Metallurgiya və metalşÜnasliq kafedrasi fənn haqqinda məlumat. Metallarin

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
e)
Şəkil -2nin davamı : vintvari dislokasiyanın fəza sxemləri
Q
C
F
D
B
A
E

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
A
C
A
B
Şəkil 3.Kristallik qəfəsdə dislokasiya
a)
b) c) ç)

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Göstərildiyi kimi dislokasiya ətrafında təhrif olunmuş kristallik qəfəs sahəsi
yaranır.Təhrif olunmuş kristallik qəfəsin enerjisi
Byurgers vektoru
ilə xarakterizə olunur.
Şəkil 4 .Dislokasiya üçün Byurgers vektorunun təyin olunma sxemi
Kristal qəfəsin dislokasiyalarla təhrif olunma dərəcəsini qiymətləndirmək üçün
dislokasiyasız və dislokasiyalı kristalları müqayisə etmək lazımdır.Byurgers vektorunu təyin
etmək üçün
ABCD
konturunu çəkirik
(şəkil 4).
Bu konturu A nöqtəsindən başlayaraq saat əq-
rəbinin əks istiqamətində bərabər bölsək,
BC
parçası
6, DA
parçası isə
5
hissədən ibarət ola-
caq.Konturların uzunluqları fərqi
BC-DA= b-dir
. Burada
“b” Byurgers
vektorunu göstə-
rir.Konturlararsı fərq atomlararsı fərq qədər olur.Əgər Byurgers vektoru bir
D
C
B
A
N
M
E

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Dislokasiyanıəhatə edirsə,onun ölçüsü ayrı-ayrı vektorların həndəsi cəminə bərabər
olur.Byurgers vektoru dislokasiyanın hərəkəti üçün tələb olunan qüvvəni, qarşılıqlı əlaqə
qüvvəsini və dislokasiyanın enerjisini tapmağa imkan verir.
Dislokasiyanın əın əsas xüsusiyyəti onun sıxlığıdır.Kristalın vahid həcminə düşən
dislokaisyaların uzunluqları cəminə dislokasiyanın sıxlığı deyilir və “ρ” ilə işarə olunur.