Metallurgiya və metalşÜnasliq kafedrasi fənn haqqinda məlumat. Metallarin



Yüklə 5,37 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/196
tarix26.12.2022
ölçüsü5,37 Mb.
#97902
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   196
Materialşünaslıq Me ( 1 hissə)

METALLARIN KRİSTALLİK QURULUŞU
Qeyd edildiyi kimi bütün maddələr üç aqreqat - bərk, maye və bərk halında ola bi-
lərlər.Maddələrin bir haldan başqa hala keçmıəsi (F-U-TS), entropiyanın, sıxlığın və s. fiziki
xassələrinin kəskin dəyişməsi ilə müşaiyət olunur.
Maddənin dördüncü halı yüksək temperaturlarda ( 10
5
K-dən yuxarı) yaranan güclü
ionlaşmış qaz - plazma adlanır.
Qazlarda hissəciklər (atomlar) heç bir qanuna tabe olmayaraq nizamsız hərəkət edib
bir-birini itələyir və mümkün qədər böyük həcmi tutmağa çalışır.
Bərk cismdə atomlar nizamlı, müəyyən qaydada düzülmüş olurlar.Bərk cismdə təq-
ribən 10
-8
sm məsafə daxilində olan atomlar cazibə və itələmə qüvvələrinin təsirindən müva-
zinətdə olduğundan, bərk cism öz formasını saxlamaq imkanına malik olur.Bərk cismlərdə
metallik, ion, kovolent və Van-Der-Vals cazibə əlaqələri olur.
Mayedə atomlar və molekullar “yaxın qaydanı” saxlayırlar, yəni atomların


METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
müəyyən qismi fəzada qanuynauyğun qaydada düzülürlər.Bərk cismdən fərqli olaraq maye
axıcılıq qabiliyyətinə malikdir.Maye hal qaz halı ilə bərk halı arasında aralıq yer tutur.Yalnız
müəyyən şəraitdə (təzyiq, temperatur və s) maddə ərimədən birbaşa bərk haldan qaz halına
keçə bilir ki, buna da sublimasiya deyilir
(Şəkil 1a).
T
əz
yi
q
Temperatur
Qaz halı
Maye halı
Bərk halı
P=1 atm
a
b
Şəkil 1. a-temperatur və təzyiqdən asılı olaraq bərk, maye və qaz sahələri; b-elementar 
kristallik qəfəs
Fəzada hissəciklərin (atomların və molekulların) düzgün və qanunauyğun
yerləşməsi kristallik halı xarakterizə edir.Kristal hal ilə bərk hal eyni mənada işlədilir..



Yüklə 5,37 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   196




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə