Microsoft Word ellez metanet docx
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MAG STR D SSERTAS YASI
| 1
AZƏRBAYCAN RESPUBLIKASI TƏHSIL NAZIRLIYI AZƏRBAYCAN DÖVLƏT QTISAD UNIVERSITETI
lyazma hüququnda
“Mənfəətin uçotu və inflyasiya şəraitində maliyyə nəticələrinin amilli təhlili”
xtisasın şifri və adı
060402 “Mühasibat uçotu və audit” xtisaslaşma: “ stehsal sferasında mühasibat uçotu və audit” Magistr proqramının rəhbəri:
dos.S.M.Süleymanov Elmi rəhbər:
prof.Ə. .Daşdəmirov Kafedra müdiri:
prof.S.M.Səbzəliyev
BAKI – 2015 2
G R Ş
I FƏSIL. MÜASIR ŞƏRAITDƏ MÜƏSSISƏNIN MƏNFƏƏTININ FORMALAŞMASI VƏ UÇOT REGISTRLƏRINDƏ QEYDƏ ALINMASININ PROBLEM MƏSƏLƏLƏRI 1.1. Müəssisənin gəlirləri (xərcləri) haqqında anlayış, onların təsnifatı və inflyasiya şəraitində qiymətləndirilməsi 1.2. Milli və beynəlxalq praktikada istifadə olunan mənfəətin növləri və onların formalaşmasının qısa xarakteristikası II FƏSIL. MÜƏSSISƏNIN ŞGÜZAR FƏAL YYƏT N FADƏ EDƏN MAL YYƏ NƏT CƏLƏR N N (MƏNFƏƏT, ZƏRƏR) UÇOT REG STRLƏR NDƏ FORMALAŞMASI QAYDALARINA TƏNQ D MÜNAS BƏT 2.1. Təsərrüfat-maliyyə fəaliyyətindən maliyyə nəticələlərinin formalaşmasının uçotu metodikasının problem məsələləri 2.2. Məhsul (iş və xidmətlər) satışından gəlirlərin və maliyyə nəticələrinin (mənfəətin, zərərin) formalaşmasının uçotu 2.3. Əsas vəsait obyektlərinin satışı və ləğv edilməsindən gəlirlərin və mənfəətin formalaşmasının uçotunun problem məsələləri III FƏSIL. MÜƏSSISƏNIN MALIYYƏ NƏTICƏLƏRININ FORMALAŞMASI VƏ ONLARDAN ISTIFADƏNIN TƏHLILI METOFIKASI 3.1. Müasir idarəetmə sistemində maliyyə nəticələrinin təhlilinin əhəmiyyəti, vəzifələri və informasiya mənbələri 3.2. Mənfəətin ıtrukturu və dinamikasının təhlili. 3.3. Məhsul, iş və xidmətlər satışından mənfəətin amilli təhlili 3.4. Müəssisənin xalis mənfəətin formalaşmasına təsir göstərən amillərin qiymətləndirilməsinin təhlili NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR Ə DƏB YYAT S YAHISI 3
idarəetmənin başlıca vəzifəsi sahibkarların, təsisçilərin, investorların varidatlarını artırmaq, başlıca məqsədi isə maksimum mənfəət əldə etməkdir. Fəaliyyətdə olan müəssisələrin işinə mənfəət və rentabellik göstəricilərinə əsasən qiymət verilir. Bu göstəricilər əmək, material, maliyyə və digər istehsal resurslarından istifadənin, təchizat, istehsal və kommersiya fəaliyyətinin, istehsalın və əməyin təşkili formalarının, idarəetmənin, kapitalın strukturu və yerləşdirilməsinin sahibkar üçün faydalılığını xarakterizə edir. Mənfəət müəssisənin xüsusi vəsaitinin, başqa sözlə desək, sahibkar kapitalının artırılmasını təmin edən başlıca mənbədir. Mənfəətlə işləyən müəssisələrdə istehsalı genişləndirmək, onun
maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək, yəni, daha müasir maşın və mexanizmləri əldə etmək, yeni texnologiyalardan istifadə etmək, yeni, bəzən də unikal məhsul çeşidlərini mənimsəmək və buraxılan məhsul çeşidlərini modernləşdirmək, bazarın tələbinə uyğun olaraq məhsul (iş və xidmət) çeşidlərinin moda və fasonlarının dəyişdirmək, bazar münasibətlərinə xarakterik olan gözlənilməyən situasiyalarla qarşılaşdıqda istehsal istiqamətlərini və strukturunu daha tez dəyişdirmək, ixrac məqsədi ilə dünya standartlarına uyğun məhsul (iş və xidmət) istehsal etmək, bəzən də xaricilərin sifarişi ilə məhsul, iş və xidmətlər istehsal etmək imkanları böyük olur. Xarici və milli investorlar mənfəətlə işləyən müəəssisələrə investisiya qoyulmasında daha maraqlı olur. Mənfəətlə işləyən müəssisələrdə əməyin ödənilməsinə daha çox vəsait yönəltmək, əmək adamlarının sosial şəraitini yaxşılaşdırmaq, geniş miqyasda maddi stimullaşdırma tədbirlərini həyata keçirtmək, malsatanlara, iş və xidmətlər görən təşkilatlara, banklara, büdcə və büdcədən kənar təşkilatlara olan borcları vaxtında qaytarmaq və beləliklə də onlarınetimadını qazanmaq, peniya, cərimə, dəbbələmə məbləğlərini azaltmaq, iqtisadi sanksiyalar üzrə qeyri-məhsuldar xərclərə və itkilərə yol verməmək imkanları çox olur.
4
Mənfəətlə işləyən müəssisələrdə mənfəətdən vergi, gəlirlərdən vergi, ƏDV, aksiz vergisi, torpaq vergisi, əmlak vergisi, yol vergisi və i.a. büdcəyə çatası məbləğləri, yəni büdcə öhdəliklərini vaxtında yerinə yetirmək üçün kifayət qədər imkanları olur. Deməli, mənfəət göstəricisi büdcə gəlirlərinin formalaşmasında həlledici rol oynayır. Deyilənlərdən aydın olur ki, istehsal müəssisələrinin mənfəətlə işləməsi və mənfəətin daim çoxaldılması müəssisələrin və onlarda işləyən əmək adamlarının, malsatanların və malalanların, müəssisə ilə qarşılıqlı əlaqədə olan kənar müəssisə və təşkilatların investorların, mənfəətdə payı olan dövlətin və mənfəətə görə divident alan təsisçilərin maraqlarını təmin edən iqtisadi, siyasi və təşkilati problemlərdən biridir. Mövzunun aktuallığı da bununla izah olunur. Mənfəət müəssisə gəlirlərinin xərclərindən artıq qalan hissəsidir. Deməli mənfəətlə işləyən müəssisələrin cari borcların, xüsusilə də istehsal məsrəfləri ilə ə laqədar borcların ödənilməsi problemi olmamalıdır. Lakin buna baxmayaraq ölkəmizdə mənfəətlə işləyən cari borcları ödəyə bilməyən, yəni tədiyyə öhdəliklərini yerinə yetirə bilməyən, hətta tədiyyəçilərin tələbi ilə müəssisəyə xidmət edən bank tərəfindən mübahisəsiz qaydada hesablaşma (valyuta) hesabından köçürülən tədiyyə öhdəlikləri üzrə borcları olan, bəzən də ödəmə müddəti keçmiş borclarıolan müəssisələr çoxdur. Təkcə bir faktı göstərmək kifayətdir ki, AR Dövlət Statistika Komitəsinin verdiyi rəsmi məlumata görə (2014-cü ilin sonuna) ölkənin ərazisində fəaliyyətdə olan təsərrüfat subyektlərində qarşılıqlı heçablaşmalar üzrə vaxtı keçmiş borclar 44350 min manat məbləğində olmuşdur ki, bu da onların cəmi mənfəətindən 1,2 dəfə çoxdur. Daxili hesablaşmalarda yaranan ödəmə vaxtı keçməmiş borclar daha da çoxdur və ilbəil artmaqda davam edir. Ölkənin təsərrüfat subyektlərində 2010-cu ildən başlayaraq mənfəətlə işləyən, rentabelli müəssisənin sayı, mənfəət məbləğlərinin və rentabellik səviyyələrinin artmasına baxmayaraq qarşılıqlı hesablaşmalarda vaxtı keçmiş borc məbləğləri ə vvəlki illərə nisbətən xeyli artmışdır. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|