Microsoft Word 02 halis çetin doc



Yüklə 353,95 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/13
tarix08.09.2018
ölçüsü353,95 Kb.
#67315
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13


C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi  Mayıs 2002 Cilt : 26  No: 1     15-43 

 

TOTALİTARİZM: İDEOLOJİK KÖKENLERİ 



 VE TOPLUMSAL İNŞA ARAÇLARI 

Halis Çetin 

Öz 

 Bu  çalışma totalitarizmin ideolojik kökenlerini ve toplumsal inşa/düzenleme 

araçlarını incelemektedir. Çalışma doğal olarak totalitarizme bir ahlak, ideoloji, sosyal 

ilişki ve siyasal bir sistem, kısaca hayatın tümüne yansıyan bir sistem olarak, onun felsefi 

şartlarını ve ilkelerini ele almaktadır. 

Çalışma totalitarizmi oluşturan ve onu diğer siyasal sistemlerden ayıran temel 

ilkeleri incelemektedir. Çalışma totalitarizmin temel ilkeleri olarak statükonun 

haklılaştırılması, kendi dışındakileri ret/ötekinin yaratılması ve sosyal, siyasal ve 

ekonomik mühendis olarak toplumun topyekün inşasını incelemektedir. Çalışma 

totalitarizmin toplumu kurmasının, düzenlemesinin araçları olarak ideoloji, mitoloji

liderlik, eğitim, bilim-bilgi, bürokrasi, teknokrasi ve ekonomiyi analiz etmektedir. 

Anahtar Sözcükler 

 Totalitarizm,  İdeoloji, Liderlik, Bürokrasi, Sosyal, Siyasal ve Ekonomik 

Mühendislik. 

Totalitarianism: Its Ideological Origins and Social Construction Means 

Abstract 

 This study examines ideological origins and ordering means of totalitarianism. 

Naturally it deals with philosophical circumstances which established totalitarianism as 

an ethic, ideology, social relation and a political system, in short as a mode reflecting 

totally to daily life. 

This study concerns with primary principles that construct totalitarianism and 

separates it from other political systems. The study examines principles of totalitarianism. 

These principles are justification of status quo, creation and exclusion of  “others”, and 

reconstruction of society in terms of social, economic and political engineering. 

The dissertation, in detail, examines means of totalitarianism. The ideology, 

mythology, heroism, charisma, leadership, science-knowledge, education, bureaucracy, 

technocracy and economy are defined and criticised as constructive and ordering means 

of totalitarianism.  

Key Words 

 Totalitarianism, Ideology, Leadership Bureaucracy, Social, Economic and 

Political engineering



Giriş 

Bu çalışmada totalitarizm kavramını ve dayandığı ilkeleri, bunların 

beslendiği teorileri ve amaçlarını inceleyerek totaliter sistemin niçin bir iktidar 

bozumu olarak algılanması ve reddedilmesi gerektiği üzerinde duracağım. 

Totalitarizmin, demokrasinin evrensel meşruiyet ilkesi olan özgürlük ve 

eşitlikten ne derece uzaklaştığını, bütüncül toplumsal inşa amacını 

gerçekleştirmek için hangi meşruiyet ilkelerini esas aldığını ve toplumu kurmak 

ve düzenlemek ile toplumu bozmak arasında nasıl yol aldığını ve hangi araçları 

kullandığını, siyasal iktidar gücüne dayanarak bireysel özgürlüklere ve toplumsal 

rızaya dayalı meşruiyet ölçüsünü niçin ve nasıl tek taraflılığa ve keyfiliğe 

dönüştürdüğünü analiz edeceğim. Totalitarizmin belirli bir döneme ve ideolojik 

eksene dayandırılmasının yanlış olduğunu iddia ederek günümüz gerçekliklerine 

uyum gösteren totaliter iktidarların bireysel ve toplumsal alana müdahale 

etmekte düzenleyici işlevselliğini ve siyasal iktidar alanlarını bireysel 



Totalitarizm: İdeolojik Kökenleri ve Toplumsal İnşa Araçları  

 

 



16

özgürlükler aleyhine genişletme arayışını sürdürdüğünü savunacağım. Bu 

yüzden çalışmam boyunca totalitarizmin teorisi ve temel nitelikleri üzerinde 

duracağım.  



Totalitarizmi Tanımlama Sorunu 

Totalitarizm kavramı faşist ve sosyalist diktatörlüklerin ortak 

özelliklerinin tek bir kavramla anlatılması gerekliliği üzerine İkinci Dünya 

Savaşı ve sonrası yoğun bir kullanım alanı bulmuştur. Totalitarizm kavramı 

Hitler dönemi Almanya, Mussolini dönemi İtalya ve Stalin dönemi Rusya’da 

uygulanan siyasal rejimlerin ortak niteliklerini açıklamak için kullanılmaktadır. 

Ben, bu tarihsel gerçekliğin yanında özellikle modern teknolojik araçların 

gelişmesi ve siyasal iktidarlar tarafından toplumu düzenlemek için yaygın bir 

şekilde kullanımının devam etmesinden dolayı totalitarizmin daha geniş bir 

tarihsel alan içerisinde değerlendirilmesi gerekliliğine inanıyorum. Bu yüzden 

çalışmam boyunca totalitarizmin bir döneme ait pratik örneklerinden çok 

günümüze de ışık tutabilecek temel ilkelere ve teorilere yoğunlaşacağım.  

Totalitarizm, toplumu bir bütün olarak ele alan, bir bütün olarak 

dönüştürmek isteyen ve total kontrol sistemi ile toplumu sürekli düzenleyen 

devlet, ideoloji, siyasal parti ve liderlik olgularının bütünlüğü için kullanılır. 

Totalitarizmin en önemli özelliği toplumun, siyasal olarak total kontrolünün 

sağlanmasıdır. Totalitarizm, devlet ve toplumu bir ve bütünlük içerisinde 

birbirine eklemleyen, birbiriyle uyumlulaştıran ve ortak bir dünya görüşünü 

topluma dayatan bir siyasal sistemdir. Totaliter sistemde toplum bir ideolojik 

totalite içerisinde plan ve programa tabi kılınarak kontrol altına alınır.  

Totalitarizm, plüralizme karşı zorunluluğun, özgürlüğe karşı 

otoriterizmin esas olduğu siyasal düzendir (Kamenka, 1992:629-630). Bu siyasal 

düzeni sadece bir döneme ait faşist ve sosyalist diktatörlükler için kurgulamanın 

ve sınırlandırmanın yanlış olduğuna inanıyorum. Totalitarizmi bu özellikleri ile 

daha geniş bir alan içerisinde değerlendirmek gerekliliğini savunuyorum. 

Günümüzde hala belirli bir ideolojik düşünce ekseninde örgütlenen, toplumu bir 

bütün olarak kontrol edip düzenleyen ve baskı ve ideolojik araçlarla siyasal 

iktidarını resmi ideolojinin çıkarına bireylerin zararına inşa eden siyasal 

sistemler söz konusudur. Özellikle teknolojinin, ordunun, bürokrasinin, iletişim 

araçlarının ve eğitimin kullanılmasıyla bir bütün olarak toplumsal 

mobilizasyonun sağlandığı siyasal sistemler halen mevcuttur. Demokrasiyi 

sadece seçim olgusuna indirgeyerek evrensel demokratik değerler olan siyasal 

iktidarın denetimi, keyfiliğin önlenmesi, siyasal katılımın özgür sivil toplumsal 

kurumlar aracılığıyla örgütlenmesi, farklı ideolojik yaklaşımların kendini ifade 

özgürlüğü, muhalefetin özgürce siyasal iktidarı eleştirmesi ilkelerinin göz ardı 

edildiği ve tek bir ideolojik hegemonya içerisinde siyasal yaşamın düzenlendiği 

devlet modellerini de totalitarizm içinde ele almak gerekir.  

Friedrich ve Brzezinski totalitarizmin temel özelliklerini şu  şekilde 

sıralar: “İnsan varlığının bütün dirimsel taraflarını kaplayan ve toplumda yaşayan 

herkesin en azından edilgin bir şekilde bağlı olduğu resmi bir doktrin meydana 

getiren resmi bir ideoloji; tek bir adam, bir diktatör tarafından yönetilen tek bir 

kitle partisi, hiyerarşik ve oligarşik düzenlenmiş, bürokrasi ile iç içe ya da ona 

üstün bir durumda olan parti; partiyi hem destekleyen hem de parti liderleri adına 

onu denetleyen ve yalnız rejim düşmanlarına karşı değil keyfi olarak seçilmiş 




Yüklə 353,95 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə