Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 10
Tikinti, quraşdırma və NİS işlərinin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
10/6
Yekun variant
S/S
Fəaliyyət / Tədbir
Fəsil 5
Layihənin
Təsvirinə
İstinad
"Əhatə dairəsinə daxil edilməmə” qərarının əsaslandırılması
Modelləşdirmə göstərir ki, ŞD2 layihə işləri bu sahədə mövcud
olan daşqın riskinin mümkünlüyünü və ya kəskinliyini artırmır.
Terminaldan
cənubda yerləşən və dövlət tərəfindən mühafizə
olunan Karvansara ən aşağı nöqtəsi iri daşqın hadisəsi
səviyyəsinə çox yaxın olan ərazidə yerləşmişdir. Modelləşdirmə
göstərir ki, ŞD2 Layihə işlərinin bu sahədə daşqın səviyyələrinə
cüzi dəyişiklik edəcəyi proqnozlaşdırılmışdır (<2mm artım)
Nəticə: Ümumiyyətlə, ŞD2 Layihə işlərindən sonra əsas reseptorlarda
daşqın riskinin ya nəzərəçarpacaq dərəcədə aşağı düşəcəyi, yaxud
geniş şəkildə dəyişməz qalacağı gözlənilir.
CTer-R9
və SubOn-
R1
Tullantıların çıxarılması və
müvəqqəti saxlanması (ŞD2
genişləndirmə sahəsi daxilində
və qurudakı ŞD2 magistral
boru kəməri dəhlizi boyu) -
Tozun yaranması
5.5.2.2
ŞD2 Layihəsi ilə əlaqədar aparılan torpaq işləri tozun yaranması
ilə nəticələnəcək.
İlkin topoqrafik tədqiqatlar zamanı qeyd edilmiş toz səviyyəsinin
yarımsəhra mühitinə xas olması qəbul edilir.
Səngəçal terminalının yaxınlığında tikinti və istismar sınağı işləri
zamanı avtomobillər tozu minimum səviyyədə saxlayan sürətlə
hərəkət edəcək və müxtəlif torpaq örtüyündən asılı olaraq,
döşənməmiş yollar/cığırlar və yollar üçün sürətlər təyin ediləcək.
Səngəçal terminalının yanında sahildə aparılan tikinti və istismar
sınağı işləri zamanı daim qəbul edilmiş sürət limitlərinə əməl
ediləcək.
Həddindən artıq toz yarandığında Səngəçal terminalının
yaxınlığında tikinti işləri müvəqqəti dayandırılacaq və işlər təkrar
davam etdirilməzdən əvvəl torpağa nəzarət etmək üçün tədbirlər
görüləcək.
Səngəçal terminalı yaxınlığında tikinti sahələrinə daxil olan bütün
avtomobillərdəki bərkidilməmiş yüklər örtüləcək.
Səngəçal terminalı yaxınlığında işləyən tikinti avtomobillərinin
sürücülərinə tozun idarə edilməsi ilə bağlı təlim keçiləcək
Qrunt
yollarda,
əsas giriş yolları kipləşdirilmiş yaxşı çeşidlənən
dənəvər doldurma materialından istifadə etməklə və eroziya
potensialını minimuma endirmək üçün müvafiq qaydada yaxşı
drenaj təmin edəcək şəkildə yaradılacaq.
Səngəçal terminalı yaxınlığında bütün örtüksüz yollara müntəzəm
olaraq qulluq göstərərək səthin sabit və sərt qalması təmin
ediləcək.
Səngəçal terminalı yaxınlığında bütün sərt səthli sahələr (o
cümlədən üz çəkilmiş yollar) müntəzəm olaraq yoxlanaraq
sahələrin tozdan və palçıqdan təmiz saxlanması təmin ediləcək.
Döşənməmiş yollardan istifadə edən və sonra sahəni tərk edib
ümumi avtomobil yollarından istifadə edən nəqliyyat vasitələrinin
həddən artıq olan palçığını təmizləmək üçün Səngəçal
terminalında təkərlərin yuyulması qurğusundan istifadə olunacaq.
Torpağın təsirə məruz qalma miqdarı və davamiyyəti mümkün
qədər minimuma endiriləcək və
Səngəçal terminalının
yaxınlığındakı sahələrə göstərilən zədələri azaltmaq üçün torpaqla
bağlı işlər bir dəfəyə ardıcıllıqla yerinə yetiriləcək.
Nəticə: İnsanlar və ekoloji/bioloji reseptorlar üçün nəzərəçarpacaq
təsirin olması gözlənilmir.
CTer-R8
Yerüstü torpaq işləri (məs.
ŞD2 Genişləndirmə sahəsi
daxilində daxili yol şəbəkəsinin
tikintisi) - Toz yaradılması
5.5.2.1
5.5.2.2.
CTer-R10
və SubOn-
R2
Yeraltı torpaq işləri (məs. açıq
drenaj sistemlərinin tikintisi,
yeraltı boru kəməri və
bünövrənin, boru kəməri
xəndəyinin tikintisi) - Tozun
əmələ gətirilməsi
5.5.2.2.
CTer-R10
Terminalda yeraltı torpaq işləri
(məs. açıq drenaj sistemlərinin
tikintisi, yeraltı boru kəməri və
bünövrənin tikintisi) - mədəni
irs
5.5.2.2
ŞD2 Genişləndirmə Sahəsi Eİİ zamanı təmizlənmiş və
hamarlaşdırılmışdır.
Səngəçal terminalı yaxınlığında Eİİ zamanı tədqiq edilməmiş
sahələrdə tikinti meydançalarında arxeoloji müşahidə qrupu təşkil
ediləcək.
Nəticə: Torpaq mədəni irsi üçün nəzərəçarpacaq təsirin olması
gözlənilmir.
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 10
Tikinti, quraşdırma və NİS işlərinin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi,
azaldılması və monitorinqi
Noyabr 2013-cü il
10/7
Yekun variant
S/S
Fəaliyyət / Tədbir
Fəsil 5
Layihənin
Təsvirinə
İstinad
"Əhatə dairəsinə daxil edilməmə” qərarının əsaslandırılması
CTer-R10
Terminalda yeraltı torpaq işləri
(məs. açıq drenaj sistemlərinin
tikintisi, yeraltı boru kəməri və
bünövrənin tikintisi) - mümkün
çirklənmənin qarşısının
alınması
5.5.2.2
Səngəçal terminalının yaxınlığında yerləşən alt torpaq qatından
ibarət olan torpaq qalaqlarının eroziyasının və yaxınlıqdakı açıq su
hövzələri və drenajlarda çöküntü yaranmasının qarşısını almaq
üçün bu torpaq qalıqları müvafiq qaydada formaya salınacaq və
bərkidiləcək.
Səngəçal terminalının daxilində yerləşən mümkün çirklənmə
mənbələrinin (məs. saxlama sahələri), axın yerlərinin (məs.
drenaj) və reseptorların (məs. Xəzər dənizi) göstərilməsi üçün
sahənin drenaj və çirklənmə təhlükəsi xəritələri hazırlanacaq.
Səngəçal terminalı yaxınlığında tullantı sementin /betonun
saxlanması üçün ayrılmış sahələr su hövzələrindən kənarda təşkil
ediləcək və beton/sement bərkidikdən sonra tullantı kimi
toplanacaq.
Nəticə: Ekoloji/bioloji reseptorlar üçün nəzərəçarpacaq təsirin olması
gözlənilmir.
CTer-R11
Tikinti düşərgəsi qurğularından
alınan yağlı su
separatorlarından vadi
sisteminə axıdılma
5.5.2.1
Tikinti
düşərgəsi və tikinti qurğuları daxilində drenaj sistemləri
aşağıdakı hədəfləri nəzərə almaqla layihələndırılmişdir:
•
Avtomobillərin yuyulması
və yanacaqdoldurma
məntəqələrindən alınan tullantı suların təkrar istifadə üçün
yönəldilməsi və ya yağlı su separatorunda təmizlədikdən
sonra atılması. Yağlı su separatorunda avtomobilyuma
məntəqəsindən axan çirkab suların gündəlik orta 10mq/l və
aylıq orta 10mq/l müvafiq yağlı su standartlarına uyğun
təmizlənməsi üçün nəzərdə tutulacaq. Gündəlik ümumi yağ
həcmini və standartlara orta səviyyədə cavab verildiyini
təsdiqləmək üçün separator gündəlik sınaqdan keçiriləcək.
Müvafiq suaxıtma standartlarına cavab verməyən avtomobilləri
yuma və yanacaqdoldurma məntəqələrindən yığılan çirkab
sular avtosisternlərə doldurulacaq, maye tullantı kimi qəbul
olunub sahədən çıxarılacaq.
• Çirkab Suların Emalı Qurğusu (STP)-nun çirklənməsi
mümkünlüyünü minimuma endirmək üçün yeməkxanadan
alınan çirkab suyun STP-yə tərkibindəki yağları, piyləri və
sürtkü yağlarını ayıran xüsusi sistemdən ötürmək lazımdır.
Sistemin daxilindəki tutucuların tərkibini avtosisternlərə
doldurulub, maye tullantı kimi qəbul olunub sahədən
çıxarılacaq.
Güclü
yağıntıların nəticəsində vadidə axın suyunun səthi artacaq.
Separatorlardan vadiyə axıdılan suyun həcmi hazırda yağışlardan
sonra yaranan axın şəraitlərini nəzərəçarpacaq dərəcədə artırma
səbəb olmayacaq.
Nəticə: İnsanlar və ekoloji/bioloji reseptorlar üçün nəzərəçarpacaq
təsirin olması gözlənilmir.
CTer-R12
Tikinti düşərgəsi qurğularından
alınan yağsız su
separatorlarından alınmış
suyun vadi sisteminə
axıdılması.
5.5.2.1
CTer-R13
Çirkab sularını təmizləmə
qurğusundan suyun vadiyə
axıdılması (Faza 1-dən sonra
istismar edilməyə başladıqda)
5.5.2.1
STP-nın istismarda olması şəraitində ŞD2 qurudakı qurğularının
tikintisi prosesi ərzində yaranan çirkab sular STP-ya
göndəriləcək. Əks halda avtosisternlərə doldurulub, maye tullantı
kimi qəbul olunub sahədən çıxarılacaq.
Çirkab
suları müvafiq layihə standartlarına uyğun təmizlənəcək:
pH (6-9), 5 günlük OBT - 20 mq/l-dən az, hər 100 ml üçün cəmi
koliform bakteriyaları <400ƏMN (Ən mümkün say), BKT 100 mq/l-
dən az, asılı bərk hissəciklər 30 mq/l-dən az və qalıq xlorin 1 mq/l-
dən az (suvarma üçün istifadə olunur) və ya 0.2 mq/l-dən az (ətraf
mühitə boşaltma).
Təmizlənmiş çirkab sular Səngəçal terminalının yaxınlığında
suvarma və ya toza nəzarət üçün (üstünlük verilən variant) istifadə
ediləcək.
Təmizləmə qurğularından vadiyə axıdılan çirkab sularında qalıq
xlorinin tərkibi hər gün yoxlanacaq.
Çirkab
Sularını Emalı Qurğusunun çıxışından hər ay nümunələr
götürüləcək və pH göstəricisi üçün həftəlik və BKT, ümumi
bağırsaq çöpləri (koliformlar), OBT və asılı vəziyyətdə olan bərk
cisimlərə göstəriciləri üçün gündəlik olaraq müvafiq layihə
standartlarına uyğun analiz ediləcək. Uyğunluğun təmininə əminlik
üçün monitorinq ayda bir dəfə keçiriləcək.
Çirkab suyun axıdılmasının yoxlanılmasının nəticələri ayda bir
dəfə ETSN-nə təqdim ediləcək.
Çirkab
sularının çöküntüləri sahədən kənara müvafiq lisenziya
verilmiş qurğulara emal üçün daşınacaq.