlarını söyləmişdir (10, s. 130). Çünki evdə uşağı pis
əməllərdən çəkindirən güclü xarakterli atanın yoxluğu övladın tərbiyəsində
ciddi deqradasiyaya səbəb ola bilər (11, s. 19). Alimin dediklərini təsdiq
etmək məqsədilə çəkdiyi bir sıra misalların arasında məşhur rəssam
Leonardo da Vinçinin (1452-1519) tərcümeyi-halı diqqəti cəlb edir. Dahi
rəssam vələdi-zina (zinadan doğulan uşaq) idi. Bu səbəbdən 5 yaşına qədər
yalnız anasının yanında böyümüşdür. Atasının öz qanuni həyat yoldaşından
övladı olmadığından o, Leonardonu sonralar oğlu kimi qəbul etmişdir. 5
yaşından etibarən oğlan atası ilə birlikdə yaşamağa başlamasına baxmayaraq,
əfsus ki, daha gec idi. Çünki insanda artıq 3-4 yaşına qədər xarıci aləmə dair
müəyyən təəssürat, hisslər formalaşır ki, bunu daha sonralar dəyişmək
mümkün deyil. Uşaqların həyatlarının ilk illəri, həmin zamankı xatirələri,
onların mənəvi inkişafına təsir edən ən önəmli dövrdür. Ziqmund Freyd
bununla əlaqədar Leonardonun gələcəkdə homoseksualist həyatı keçirmə-
sinin səbəbini onun 5 yaşına qədər məhz ata qayğısından məhrum qalma-
sında görür (12, s. 376-390 ).
Bundan əlavə boşanmış valideynlər yenidən, ikinci dəfə ailə qurduqda,
onların övladları öz doğma ana-atalarının sevgisini yad kişi və qadınlarla, o
cümlədən ögey bacı-qardaşlarla paylaşmaq istəmirlər. Ailə mütəxəssisi
İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi
127
N.Y.Solovyov boşanmanın uşaqların səhhətinə mənfi təsir bağışladığını
qeyd edir. N.Y.Solovyov boşanmış ailələrdəki 3-6 yaşlı balaların özlərini
günahkar hiss edərək ana-atasının ayrılmasına məhz onun səbəb olduğunu
düşündüklərini bildirir. 7-11 yaşlı uşaqlar isə valideynlərinə qəzəb və
inciklik hissini duyurlar. Natamam ailələrdəki övladların bəziləri dərslərini
daha zəif oxumağa başlayır, nizam-intizama fikir vermir, evdən qaçırlar.
Həmin uşaqlar qorxu, inamsızlıq, tənhalıq hissini keçirərək özlərini bədbəxt
hesab edirlər (13, s. 248-252).
Bütün yazılanları nəzərdən keçirdikdən sonra boşanmanın övladların
psixikalarını zədələyərək həm özlərınə neqativ təsir bağışladığını, həm də
cəmiyyət üçün təhlükə qurşağını təşkil etdiyini deməyə əsas verir. O zaman
ailə qurmağa hazırlaşanlar ehtiraslarına uyaraq yalnız özlərini düşünməməli,
həyat yoldaşı seçiminə xüsusi ciddiyyətlə yanaşmalı, boşanacaqları təqdirdə
övladlarına psixi travma yetirəcəklərini də nəzərə alaraq ailə ilə bağlı
atılacaq addımın çox ciddi olduğunu dərk etməlidirlər. Habelə məqaləmizdə
təqdim edilən şəri dəlillərdən də göründüyü kimi, İslam dini ehkamları da
mövzuyla əlaqədar deyilənləri təsdiqləyir.
İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT
1. Hayreddin Karaman. Mukayeseli İslam hukuku. İstanbul: Nesil
Yayınları, 1996, c. I.
2. Faruk Beşer. Hanımlara özel fetvalar. İstanbul: Nun Yayıncılıq, 2007
3. Müslim. Nikah,1404
4. İbn Hacər, Fəthul-Bari, c. XI
5. Buxari, Məqazi 38,Nikah 31; Müslim, Nikah 29; Tirmizi, Nikah 28;
Nəsai, Nikah 71
6. Beyhəqi. Əs-Sünənül-Kübra 7, 207
7. V.M.Məmmədəliyev. Qurani-Kərim məali, 2007
8. İbnul-Hümam. Fəthul-Qadir, c. II; Hayreddin Karaman. Mukayeseli
İslam hukuku, c. I
9. Əbu Davud, Nikah 20; Tirmizi, Nikah 14
10. Зигмунд Фрейд. Психология бессознательного, Москва: Про-
свещение, 1989
Xalidə Faiq qızı İSLAMZADƏ
128
11. Зигмунд Фрейд. Очерки по психологии сексуальности, перевод:
М.В.Вульф, И.Д.Ермаков. Минск, 1990
12. Зигмунд Фрейд. Психоаналитические этюды. Минск: Беларусь,
1991
13. Т.М.Афанасьева. Семья. Москва: Просвещение, 1988
РЕЗЮМЕ
В статье излагаются основные принципы о глобальном значении
правильно сформированной семьи в Исламской религии. Затронута акту-
альная проблема нашего времени как развод. Приводятся главные при-
чины, отрицательно влияющие на прочность семей. В том числе предос-
тавлены сведения о тяжелых последствиях распада семей, точнее влия-
ния их на личности, как по отдельности, так и на общества в целом.
К тому же предъявляются факты, связанные с этапами при созда-
нии семей, обручение, а также разные формы брака: скрытый брак, вре-
менный брак известный под названием “мута”, равный брак. Сюда
включены итоги анализа религиозных заповедей и научных фактов под-
тверждающие взгляды Исламского шариата о возникающих проблемах
связанные с ошибками совершающихся со стороны членов семей.
Также предоставлены аяты Корана, хадисы Пророка Мухаммеда
(с), а также комментарии ученых по теологии, психоаналитики, и со-
циологии на данную тему.
SUMMARY
In the article it is explained basic principles about importance of the
family built correctly in the Islam religion. Important problem of our time is
touched to divorce. As well negative influencing causes to the durability of
the family are shown. Information about heavy results of the disintegration
of the families is presented too. Influences of these are presented to the
persons and society.
İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi
129
Here facts are presented about stages of the building of the families:
Engagement, secret-marriage and marriage-muta. Have been included
dogmas of the Islam shariat and results of the analysis of the scientific facts
here about problems occurring in the result of mistakes of the family
members.
Also is refered to ayahs of Quran, Prophet's dikta, commentaries of
theologians, sociologists, and psychoanalysts.
Çapa tövsiyə etdi: akademik V.M.Məmmədəliyev
Dostları ilə paylaş: |